TÜRK BASIN TARİHİ - Deneme Sınavı - 11

I ve II

Gazetecilik 1830'larda başlamıştır.

Hürriyet, Sözcü, Sabah, Posta

Doğru cevap B seçeneği olacak. Sayfa 175 “CUMHURİYET DÖNEMİ BASINI (1980 SONRASI) “ Konu başlığının 12 Eylül Darbesi adlı alt başlığında “Eski siyasiler, konuşma yasağı getirildiği için ortalarda görünmez olmuşlardır. Ancak, Bülent Ecevit, bu sıkıntılı ortam içinde de sesini duyurabilmenin yollarını aramaktadır. 21 Şubat 1981’de birkaç arkadaşıyla birlikte Arayış adlı bir dergi çıkarmaya başlar.” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap A seçeneği olacak. Sayfa 173 “CUMHURİYET DÖNEMİ BASINI (1980 SONRASI) “ Konu başlığının Darbenin Ayak Sesleri adlı alt başlığında “ülkedeki siyasi belirsizlikten memnun olmayanlar da vardır. Genelkurmay Başkanlığı ve yüksek kademedeki generaller bütün anayasal kuruluşları uyararak, ülkenin içinde bulunduğu durum konusunda bir mektup yazarlar (2 Ocak 1980). Bu mektup, söz konusu kurumların ileride daha da etkin olacaklarının bir göstergesi gibidir.” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap D  seçeneği olacak. Sayfa 176 “CUMHURİYET DÖNEMİ BASINI (1980 SONRASI) “ Konu başlığının 12 Eylül Darbesi adlı alt başlığında “1986 yılı ortalarında önemli bir gelişme yaşanır. Siyasi yasaklı Süleyman Demirel altı yıl aradan sonra ilk kez TRT’de yayımlanan bir haber programında yer alır. “Büyük Yatırımlar” konulu konferansta konuşan Demirel, GAP’la ilgili bilgiler verir.” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap E  seçeneği olacak. Sayfa 177 “CUMHURİYET DÖNEMİ BASINI (1980 SONRASI) “ Konu başlığının 12 Eylül Darbesi adlı alt başlığında “Bu arada meclis tarafından kabul edilmiş olan Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu gereğince 57 muzır dosyası açılır. Bu davalar sonucunda 240 yayın hakkında toplatılma kararı verilir. 12 Eylül hareketinden sonra, yani 1980-1987 arasında İstanbul mahkemelerinin verdiği müsadere kararı gereğince 39 ton ağırlığında kitap, dergi, gazete ve benzeri yayın SEKA’da imha edilir (17 Şubat)” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap E  seçeneği olacak. Sayfa 178 “CUMHURİYET DÖNEMİ BASINI (1980 SONRASI) “ Konu başlığının 12 Eylül Darbesi adlı alt başlığında “Demokratikleşme çabaları sürerken askerî darbenin etkisi de kendini sansür alanında hissettirmektedir. Yayımlanan istatistiklere göre, darbenin ardından geçen dokuz yıl boyunca ülkede şiir, roman, öykü, deneme, sanat ve edebiyat eleştirileri konusunda sayıları 350’yi aşan kitabın toplatıldığı belirtilir. Bunlardan 20 kadarı sıkıyönetim tarafından imha edilirken, 106 yazar, şair ve çevirmenin sorgulandığı tespit edilir. Edebî eserler yanında 200’ü aşkın sinema filmi ve video kasedi de yasaklar arasında yerini alır. Bu rakamlar, ülkede basın ve kültür hayatının bir cendere içinde sıkışıp kaldığını göstermektedir.” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap B  seçeneği olacak. Sayfa 178 “CUMHURİYET DÖNEMİ BASINI (1980 SONRASI) “ Konu başlığının 12 Eylül Darbesi adlı alt başlığında “Başbakanla basın arasında süren, biraz da kişiselleştirilen kavgalar günlerce kamuoyu gündeminde yer alır. Cumhuriyet gazetesini “Babıâli’nin Pravdası” olarak niteleyen Özal, gazeteye 500 bin lira tazminat ödemeye mahkûm edilir” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap A seçeneği olacak. Sayfa 178 “CUMHURİYET DÖNEMİ BASINI (1980 SONRASI) “ Konu başlığının 12 Eylül Darbesi adlı alt başlığında “Merkezi İstanbul ve Ankara’da bulunan birkaç ulusal basın kuruluşu Anadolu’da yayıncılık faaliyetlerine başlarlar. Örneğin, 28 Nisan 1984 tarihinde Hürriyet gazetesi Doğu Anadolu’da satılacak gazetelerin baskısı için Erzurum’da bir basım tesisi faaliyete geçirir. Kısa zaman sonra ise Güneş ve Hürriyet gazeteleri burada basılmaya başlanır.” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap D  seçeneği olacak. Sayfa 179 “CUMHURİYET DÖNEMİ BASINI (1980 SONRASI) “ Konu başlığının 1990 Sonrası adlı alt başlığında “1990’lı yıllar özellikle çağdaş Atatürkçü düşünceyi ve laikliği savunan aydınlara karşı saldırılarla başlar. Bunun ilk örneği 30 Ocak 1990’da yaşanır ve hukuk profesörü Muammer Aksoy öldürülür. Bu cinayeti birkaç ay sonra gazeteci Çetin Emeç’in öldürülmesi takip eder (8 Mart). Aydınların hunharca öldürülmesi kamuoyunda büyük infial yaratır. Cinayetlerin uluslararası ilişkilere sahip organize bir terör hareketi olduğu iddia edilir.” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap D  seçeneği olacak. Sayfa 186 da “BASININ SEKTÖREL YAPISI “ Konu başlığının “Mass Medya adı verilen ve holding patronlarının kontrolünde olan basın, manipülasyona daha açık hale gelir. Patronlar, önce sendikasızlaştırma hareketi ile kendi çıkarlarını gözetmeyen veya kontrol edilemeyen gazetecileri iş başından uzaklaştırırlar. Ardından, hemen her görüşte yayın yapıp dağıtım tekelini kurarak farklı görüşlerin ülkede ses çıkarmalarını engellerler. Televizyon, radyo ve gazetelerini ekonomik çıkarları doğrultusunda kullanırlar. Bunun en canlı örneği olarak 2001 yılı sonlarına doğru DOĞAN ve UZAN grupları arasında yaşanan kavga gösterilebilir. Basın aracılığı ile birbirlerini suçlayan her iki grubun televizyon kanalları RTÜK tarafından bir hafta veya on beş gün süre ile kapatılır. Televizyonları “özel amaçlara hizmet ve haksız kazanç elde etmeye yönelik yayınlar”dan dolayı kapatan RTÜK yine de suçlamaların önüne geçemez.” Şeklinde açıklanmıştır.

Doğru cevap D  seçeneği olacak. Sayfa 182’ de “BASININ SEKTÖREL YAPISI “ Konu başlığının “Basın sektöründe önemli bir gelişme 28 Haziran 1994’te gerçekleşir. Türk basının önemli gazetelerinden biri olan Hürriyet Holding’in yüzde 50 hissesi Doğan Şirketler Grubu sahibi Aydın Doğan tarafından satın alınır. Birkaç ay sonra da geri kalan hisselerin yüzde 20’sini satın alan Aydın Doğan, başta Hürriyet gazetesi olmak üzere diğer bütün yan yayınların da tek patronu olur. Bu uzun süreden beri başlayan ve basın sektörünün holdingleşmesi alanında yaşanan önemli bir değişimdir.” Şeklinde açıklanmıştır.

Bu dönemde yerel ve ulusal basın, muhafazakâr yapısını koruyarak yayın hayatını sürdürmeye çalışır.

Bülent Ecevit

Oktay Akbal

Son Havadis

Tercüman

Hürriyet

Muammer Aksoy