TURİZMDE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin evrimleşmesi ile oluşan bu yeni süreç ile birlikte robot insan etkileşimleri, bulut bilişim sistemleri, bilişsel teknolojiler, yapay zeka, nesnelerin interneti, nanoteknolojiler, giyilebilir teknolojiler, artırılmış gerçeklik, akıllı robotlar, büyük veri, akıllı şehirler ve akıllı uygulamalar gibi yeni nesil teknolojiler ortaya çıkmıştır.

Dünya Ekonomik Forumu’nun 2016 yılında yayınlamış olduğu ‘Geleceğin Meslekleri: 4. Sanayi Devrimi için İstihdam, Beceriler ve İşgücü Stratejisi’ adlı  raporda ise geleceğin mesleklerinin teknoloji odaklı meslekler olacağı belirtilmiştir. Teknoloji odaklı konular mobile internet ve bulut bilişim teknolojisi, hesaplama gücü ve büyük veri alanındaki gelişmeler, yeni enerji kaynakları ve teknolojiler, nesnelerin interneti (IOT), kitle kaynak kullanımı, ekonominin paylaşımı ve Blockchain (eşler arası (peer-to-peer) platformlar), ileri robotik ve otonom transferler, yapay zeka ve makine öğrenmesi, ileri düzey  imalat ve 3D yazıcılar, ileri düzey malzemeler, biyoteknoloji ve genomlar şeklinde gruplandırılmıştır

Turizm 4.0: Kişiselleştirilmiş seyahat deneyimlerinin yaratılması ve müşteri ihtiyaçlarını en üst düzeyde karşılayabilmek amacıyla seyahat ve turizm endüstrisindeki hizmetlerden yararlanmış turistlerden toplanan büyük verilerin yapay zeka, nesnelerin interneti, büyük veri analizi, bulut bilişim ve Blockchain gibi yüksek teknoloji ürünleri ile işlenme sürecidir

Akıllı turizm ve akıllı şehir kavramları birbirinden farklı olmakla birlikte birbirlerine bağlı kavramlardırlar. Akıllı turizm akıllı şehrin amaçlarından biri olarak ele alınabilmektedir. Akıllı turizmde akıllı şehirden farklı olarak sadece yerel halka değil aynı zamanda turist deneyimlerine de odaklanılmaktadır. Akıllı turizm faaliyetlerinde yerel halkın yaşam kalitesi kadar turistlerin yaşam kalitesi, kaynaklara erişim kolaylığı, hareketliliği ve sürdürülebilirliği de göz önüne alınmaktadır

Turizm 4.0 sürecinde ülkelerin tanıtımlarında ve projelerinde bu uygulamaları kullandıkları görülmektedir. Örneğin, Malezya, Turizm 4.0 süreci ile birlikte Çin’den gelecek turist sayılarının dijital teknolojinin turizm sektöründe kullanımı ile artacağını ve bu sayede turist deneyimlerininin gelişerek turist sayılarında artış olacağını belirtmiştir.

İlk olarak doğada nadir bulunan küçük nesneler para olarak kullanılmıştır. Asya’da beyaz deniz kabuklarının, Güney Amerika’da ise kahve ya da kakao çekirdeklerinin, tuz, hayvan derisi ve tohum gibi çeşitli maddelerin para olarak kullanıldığına dair arkeolojik kalıntılar bulunmuştur. Kolay taşınabilen ve ticari değere sahip olan bu nesneler modern toplumun temelini oluştururken aynı zamanda uluslararasında gerçekleşen diplomasinin de temelini oluşturmuşlardır. Doğal nesnelerin para olarak kullanımı, insanlık tarafından 35.000 sene sürmüştür. Fakat zaman geçtikçe bu nesnelerin kullanımın kendine has yeni problemleri de beraberinde getirdiği görülmüştür. Zenginlik adına evlerinde çuvallarla kahve veya kakao çekirdeği saklayanlar bir süre sonra bu çekirdeklerin çürümesi ile değer kaybetmişlerdir ya da Güney Amerika’da sahilden kucak dolusu deniz kabuğu toplayan bir insan bir anda zenginleşebilmektedir.

Kripto Para: Para birimlerine alternatif olarak sunulan hükûmetler, merkez bankaları, bankacılık sistemleri gibi merkezi bir otoritenin düzenleme ve denetleme yapısı altında bulunmayan kriptolojik (şifreli) olarak güvenli işlem yapmaya ve dijital para arzına olanak sağlayan para birimidir.

Merkezi olmayan kripto para birimleri ile birlikte finansal olmayan varlıkların (verilerin), dünyanın herhangi bir noktasındaki bir bireyden başka bir noktasında bulunan bir bireye dijital olarak transferinin gerçekleşmesi sürecinde Blockchain teknolojisi kullanılmaktadır. Bu işlemin gerçekleşmesi sırasında eşler arası tüm işlemlerin görülmesini sağlayan açık kaynaklı bir kayıt defteri olan Blockchain kullanılmaktadır. Bu kayıtlar tüm eşler arası (P2P) ağda görülmektedir. İşlemin gerçekleştirilmesinin ardından bu kayıtlar madenci (miner) adı verilen ağda bulunan ve bu işlem için mutabakat sağlayarak blokların oluşturulmasını sağlayan bireyler tarafından onaylanır ve onaylanmanın ardından işlemler Mempool adı verilen üye havuzuna gönderilmektedir. Bu süreçte yapılan işlemlerin kanıtlanmasına ise İş Kanıtı (Proof of Work-POW) adı verilmektedir. Üye havuzunda bekleyen işlemlerin onaylanmasının ardından bu kayıt Blockchain’e yazılmaktadır.

On binlerce bilgisayarın %51’ine aynı anda saldırarak ele geçirmesi durumu olduğundan, bu eylem aynı zamanda her bir bilgisayara saldırı yapamayacağından dolayı Blockchain teknolojisi güvenli olarak görülmektedir. 

Açık Blockchain Ağı (Public) ve izin alarak bağlanılabilen Özel Blockchain Ağı (Private) olarak ikiye ayrılmaktadır. Açık Blockchain ağ yapısında işlemler başkalarına onaya veya güvene gerek kalmadan ağa eklenebilmekte ve bu ağda yer alan tüm kullanıcılar tarafından görülebilmektedir. Bu yapıya halka açık Blockchain yapısı da denilmektedir. Özel Blockchain ağ yapısında gerekli izin ve onayı almayan kullanıcılar ağdaki işlemleri görememekte ve işlem yapamamaktadır. Bu yapılara konsorsiyum veya hibrit blok zincirleri adı da verilmektedir.

Blockchain yapısında işlem yapan kullanıcının, bir işlemi şifreleyerek yapmak ve bir işlemin yapıldığını şifreleyerek görmek için açık anahtar (public key) ve özel anahtar (private key) olarak adlandırılan
iki farklı şifreleme sistemine ihtiyacı bulunmaktadır.

Kağıt temelli kontratlarda sözleşme hükümleri yasal olarak yerine getirilmediğinde tarafların mahkemeye başvurma hakları bulunmaktadır. Akıllı
kontratlarda ise bir adli eyleme gerek kalmadan sözleşmelerin gerçekleştirilmesini sağlamak için sözleşmeye dayalı yeni bir kendi kendini kontrol eden mekanizma bulunmaktadır. Örneğin Netflix platformunda kullanıcılar yasal olarak ödeme gerçekleştirdikleri süre boyunca platformdan yararlanma hakkına sahip olurlar. Kullanıcıların ödemelerini yapmamaları durumunda ise hizmet askıya alınmaktadır ve platforma ulaşımları engellenir.
Benzer şekilde yasal yükümlülükler akıllı kontratlarda yerine getirilmediğinde yasal yükümlülüğü yerine getirmeyen tarafın işlemleri gerçekleştirilmemektedir.

Akıllı kontratların avantajları arasında taraflar arasında sunulan koşul ve şartların en ince ayrıntısına kadar sözleşmede yer alması, bu kontratın hüküm ve koşullarının ağda işlem yapan herkese açık olması, işlem yapılan ağda oluşturulmak istenen akıllı kontrat senaryolarının canlı olarak görülebiliyor olması ve takip edilebilmesi ile işlemlerin hızlı yürütülmesi, işletmelerde geleneksel olarak kağıt kullanılarak yapılan kontratlardan ziyada akıllı kontratların kullanımı ile yeşil uygulamalara geçilmesi ve işlemleri tarafların kendilerinin yapabiliyor olması dolayısı ile aracıların ortadan kalkması gösterilebilmektedir. Dezavantajları ise özel bir programlama dilinin gerekliliğinden dolayı yazımının zor olabilmesi ile birlikte dinamik bir sistemde yazılıyor olmasından dolayı işlemlerde değişimin veya silinmenin yapılamıyor olması gösterilebilmektedir.

Daha sonra gerçekleşecek olan teknolojik devrimin itici bir gücü olarak kabul edilen Blockchain teknolojisi, turizm işletmeleri açısından benzersiz fırsatlar yaratabilmektedir. Blockchain teknolojisi; turizm işletmeleri açısından tedarikçileri birleştirdiği, uygulamalarda kolaylık sağladığı, şeffaflığı arttırdığı ve aracı kurumları ortadan kaldırdığı için kullanılmaktadır.