TÜRK ANAYASA HUKUKU

Peru, başkanlık sisteminin uygulandığı ülkelerdendir. Diğer ülkelerde parlamenter sistem söz konusudur. 

Doğru cevap E şıkkıdır.

Klasik manada başkanlık sistemi, sert kuvvetler ayrılığına dayanır. Bu sistemde başkan, yasama organını feshedemeyeceği gibi yasama organı da başkanı düşüremez. Bununla birlikte, yasama ve yürütme arasındaki kopukluğu sağlamak adına çeşitli denge - fren mekanizmaları geliştirilmiştir. Örneğin, başkanın kanunlar üzerinde veto yetkisi bulunur. 

Başkanlık sisteminde yürütme monist yapıdadır ve halk tarafından seçilen başkan, yürütme yetkisinin kaynağıdır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Yeni Zelanda ve Japonya'da parlamenter sistem, Arjantin ve Brezilya'da başkanlık sistemi görülmektedir. 

Doğru cevap D şıkkıdır.

Parlamenter sistem kuvvetlerin yumuşak ayrılığına dayanır. 

Bu sistemde yürütme organı çift başlıdır, bir yanda devlet başkanı diğer yanda bakanlar kurulu bulunur.

Devlet başkanı genellikle yasama organı tarafından belirlenir, halkoylaması ile belirlenmez. Siyasal sorumluluğu yoktur. 

Yürütme organı yasama organına karşı sorumludur. Bu sebeple yürütme organının yasama organı tarafından güvensizlik oyuyla düşürülmesi mümkündür. 

Doğru cevap A şıkkıdır.

1921 Anayasası meclis hükûmeti sistemini benimsemiştir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

İsviçre'de meclis hükûmeti sistemi uygulanmaktadır. Bu sistem, kuvvetler birliğine dayanır. 

Çift meclisli bir parlamento söz konusudur. 

Bu sistemde devlet başkanı bulunmaz.

Bu sistem muhalefet kurumunu içermez.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Fransa'da yarı başkanlık sistemi söz konusudur. 

Doğru cevap B şıkkıdır.

Finlandiya’da cumhurbaşkanı ile başbakanın hemen hemen eşit yetkilere sahip olmaları, bu modelin başkanlık sistemi ve parlamenter rejim arası karma bir sisteme sahip olduğu biçiminde yorumlanmaktadır.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Maddi kritere göre yasama fonksiyonu, kural koymak, yani kişisel olmayan, genel, sürekli ve objektif işlemler yapmaktır. Dolayısıyla devletin hangi organı tarafından yapılırsa yapılsın, kural-işlem mahiyetine sahip olan bütün işlemlerin yapılmasında yasama fonksiyonu icra edilmektedir. Örneğin, yasama organınca yapılan kanunlar ve içtüzükler ile yürütme organınca yapılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve yönetmelikler maddi kriter bakımından yasama fonksiyonuna dahildirler.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Parlamenter sistemlerde ve yarı başkanlık sistemlerinde bir kişinin hem yasama organında hem de yürütme organında görev alması mümkünken, başkanlık sisteminde bu mümkün değildir. Portekiz haricindeki şıklarda verilen ülkelerde başkanlık sistemi söz konuyken Portekiz'de yarı başkanlık sistemi uygulanmaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.

İsveç'te parlamenter sistem uygulanmaktadır. C şıkkı haricindeki şıklarda verilen ifadeler İsviçre'de uygulanan meclis hükûmeti sisteminin özelliklerini ihtiva etmektedir. C şıkkındaki ifade ise parlamenter sistemin özelliklerindendir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

İsrail, Lüksemburg, Yeni Zelanda ve Kanada'da parlamenter sistem uygulanırken Fransa'da yarı başkanlık sistemi uygulanmaktadır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

İrlanda ve İzlanda'da devlet başkanları halk tarafından seçilse de sahip olduğu yetkiler sembolik düzeydedir. Dolayısıyla bu ülkelerde yarı başkanlık sistemi değil parlamenter sistem söz konusudur. Fransa'da ise devlet başkanı olan Cumhurbaşkanı, önemli yetkilerle donatılmıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.

1921 Anayasası'na hâkim olan anlayış meclis hükûmeti sistemi olduğu için doğru cevap İsviçre'dir. Doğru seçenek E şıkkıdır.

2007 Anayasa değişikliği ile Cumhurbaşkanın halk tarafından seçilmesi öngörülmüş ve Cumhurbaşkanının yetkileri artırılmıştır. Cumhurbaşkanın yetkileri sembolik olmaktan öte olduğundan ve halk tarafından seçilmeye başlayacağından dolayı sistemin yarı-başkanlık sistemine yaklaştığını söylemek mümkündür. Bununla birlikte yasama organın yetkileri artırılmamıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Maddi kriter, devletin hukuki fonksiyonlarının tasnifini, bu fonksiyonların yerine getirilmesinde başvurulan işlemlerin hukuki mahiyetine göre yapmaktadır. Yasama fonksiyonu: Maddi kritere göre yasama fonksiyonu, kural koymak, yani kişisel olmayan (gayrişahsî), genel, sürekli ve objektif işlemler yapmaktır. Dolayısıyla devletin hangi organı tarafından yapılırsa yapılsın, kural-işlem mahiyetine sahip olan bütün işlemlerin yapılmasında yasama fonksiyonu icra edilmektedir. Örneğin, yasama organınca yapılan kanunlar ve içtüzükler ile yürütme organınca yapılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve yönetmelikler maddi kriter bakımından yasama fonksiyonuna dahildirler. 

Doğru cevap E şıkkıdır.

2017 Anayasa değişiklikleri, Cumhurbaşkanı'na Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarma yetkisi vermiştir. Bu yetki, aslî düzenleme yetkisidir, yani Cumhurbaşkanının herhangi bir organ ya da makam tarafından yetkilendirilmeksizin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarması mümkündür. Bununla birlikte, bu durum kanuna aykırı Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılabileceği anlamına gelmez. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri yalnızca kanuna dayanmak zorunda değildir; ancak kanuna uygun olmak zorundadır. Bu durum normlar hiyerarşisinde kanunun Cumhurbaşkanlığı kararnamesinden üstte yer almasının bir sonucudur. Ayrıca Anayasa m. 104/17 uyarınca münhasıran kanunla düzenlemesi öngörülen konularda ve kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Şayet Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanun aynı konuda farklı hükümler içeriyorsa kanun uygulanır. Bunun yanı sıra kanunla açıkça düzenlenmiş bir konuda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamazken Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenmiş bir konuda kanun çıkarılması mümkündür. 

Doğru cevap B şıkkıdır.

Başkanlık sisteminde yasama ve yürütme organlarının birbirinin görevine son vermesi mümkün değildir. İtalya ve Almanya'da parlamenter sistem uygulanırken Kosta Rika'da başkanlık sistemi söz konusudur. Doğru cevap A şıkkıdır.

2017 Anayasa değişiklikleri öncesinde de Cumhurbaşkanı sembolik olmaktan öte, önemli yetkilerle donatılmıştı. 

Doğru cevap A şıkkıdır.

Parlamenter hükûmet sisteminin temel özellikleri şunlardır:

1. Parlamenter hükûmet (kabine hükûmeti), yürütme iktidarının, yasama iktidarından kaynaklandığı ve ona karşı sorumlu olduğu hükûmet sistemidir. Hükûmet, yasama organına karşı sorumludur, yani yasama organının güvenine dayanır ve güvensizlik oyuyla görevinden uzaklaştırılabilir. Buna karşılık, devlet başkanının da meclisi feshetme yetkisi vardır.                                                                                                                                                                    2. Parlamenter sistemde yürütme organı ikibaşlı (düalist: devlet başkanı ve başbakan) dır. Cumhuriyetlerde devlet başkanı cumhurbaşkanı, monarşilerde ise hükümdardır. Bununla birlikte, yürütmede asıl yetkinin, yasama organına karşı sorumlu olan bakanlar kuruluna ait olduğu kabul edilmektedir.
3. Parlamenter hükûmet sisteminde devlet başkanının siyasal sorumluluğu yoktur. Dolayısıyla devlet başkanının görevine parlamento veya başka bir anayasal organının son vermesi mümkün değildir. Devlet başkanının görevinden uzaklaştırılmasının tek yolu vatana ihanet veya anayasayı ihlal gibi ağır suçlardan dolayı cezai sorumluluğunun ortaya çıkarılmasıdır.
4. Parlamenter hükûmet sisteminde, başbakan yasama organı içinden seçilir. Bakanlar kurulu üyelerinin dışarıdan da seçilmesi mümkün olmakla birlikte, çoğunlukla bunlar da yasama organın içinden seçilirler. Dolayısıyla başkanlık sisteminden farklı olarak parlamenter sistemde aynı kişiler hem yasama hem de yürütme organı içinde görev alabilmektedirler.
5. Parlamenter sistemde başbakan ve kabine kolektif bir yürütme organıdır.