TÜRK DİLİ I - Deneme Sınavı - 63

Kod değiştmedir.

Jargon

Baskça

Dilin kurallarının tanımına göre dilin kullanılmasını savunan yaklaşım betimleyici dil bilgisi değil, kuralcı dil bilgisidir. Bu nedenle doğru yanıt d şıkkıdır.

Çok sayıda sözlü dilin yarattığı karmaşayı önlemek için çatı görevinde bir üst dile ihtiyaç duyulur. Genel olarak yazı dili, edebi dil vb. şeklinde adlandırılan bu üst dile ölçünlü dil adı verilir. Ölçünlü dil bir bakımdan aynı dilin çatısı altındaki değişkenlerin ortak dili, lingua franca’sıdır. Bu nedenle doğru yanıt a şıkkıdır.

Fransız sosyolog Durkheim’e göre “kolektif bilinç” bir toplumda “ortak” olanın temsilidir.  Bu nedenle doğru yanıt b şıkkıdır.

Whorf’a göre dil sadece düşüncelerin ifade edildiği bir araç değil, aynı zamanda düşünceyi şekillendiren, bireylerin zihinsel aktivitelerini yönlendiren bir program ya da rehberdir. Düşünmek rasyonel bir eylem olsa da  dilin gramerinden bağımsız değildir. Bu nedenle doğru yanıt c şıkkıdır.

Levinson nezaketin üç ana stratejisini negatif nezaket, pozitif nezaket ve örtük nezaket olarak açıklar. Bu stratejiler onur kavramıyla yakından ilişkilidir. Bu nedenle doğru yanıt e şıkkıdır.

Tonyukuk adına dikilmiş olan 725-726 yıllarında, Köl Tigin’e ait olan 21 Ağustos 732’de, Bilge Kağan yazıtı da 24 Eylül 735’te dikilmiştir. Doğru cevap C’dir.

XVI. yüzyılda Osmanlı Türkçesi olarak adlandırılan dönem başlamaktadır. Doğru cevap D’dir.

Dîvânü Lügâti’t-Türk

Amaç 2

Kurgan, Türk ve Altay kültüründe kutsal mezar anlamındadır. Esik kurganı MÖ 5. yüzyıla ait olup Kazakistan’dadır.

Türkiye’de pek çok bilim adamınca kabul edilen bir görüş; Türkçenin yaşının bugünden en az 8500 yıl geriye gittiği şeklin- dedir. Söz konusu olan bu süre, Türkçenin, bugün yeryüzünde yaşayan diller içerisindeki en yaşlı dillerden biri, belki de birincisi olduğunu gösterir. Doğru cevap E'dir.

Bugünkü bilgilerimize göre Türkçenin metinlerle izleyebildiğimiz tarihi boyunca kullan- dıkları ilk düzenli, kuralları yerleşmiş yazı sistemi Köktürk alfabesidir. Doğru cevap D'dir.

Yeni Lisan hareketinin temel prensipleri şöyle sıralanabilir (Özkan, 1995):

Yazı dilini konuşma diline yaklaştırmak, mümkün olduğu kadar İstanbul halkının

konuştuğu gibi yazmak.

Dilimizdeki Arapça ve Farsça gramer kurallarını kullanmamak.

Tamlamaları, Türkçe kurallara göre yapmak.

Yabancı kelimeleri Türkçedeki söylenişiyle yazmak, bilim terimlerinde Arapça ke-

limelerden yararlanmak.

Öteki Türk lehçelerinden kelime almamak.

Bu kurallardan hareket ederek millî bir dil ve millî bir edebiyat meydana getirmek.

Bugün, yaşayan Dünya dilleri arasında, en eski yazılı belgelere sahip olan dil, Türk Dili’dir. Bunun kanıtı, çivi yazılı Sümerce tabletlerdeki alıntı kelimelerdir. Bugünkü bilgilerimize göre Türkçenin ilk yazılı belgesi MS 687-692 yıllarına tarihlenen Çoyr yazıtıdır. Bu yazıttan 1200 yıl öncesine giden Esik kurganlarından çıkan bir tas üzerinde Köktürk yazısına çok benzeyen 26 karakter tespit edilmiştir, ancak bugüne kadar tam olarak çözülememiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Daha çok Budist Uygurlar tarafından kullanılan ve Budizm’le ilgili eserler yazılan Brahmi alfabesi Hindistan kökenli bir yazı sistemidir. Din dolayısıyla kullanılan alfabelerdendir. Anadolu, Suriye, Balkanlar ve Kırım’ın bazı bölgelerindeki Ortodoks Hristiyan Türkler tarafından kullanılmış olan Grek alfabesi de din dolayısıyla gelen alfabelerdendir. İbrani alfabesi ise, yine inanç sisteminin etkisiyle Türkler tarafından kullanılmış alfabelerdendir. Doğru cevap C seçeneğidir.

1 Kasım 1928’de Türkiye Latin alfabesini benimsemiştir. 12 Nisan 1931’de Türk Tarih Kurumu kurulmuş, 02 Temmuz 1932’de ilk tarih kongresi toplanmıştır. 12 Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumu kurulmuş ve çalışmalara başlamıştır. 17 Ekim 1932’de ise Türk Dil Kurumu bir bildiri yayınlamıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yazıyla izlenemeyen dönemlerin adlandırılmasında Altay Çağı, En Eski Türkçe Çağı, İlk
Türkçe Çağı gibi terimler kullanılmıştır. Dil içi ve dil dışı gelişmelerle yapılagelen adlandırmalar dikkate alındığında B, C, D ve E seçeneklerinin, Türkçe'nin yazılı dönemi olduğu görülmektedir.