TÜRK DİLİ I

Hece, fiziksel veya motor tanıma göre ciğerlerden gelen havanın göğüs kaslarının kasılmasıyla bir seferde çıkardığı ses ya da seslerdir. Doğru cevap B'dir.

Ünlü türemesi, sözcüğün özgün biçiminde bulunmayan bir ünlünün sonradan çeşitli seslik nedenlerle ortaya çıkmasıdır. Ünlü türemesi vb. genellikle söz içi durumda görülür. Doğru cevap A'dır.

Ünlü düşmesi, sözcüğü oluşturan ünlülerden birinin çeşitli seslik nedenlerle kaybolmasıdır. Bu ses olayı; ünlünün düştüğü yere göre, söz başında, söz içinde ya da söz sonunda görülür. Doğru cevap A'dır.

Göçüşme, sözcük içindeki iki sesin yer değiştirmesidir. Genellikle /l, p, r/ ünsüzlerinin ikisinin birlikte bulunduğu sözcüklerde görülür. Söz içinde birbirini izleyen sesler arasındaki yer değiştirmeye yakın yer değiştirme; birbirinden uzakta kalan seslerin yer değiştirmesine ise, uzak yer değiştirme adı verilir. Göçüşme ölçünlü dilde çok seyrek rastlanan bir ses olayıdır. Ancak sözlü dilde ve özellikle Azericenin etki alanına giren ağızlarda nispeten yaygındır. Doğru cevap B'dir.

Ünsüz benzeşmesi, bir sözcükteki ünsüzlerin; oluşum noktası, nitelik ve/veya nicelik bakımından bir başka sese benzemesidir. Benzeşmeler sözcük içinde geriye doğru, yani gerileyici ya da ileriye doğru, yani ilerleyici olabilir. Gerileyici benzeşme daha yaygındır. Doğru cevap E'dir.

Hece düşmesi, sözcükte birbirinin ardından yer alan ve birbirine benzeyen veya birbiriyle özdeş olan hecelerden birinin ses ve hece tekrarlarını önlemek, vurgusuzluk vb. nedenlerle düşmesidir.

başlayayım > *başlayım

dirilik > dirlik

ilerile- > ilerle

oyuna- > oyna- vb.

Doğru cevap A'dır.

Amaç 1

Amaç 2

Ders kitabınızın ‘Ünlü Daralması’ başlıklı bölümünü gözden geçirirseniz sorunun, yanlışlık içermediğini göreceksiniz. Yine de kısaca açıklıyorum. Sözcükler ek aldığında daralma görülebilir: bilmiyor, yiyor vb.

Öte yandan sözcüklerin kökenine i̇lişkin bilgiler her an tartışmaya açıktır. Kaldı ki soru, sözcüklerin kökenine ilişkin değil.

Amaç 2

Amaç 3

Amaç 4

Amaç 5

Amaç 5

Söz başında /c, f, ğ, h, j, l, m, n, ñ, p, r, ş, v, z/ ünsüzleri bulunmaz

Yazılışta söz başında iki ünsüz bulunan sözcükler yabancı kökenlidir

ısıtma>sıtma

bekleyor>bekliyor

bir+cik= biricik

leğen kelimesinde göçüşme yoktur.

öpke > öfke (-p- > -f-)