TÜRK DİLİ I - Deneme Sınavı - 58

Aktarma: Sözcüğün dile getirdiği kavramla, bir başka kavram arasında çoğu kez benzetme yoluyla bir ilişki kurarak sözcüğün anlamını o kavrama aktarma olayıdır. Kremlin sözcüğünün Rusya Federasyonu yönetiminin yerine kullanılması gibi. Doğru cevap A'dır.

"Tükenmez" sözcüğü "tüken-" fiilinden "-mAz" sıfat fiil ekiyle geniş zaman alnamı taşıyan bir sıfat fiile dönüştürülmüştür. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Edatlar, kendilerinden önceki ad soylu sözcüklere ad durum ekleriyle bağlanarak cümle ögesi olabilen veya diğer sözcük ve sözcük öbekleriyle ilişki kuran, anlamdan çok görev yönü ağırlıkta olan çekimsiz sözcüklerdir. Kum gibi, cihan içre; akşama doğru, konuya ilişkin; senin gibi, onun kadar; dünden itibaren, sabahtan beri vb. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Sözcüğün kökü "göz" olup, bu köke sırasıyla addan ad yapan ekler olan -lIk, -cI ve tekrar -lIk yapım ekleri getirilmiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Amaç 1

Amaç 4

Addan ad yapma ekleri ad kök ya da gövdelerinden köken anlamıyla bağlantılı yeni ad gövdeleri yapan eklerdir. Oyna kelimesi ise addan eylem yapma ekiyle oluşturulmuştur. Doğru cevap B'dir.

Eylemden ad yapma ekleri, eylem kok ya da gövdelerinden, köken anlamıyla bağlantılı yeni ad gövdeleri yapan ve sayıca en fazla olan eklerdir.

Verilen örnekte araç durumu-evle olmalıdır. Doğru cevap C’dir.

Satılmak edilgen çatıya örnektir. Doğru cevap D'dir.

İç- nesne alabildiğinden geçişli bir eylemdir. Doğru cevap A'dır.

İlke, güncel, eldiven ve toptan sözcükleri addan ad yapma ekleri almışlardır. Gezegen sözcüğü ise eylemden ad yapma eki almıştır.

Addan ad yapma ekleri ad kök ya da gövdelerinden köken anlamıyla bağlantılı yeni ad gövdeleri yapan eklerdir. Verilen seçeneklere bakıldığında azal ve çoğal sözcüklerinde verilen ek addan eylem yapan ek olarak kullanılırken; yatalak sözcüğünde ise tek başına -al eki yeni bir ad üretmemektedir. İllegal ise yabancı bir sözcüktür. Oysa C seçeneğinde, ulus adına getirilerek ulusal adını ürettiği görülmektedir.

Eylemin gösterdiği hareketin ardı ardına ya da sıklıkla yapıldığını gösterir. Türkçede en sık kullanılan sıklık çatıları AlA- -IstIr-, -klA-. ov->ovala-, silk-> silkele-, serp-> serpiştir-, ovuştur- vb. sür- > sürükle-, say- > sayıkla- vb. örnekler eylemn ardı ardına yapıldığını gösteren sıklık çatılarıdır. Doğru cevap a şıkkıdır.

Saklambaç kelimesi saklamak fiilinden türetilmiş bir addır. Doğru cevap d şıkkıdır.

Dönüşlü çatı: Yıkandım, küreklere asıldık örneklerindeki gibi, yüklemin bilidiridiği eylemin özneye döndüğünü, eylemin özne tarafından kendi kendine yapıldığını gösteren çatıdır. Dönüşlü çatı ekleri - n- ve -l-’dir. Yıka-> yıkan-, bak->bakın-, yor->yorul- vb. Dönüşlü çatılarda, yüklem çoğunlukla nesne alamaz, ancak “bavulu yüklendim” örneğinde oldugu gibi geçişli eylem de olabilir. Doğru cevap e şıkkıdır

Şekilde de görüldüğü gibi, ad durum eklerinden -ı ve -u; yükleme/belirtme/nesne durumlarında kullanılmaktadır. D seçeneğindeki 'İstanbul'u' sözcüğü belirtme/nesne durumundadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.