TÜRK BASIN TARİHİ - Deneme Sınavı - 22

Yaklaşık MÖ 3150’li yıllarda ilkyazı Mısır’da ortaya çıktı. Bundan birkaç yüz yıl sonra, yakın coğrafyada yaşayan Sümerler, kil tabletler üzerine çivi yazısı kullanarak metinler oluşturmaya başladılar. Doğru cevap B’dir.

İbrahim Müteferrika’nın terekesinden elde edilen bilgiler onun entelektüel düzeyinin yüksekliğine işaret eder. Müteferrika’nın yaşadığı yıllarda evinde kitap olan kişiler şu sosyal tabakalara mensuptur:

Doğru cevap E’dir.

Eski çağlarda haber iletmenin ironik bir diğer örneği, MÖ 490 yılında Grek (Eski Yunan) ve Pers orduları arasında gerçekleşen Maraton Savaşı sırasında yaşanır. Pheidippides adlı haberci Grek ordusunun zaferini Atina’ya iletmek için kilometrelerce koşar. Tam zafer haberini verecekken yorgunluktan düşüp ölür. Günümüzde yapılan maraton koşularının bu olaydan esinlenerek isimlendirildiği bilinmektedir.

MÖ 3000’li yıllarda Ortadoğu’ya gelen Sami kökenli Fenikeliler deniz- cilikteki yetenekleri ve ticari girişimleri ile tanınmaktaydı. Kısa süre içinde Akdeniz ve Ortadoğu’da genişlemeyi başardılar. Günümüzde kullanılan pek çok alfabenin de atası sa- yılan Fenike alfabesini MÖ 1050’li yıllarda kullanmaya başladılar. Bu alfabe zaman içinde eski Yunan ve Romalılar tarafından kullanılan Latin alfabesinin doğmasına ve gelişmesine yardımcı oldu.

Posta arabalarının Avrupa şehirleri arasında haftada bir yolculuk yapmaları sebebiyle bu tür yayınlar haftalık olarak çıkarılıp farklı yerlere gönderilirler. Bu şekilde haftalık olarak çıkarılan ilk bültene 1597 yılında Floransa’da rastlanır.

26-29 Mayıs 1935 tarihlerinde, basının içinde bulunduğu sorunları görüşmek üzere büyük bir “Basın Kurultayı” gerçekleştirilir.

II. Dünya Savaşı sırasında kâğıt yokluğu ve savaş gerekçe gösterilerek gazetelerin sayfa sayılarına sınırlama getirilir. CHP’nin sözcüsü konumundaki Ulus gazetesi hariç, diğer gazetelerin sayfa sayısı altı olarak dondurulur.

Enis Behiç Koryürek bu milletvekillerinden birisi değildir,

"Zincirli Hürriyet" başlıklı, basın özgürlüğünü eleştiren yazı Görüşler mecmuasında yayınlanmıştır.

İstanbul Gazeteciler Cemiyeti 12 Haziran 1946 tarihinde kurulur.

Hürriyet gazetesi 1953 yazında 100 bin tirajı yakalamıştır.

İstanbul Gazeteciler Sendikası: 30 Eylül 1963’te yaptığı toplantıda adını Türkiye Gazeteciler
Sendikası (TGS) olarak değiştirir.

1971 muhtırasından sonra başlatılan "Balyoz Harekatı" ile gazetelere 39 kez kapatma cezası uygulanmıştır.

1970’li yıllar, bütün karışıklıklara rağmen, İstanbul ve Ankara basınının Doğu’ya ulaşma yollarını artırmasına ve bir noktada Doğu pazarını keşfetmesine de sahne olur.

Etkileri günümüze kadar süren fikir akımları II. Meşrutiyet yıllarında daha da belirginleşir. Özellikle Aydınlanma Dönemi ve Fransız İhtilâli ile başlayan fikir hareketleri, Osmanlı içindeki azınlıklar arasında milliyetçilik fikrinin uyanmasına sebep olur. Ülkenin kötüye gidişini engellemek isteyen aydınlar, bu duruma son vermek için çeşitli ideolojilere sarılırlar. Bunlar sırasıyla Osmanlıcılık, İslamcılık, Batıcılık, Türkçülük, Dayanışmacılık ve Sosyalizm’dir.

Temelleri II. Mahmut Dönemi’ne dayanan Osmanlıcılık fikri, Avrupa’da
cereyan eden milliyetçilik düşüncesini engellemek amacıyla ortaya atılır. Çünkü Osmanlı Devleti çok sayıda ulusu bünyesinde barındırmaktadır. 1865’te Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin kurulması ile siyasî ve hukuki bir zemine oturan Osmanlıcılık akımı, ülkede siyasî ve ekonomik bütünlüğün sağlanabilmesi için din ve soy farkı gözetmeden bütün Osmanlı teb’asını Osmanlıcılık fikri etrafında toplamayı hedefler.

1919 yılında yayına başlayıp 1938 yılına kadar kısa süreli ara vermelerine rağmen yayımlanan iki gazeteden biri Akşam, diğeri ise Karagöz’dür. Yunus Nadi (Abalıoğlu)’nin İstanbul’da başlayıp daha sonra Ankara’da çıkardığı Yeni Gün (1918-1920), Anadolu’da Yeni Gün (1920-1924) dışında 7 Mayıs 1924 tarihinde yayına başlayıp günümüze kadar devam eden tek süreli yayın Cumhuriyet gazetesidir.

Halide Edip ADIVAR

II. Meşrutiyet’in ardından basında çeşitli vesilelerle gündeme getirilir. Bu amaçla yapılan tartışmalarda iki kutup ortaya çıkar: Hüseyin Cahit, Abdullah Cevdet, Celal Nuri, İbrahim Necmi, Yunus Nadi, Falih Rıfkı yeni harfleri desteklerken; Ali Seydi, Cenap Şehabettin, Avram Galanti, Halit Ziya, Necip Asım, Veled Çelebi, İbrahim Alaaddin, Fuat Köprülü gibi aydınlar Arap (İslâmî) harflerini savunurlar. Doğru yanıt C'dir.