TÜRK BASIN TARİHİ - Deneme Sınavı - 16

Yalova

Risale-i Birgivi

Kurulan ilk matbaanın neden geciktiği ve fazla etkili olmadığı hususu tartışılan konular arasında yer alır. Niyazi Berkes’e göre matbaanın etkili olmamasının ardında üç temel sebep yatar. Bunlar teknolojik gerilik, kâğıt üretimindeki zorluklar ve okur-yazar kitlesinin yetersiz olmasıdır (Zikreden SABEV 2006: 65)

8

Vankulu Lügati

Fransızca

Çinlilerin standart bir alfabeleri yoktu. Bu yüzden otuz binden farzla değişik karakter (ideogram) kullanıyorlardı. Hanja adı verilen bu karakterleri okumak ve yazmak oldukça zordu.

Doğru cevap A'dır.

Çin baskısıyla yapılmış en eski kitap 868 yılında basılan Diamond Stura (Elmas Stura) adlı dua kitabıdır.

Dünya tarihi üzerine yapılan araştırmalar, insanlık tarihinin üç önemli gelişme sayesinde değiştiğinden ve yeni evrelere girdiğinden bahseder. Bunlardan biri pusulanın, diğeri barutun ve bir diğeri de matbaanın bulunmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Basım sistemindeki gelişmeler, yazıcıları önce olumsuz etkilediyse de uzun vadede farklı bir anlayışın doğmasına sebep oldu. Matbaacılar harflerin el yazısında olduğu gibi güzel görünebilmesi için yazıcılardan yararlandılar. Ayrıca bazı yazıcılar matbaanın sunduğu olanaklardan yararlanıp hem matbu, hem elyazması kısımları olan kitaplar ürettiler. Basılmış kitaplara el yazması görünümü veren özel ciltler yaptırarak değerini artırma yoluna gittiler. Bu dönemlerde matbaaya “bütün sanatların koruyucusu” unvanı verilmesi, Avrupa’da bu işe duyulan saygının bir kanıtıdır. 

Doğru cevap A'dır.

Gutenberg’in geliştirdiği yeni baskı makinesi Osmanlı ülkesinde ilk önce azınlıklar tarafından kullanılır. İspanyol zulmünden kaçıp Osmanlı ülkesine sığınan Museviler 1492 yılında yanlarında matbaa makineleri getirerek bu keşiften yararlanırlar.

Müstensih: Bir kitabı veya belgeyi el yazısı yoluyla aynen kopya eden, çoğaltan kişi.

Bilindiği gibi “müteferrika” sözcüğü Osmanlı sarayında padişahın, sadrazamın veya vezirlerin emirlerini getirip-götüren kişiler için kullanılan bir sıfattır. Müteferrika denilince ilk akla gelen kişi Türkler arasında matbaayı kuran İbrahim Müteferrika’dır.

Devatçı: Hokka ve kalemden oluşan divit takımı kullanarak yazıları çoğaltan kişi, katip. Sarayda veya dairelerde yazı takımlarına bakan görevli. Devât-dâr diye de adlandırılmaktadır

İlkyazı MS. 3150’li yıllarda Mısır’da ortaya çıktı

Bilimde çalışmalar konusuna ilişkin araştırma yaptırmamaıştır.

Çini (Hint) mürekkebi

Dünyanın geçici olduğunu anlatan dua kitabı

Eski Yunan edebiyatının önemli şairlerinden Ceos’lu Simonides’in (MÖ 556-468?) bellek sanatını geliştirmek için yaptığı çalışmalarla bu alana önemli katkılar ya- par. Söylediği şiirler karşılığında ilk kez “para” alması ile tanınan Simonides, belleğinde biriktirdiği şiirlerle geçimini sağlar. Hatta şiir söylediği bir davetten çıkarken evin tavanı çöker ve bütün davetliler hayatını kaybeder. Simonides, güçlü belleği sayesinde, tanınma- yacak durumdaki cesetleri, yemek masasında oturdukları yerleri hatırlayarak teşhis eder ve yakınlarının cesetleri bulmasına yardımcı olur (BOORSTIN 1994: 458).

Düşüncelerin sözden yazıya geçirilmesi için alfabenin bilinmesi gerekirdi. Yaklaşık MÖ 3150’li yıllarda ilkyazı Mısır’da ortaya çıktı.