TÜRK BASIN TARİHİ

Roma İmparatoru Julius Sezar döneminde bugünkü resmi gazetelerin atası sayılan Acta Publica (Halk Haberleri) adlı tek sayfalık bültenler yayımlanmaya başlanır.

Doğru cevap B’dir.

Roma İmparatoru Julius Sezar’ın MÖ 59 yılında Roma’da günlük olarak çıkarılan Acta Diurna (Günlük Haberler) gazetesini çıkardığına dair belgeler mevcuttur. Doğru cevap E’dir.

Türk basın tarihi açısından Bulak Matbaası ve burada yayımlanan Türkçe kitaplar kadar, Vekâyi-i Mısriyye adlı gazete de önemlidir. Türkçe kısımları bulunan gazete ilk olarak 2 Aralık 1828 tarihinde çıkarılmaya başlanır. Mehmet Ali Paşa’nın yayın öncesi ve sonrası yakından ilgilendiği gazete, haftalık olarak çıkarılması planlansa da zaman içinde buna uyulmadığı görülür. 37x 22 cm. ebadındaki gazete 4 sayfadan oluşur. Her sayfasında sağ sütun Türkçe, sol sütun Arapçadır. Daha çok iç kamuoyunu aydınlatmak için çıkarılan gazete modernleşmenin en önemli göstergelerinden biri olarak tarihteki yerini alır (YAZICI, 1991: 267-278).

Doğru cevap A’dir.

Bilim ve kültüre çok önem veren Napolyon Fransız subayların Arapça öğrenebilmeleri için dilbilgisi kitapları getirtir. Kısa bir zaman sonra matbaayı Kahire’ye taşıtan Napolyon burada 1798-1801 yılları arasında Courier de L’Egypte (Mısır Habercisi) ve La Decade Egyptienne (Mısır’da On Yıl) adlı gazete ve dergiyi çıkarır.

Doğru cevap C’dir.

Türk basın tarihinin önemli figürlerinden biri olan Alexandre Blacque, Fransız İhtilal’nde kralı destekleyen babasıyla birlikte kaçarak İzmir’e yerleşen ve Osmanlı tebasına geçen bir aileye mensuptur. Gazetesinin kapatılması üzerine 1828 yılı Ocak ayında, Osmanlı hükümetinin desteğini alarak, İzmir’de Courrier de Smyrne adlı gazeteyi yayımlamaya başlar. Doğru cevap B’dir.

Bir yanda resmi gazete, öte yanda özellikle İzmir’de gelişen azınlık özel gazetelerinin artması devleti bu alana ilişkin düzenlemeler yapmaya sevk eder. 8 Şubat 1857 tarihinde yürürlüğe gire Matbaa Nizamnamesi’nde bu alanla ilgili düzenlemeler yapılır. Doğru cevap C’dir.

Sadrazam Ali Paşa döneminde hazırlanan ve Ali Kararname diye adlandırılan 17 Mart 1867 tarihli düzenleme ile basına daha sıkı bir denetim getirilir. Doğru cevap D’dir.

Ali Kararname birkaç yıl içinde etkisini gösterir ve kapatılan yayınların sayısı artar. Bunlardan bir kısmı şöyledir:

Doğru cevap E’dir.

William Churchill, kendisne tanınan imtiyaza dayanarak 31 Temmuz 1840 tarihinde Ceride-i Havadis adlı gazeteyi çıkarmaya başlar. On günde bir yayımlanan yarı resmi nitelikte olan gazete, özellikle ticari konularla ilgilenmesi ve dilinin sadeliği yönüyle dikkat çekicidir. Doğru cevap C’dir.

1858 tarihli Ceza Kanunu’nun basın-yayını ilgilendiren 137 ve 138. maddeleri özetle şöyledir:

Doğru cevap E’dir.

Medrese hocaları

1857

Acta Diurna

Namık Kemal

Ekonomi

Erzurum

Mustafa Fâzıl Paşa

Çırağan Vak’ası

Yıldız Sarayı Kütüphanecisi

Devir