TÜRK DİLİ I - Deneme Sınavı - 16

Türkçede sözcük sonunda bulunabilecek ünsüz çiftleri şöyledir: -LÇ, -LK, -LP, -LḲ, -LT, -NÇ, -NK, -NT,-RÇ, -RK, -RP, -RS, -RT, -ST. Gülü-nç sözcüğü bu kurala uyar. Ebeveyn, nüans, semt, şevk sözcükleri ise yabancı dillerden kopyalanan sözcüklerle söz sonunda bulunabilen ünsüz çiftleri barındırır. Doğru cevap E’dir.

Daralma; benzeşme, daraltıcı ünsüzlerin etkisi vb. seslik nedenlerle geniş ünlülerin dar

ünlü haline gelmesidir. “de-“ eylemindeki geniş /e/ ünlüsü /y/ ünsüzünün etkisiyle dar /i/ ünlüsüne dönüşmüştür. Doğru cevap B’dir.

Art damaksıllaşma, sözcükteki ön ünlünün benzeşme, uzun ünlülerin kısalması vb. çeşitli

seslik nedenlerle art ünlüye dönüşmesidir. Doğru cevap C’dir.

Yuvarlaklaşma, sözcüklerdeki düz ünlülerin genellikle, ET bolmış > olmuş gibi ünlü benzeşmesi ya da Far. dīvār> duvar, Ar. هamīr > hamur, mufti > müftü örneklerindeki gibi /b, f, p, v/ ünsüzlerinin yuvarlaklaştırıcı etkisi sonucu yuvarlak ünlülere dönüşmesidir. Doğru yanıt D'dir.

İnsanın kafatasında iki büyük boşluk vardır. Bu boşluktan üstte olan burun boşluğu, altta olan ağız boşluğudur. Doğru cevap A'dır.

Gırtlaktan ağız boşluğuna gelen hava burada alt çene, üst çene, dil, dişler, ön damak (yumuşak damak), art damak (sert damak) ve dudaklar aracılığıyla çeşitli seslere dönüşür. Doğru cevap D'dir.

1928 yılında Harf Devrimi ile kabul edilenTürk alfabesi 1929’da resmen uygulanmaya başlanmıştır. Doğru cevap A'dır.

Türkçede sekiz tane ünlü harf vardır. Doğru cevap C'dir.

Ünlülerin sınıflandırılmasında esas olan boğumlanmayla ilgili belli başlı ölçütler şu şekildedir:

Artlık/Önlük

Darlık/Genişlik

Düzlük/Yuvarlaklık

Uzunluk/Kısalık.

Doğru cevap E'dir.

Türkçe kökenli sözlerde /j/ bulunmaz. Doğru cevap C'dir.

Türkçede iki ünsüz hatta üç ünsüz yan yana gelebilir. Doğru cevap D'dir.

Ünsüz Tekleşmesi; özgün söylenişlerinde veya yazılışlarında ikiz ünsüz bulunan sözcüklerin söyleyişte veya yazımda ünsüzlerden birinin düşmesidir. Doğru cevap A'dır.

Konuşma seslerinin üretimini ve algılanmasını şu üç aşamada değerlendirebiliriz:

• Söyleyiş ses bilgisi: Konuşurlar sesleri nasıl üretir?                                    • Akustik ses bilgisi: Sesler havada nasıl yol alır?
• İşitsel ses bilgisi: Dinleyenler sesleri nasıl algılar? Doğru yanıt B'dir.

Ünlülerin sınıflandırılmasında; ön ünlüler /e, i, ö, ü/, yuvarlak ünlüler /o, u, ö, ü/, dar ünlüler /ı, i, u, ü/ oluşur. Buna göre "güldür" sözcüğündeki "ü" ünlüsü ön, yuvarlak, dar ünlü içerir. Doğru yanıt C'dir.

En temel ünlü ses olarak /a/ kabul edilir. Türkçe için en zayıf ünlü ise /ı/dır. Doğru yanıt A'dır.

Jandarma, zangır zangır, hesap, ad Tükçe sözcük değilken yabancı Türkçe bir sözcüktür ve diğerlerinden bu nedenle farklıdır. Doğru yanıt D'dir.

Örneğin git- ünlü ile başlayan bir ek alıp t ünsüzü, iki ünlü arasında kaldığı zaman gi-d-er, gi-d-iyor, gi-d-ecek sözcüklerinde gördüğü gibi ötümlüleşerek d ünsüzüne gelişir. Bu gelişmenin sebebi tarihseldir. Doğru yanıt B'dir.

Dar ile daracık sözcükleri arasında ünlü daralması yoktur, diğerlerinde vardır. Doğru yanıt D'dir.

Vurgu, durak, tonlamaya dil incelemelerinde parçalanabilen ögelerden ayrı düşünülmediği ve konuşma dilinin vazgeçilmez ögeleri olduğunu göstermek için parçalar üstü ses birimleri denilmektedir. Durak; konuşma esnasında cümleler veya sözcükler arasında verilen kısa aralıklardır. Yazı dilinde virgül ile de kullanılır. Doğru yanıt E'dir.

Ses, doğal veya doğal olmayan bir varlık tarafından yani anatomik, mekanik vb. yollarla ortaya çıkan fiziksel enerjinin havada oluşturduğu titreşimlerin kulak kepçesi tarafından toplanması, dış kulaktan iç kulağa, oradan karmaşık süreçlerle beyne iletilmesi ve beyinde yorumlanmasıyla ortaya çıkan fiziksel dalgalardır. Doğru cevap A'dır.