TÜRK BASIN TARİHİ

1990’ı bir kırılma noktası olarak almamızın başlıca sebebi, o yıl Türkiye’de ilk özel radyo
ve televizyon istasyonlarının açılması ve hemen sonra bunun adeta bir patlama halini
alarak yüzlerce televizyon ve binlerce radyo istasyonunun tüm ülkede yayına geçmesidir.

Avrupa’da televizyon ve radyo, aynen Türkiye’de olduğu gibi 1980’lere kadar devlet tekeli altında yönetiliyor, özel istasyonlara ve rekabete izin verilmiyordu. 1980’lerde Avrupa ülkeleri birer birer bu tekeli kaldırdılar ve radyo ve televizyon yayınlarını özelleştirdiler.

1990 yılında ilk özel televizyon yayını yurtdışından uydu aracılığıyla Türkiye’ye yapılmaya başladı. Bu televizyon istasyonunun sahipleri işadamı Cem Uzan ve Ahmet Özal’dı. Doğru cevap E seçeneğidir.

Basında bilgisayarlaşma, bütün bir basım endüstrisini dönüştürücü etkisini gazete ve dergiler üzerinde de göstererek; dizgi, düzeltme, pikaj, kamera ve montaj gibi geleneksel gazetecilikte önemli yer tutan pek çok evreyi ortadan kaldırmıştır. Gazetenin hazırlanması sürecinde kazanılan hız ve görsel kalite, televizyonla rekabet bakımından son derece önemlidir. Ancak, doğasında araştırma-soruşturma, sahaya-sokağa inme, insanı-toplumu “koklama” olan gazetecilik mesleğinin, bilgisayar karşısında ve “masa üstü”nden yapılabilir hale gelmesi bu doğa ile bir parça tezat teşkil etmektedir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

1980’lere kadar, Günaydın gazetesinin çarşı-pazar, enflasyon, zam, kira gibi haberlere yer verdiği sayfaları ve bu doğrultudaki manşetleri haricinde, çok satan gazetelerin bağımsız ekonomi sayfaları ve ekipleri yoktur. Bu nedenle sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Sinerji, kısaca “güç birliği” anlamını taşımaktadır. Medyada sinerji, bir kuruluşun çatısı altındaki farklı medya organlarının ortak hareket etmesi sonucu toplam verimin ve gücün artması sonucunu verir.

Yatay yoğunlaşma süreci için de aynı holding çatısı altında bir konuda faaliyette olan farklı farklı kuruluşları örnek olarak gösterebiliriz. Örneğin Doğan Yayın Holding’in Posta, Hürriyet, Radikal, Fanatik şeklinde uzayan gazeteler listesi, gazete alanında bir yatay yoğunlaşmadır.

Medya holdinglerinin medya dışı alanlarda geniş yatırımları olduğunu, hatta asıl faaliyet sahalarının medya dışı sektörler olduğunu dikkate alarak, medya girişimlerinin ve yoğunlaşmalarının holdingler açısından önem ve nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz: • Medya sinerjisi ve ölçek ekonomileri prensiplerinden yararlanarak ulusal ve uluslararası piyasalarda etkin olmak; gelişen, büyüyen ve çeşitlenen bir alan olarak medya sektöründe var olmak. • Holdingin medya dışı sektörlerdeki girişim ve işlerini desteklemek ve sürdürmek amacıyla medyanın gücünden yararlanmak; kendi medyasından halkla ilişkiler, reklam ve pazarlama desteği almak. • Medya gücünü siyaset ve bürokrasi ile ilişkilerini düzenlemek amacıyla kullanıp kurumsal çıkarları korumak; siyasal çevrelerde itibar/nüfuz kazanmak yahut baskı unsuru olmak. • Kamuoyu oluşturmak ve kitleleri etkilemek/yönlendirmek yoluyla toplumsal denetim mekanizmaları kurmak. • Gerek ekonomik gerekse siyasal anlamda rekabet dışında kalmamak, rakipleri takip etmek veya aşmak için medya sektöründe yer almak (Pekman, 2005).

Türkiye’de çok okunan ama reklam almayan mizah dergileri ve oldukça geniş bir yelpazede yayım yapan fikir, sanat, edebiyat dergilerinin de reklam medyası niteliği olmadığı görülmektedir.

İnternette gazetenin bütününü bire bir yayımlayan ilk gazete Cumhuriyet'tir.

Neo-Liberalizm: Ekonomide devlet müdahalesinin azaltılıp piyasaların serbestleştirilmesini, ticaretin önündeki engellerin kaldırılmasını, özelleştirmeleri ve her alanda özel girişimciliği savunan ekonomik politikalar.

Türkiye’de ilk özel radyo ve televizyon istasyonları 1990'da açılmıştır.

Mikro-elektroniğe dayalı enformasyon sektörünün yükselişi 1970’lerde başlamıştır.

1990 yılında ilk özel televizyon yayını yurtdışından uydu aracılığıyla Türkiye’ye yapılmaya başladı. Bu televizyon istasyonunun sahipleri işadamı Cem Uzan ve Ahmet Özal’dı.

1994 yılında çıkartılan “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun” özel radyo ve televizyon istasyonları için bir düzenleme getirdi ve denetleme kurulu olarak Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)’ü kurdu.

Kıraat: Arapça okuma anlamına gelir. Çay kahve içilerek gazete, dergi, kitap okunan mekanlara ise kıraathane denir. Günümüzde kıraathaneler kahvehane olarak isimlendiriliyor ve bu mekanlarda vakit, okumak yerine daha çok oyun oynamakla geçiriliyor.

Sinerji: Kısaca “güç birliği” anlamını taşımaktadır. Medyada sinerji, bir kuruluşun çatısı altındaki farklı medya organlarının ortak hareket etmesi sonucu toplam verimin ve gücün artması sonucunu verir.

Cumhuriyet gazetesi Doğan Yayın Holding’in bünyesinde değildir.

'Gerek ekonomik gerekse siyasal anlamda rekabet dışında kalmamak, rakipleri takip etmek veya aşmak için medya sektöründe yer almak' holdingler açısından önem arz etmektedir.

İnternet aracılığıyla  Haber, verilen link ve yönlendirmelerle, farklı kaynaklardan yararlanarak zenginleştirilir ve arka plan bilgileriyle desteklenir.