TÜRK DİLİ I - Deneme Sınavı - 11

Eklemeli bir dil olan Türkçede eklenme, son eklenme şeklinde gerçekleşir. Ancak Türkçe, Fransızca form sözcüğünden ön eklerle ve son eklerle türeyen reform, deform, deforme, deformasyon örneğinde olduğu gibi Batı dillerinden çok sayıda ön ek ve son ek almıştır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

"Gözlüğümü tamir ettirdim." cümlesinde "göz" sözcüğü "-lIk" yapım ekini almıştır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Edilgen çatı, cümlenin dil bilgisel (sözde) öznesinin yüklemin bildirdiği eylemden etkilendiğini veya eylemin hedefi olduğunu gösteren çatıdır. "Duvarlar daha geçen ay boyandı." cümlesi, buna bir örnek oluşturmaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Bahsedilen sözcük yapım yoluna örnekseme adı verilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Karma, iki sözcüğün hecelerini ya da parçalarını, genellikle ilk bileşenin birinci, ikinci bileşenin ikinci parçasını bir araya getirerek yeni sözcük oluşturma yoludur. arge (< araştırma + geliştirme), ordonat (< ordu + donatım), eltel (< el + telefonu ) vb. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Cümlede "ve"  "veya"  ve "fakat" bağlaçları bulunmaktadır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Kırpma, çok heceli bir sözcüğün bir veya daha fazla hecesini kaldırarak yeni sözcük oluşturma yoludur: Kilo (< kilogram), motel (< motor otel), pop (< popüler), santim (< santimetre) vb. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Amaç 1

göz-lük-çü: İki yapım eki vardır.

Amaç 2

Soru yanıltıcı değil. Öğrenci bilgilerini gözden geçirmeli.

su-lak

su : kök (ad), -lak : addan ad türetme eki. Sözcük tek bir ek almıştır.

Sözcüklerin köküne inilirken anlam ilişkisi gözetilir. Bu nedenle ‘bataklık’ sözcüğünün kökü ‘batak’tır. Öğrencinin düşüncesine göre i̇lerlesek bile öğrencinin yanlış yorumladığı görülebilir.

bat-ak-lık

bat: kök (eylem), -ak: eylemden ad türetme eki, -lık: addan ad türetme eki

Ders kitabındaki bilgilerinizi gözden geçiririz.

Amaç 2

Amaç 2

Amaç 2

Amaç 3

Amaç 4

Bağımsız biçim birimler (kök), tek başlarına kullanılabilen biçim birimlerdir. Doğru cevap E'dir.

Gövdeler biri bağımsız biçim birim olmak üzere, en az iki biçim birimden oluşan yani bir veya daha fazla ek alan kök biçim birimlerdir.

Tabanlar, eklerin, yani bağımlı biçim birimlerin eklendiği yalın sözcükler, yani bağımsız biçim birimlerdir. Tabanlar kök veya türemiş sözcük olabilir. Göz, gözlük sözcüğünün tabanıdır.

Ekler herhangi bir sozcük türüne dahil olmayan, yani eylem, ad (isim), sıfat, zarf vb.sozcük türlerinden birine girmeyen bağımlı biçim birimlerdir.

Yeni sözcüklerin yapımında çok kullanılan veya çok sayıda sözcükte bulunan eklere işlek ekler denir.