TURİZM VE GÜVENLİK - Deneme Sınavı - 4

Turizm ulaştırması istatistiklerine göre dünya çapında 2018 yılında turistler en çok sırasıyla yüzde 58 ile hava yolu, yüzde 37 ile kara yolu ve yüzde 4 ile deniz yolu ulaşımını tercih etmişlerdir.

Kruvaziyer işletmelerinde turizm güvenliğinin sorunları ve yönetimi bakımından
dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibidir:

Turist Koruması, Personelin Korunması, Gemi Koruması, Ekolojik Yönetim, Liman Koruması, Ekonomik Koruma, İtibar Koruması.

Rekreasyon işletmeleri kişilerin boş zamanlarını değerlendirmek, eğlence-dinlence ve tatmin dürtülerini karşılamak amacıyla katıldıkları etkinlikleri
sunan işletmelerdir.

İnsan ve kurumsal çevreden kaynaklı riskler: Hırsızlık ve dolandırıcılık gibi yaygın suçlar, taciz, tecavüz, organize suçlar, rehin alma, terörizm, savaşlar, kamu ve kurumsal koruma hizmetlerinin eksikliği gibi faktörler bu kategoriye girer. Doğru cevap E şıkkıdır.

Risk yönetim süreci birbirine bağımlı beş işlem basamağından oluşur. Bu basamaklar: Riskin tanımlanması, riskin değerlendirilmesi ve hesaplanması, alternatif risk düzeltme araçları arasından bir seçim yapılması, seçilen alternatiflerin uygulanması, değerlendirme ve kontrol süreçlerini kapsamaktadır. Riskin tanımlanması, riskin teşhisi anlamına gelmektedir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Turizm sektörünün yapısı gereği mevsimsel çalışma, uzun çalışma
saatleri, vardiyalı çalışma, akşam ve hafta sonu çalışma, iş yükünün fazlalığı, konuklar tarafından şiddet ve baskı görülmesi sektördeki psikososyal
risklerin kaynakları arasında gösterilebilir. Türkiye’nin çeşitli illerindeki otellerde gerçekleştirilen bir araştırma sonucunda, çalışanlar üzerinde
stres yükü ve şiddeti açısından en önemli stres kaynakları, “yetersiz ücret ve maddi koşullar, aileye ve sosyal yaşantıya yeterli zaman ayıramama,
performans değerlendirmede adaletsizlik, eksik terfi ve işyerindeki dedikodular” olarak belirlenmiştir.

Turistlerin tur operatörleri ve/veya seyahat acentaları tarafından hazırlanan paket turları tercih etme nedenleri arasında en önde gelen nedenlerden biri bu turizm aracılarının turiste kendini güvende hissetme duygusunu vermesidir. Turistlerin paket turları tercih etme nedenlerini genel olarak şu başlıklarda incelemek mümkündür (Albustanlıoğlu, 2009):

• Güvenlik duygusu vermesi • Ekonomik fiyat özelliği taşıması • Hizmetlerin tur operatörü tarafından yerine getirilme güvencesi • Değişik paket tur seçme olanaklarının verilmesi • Turist rehberleri aracılığıyla dil sorununun olmaması • Tur bitiminde kesin dönüş imkânı sunması • Turistik harcamaların önceden belirlenmiş olması • Değişik yerler gezme ve görme imkânı vermesi • Organizasyona harcanacak zamanın tüketiciye kalması

Yiyecekleri güvensiz hale getiren başlıca üç tür tehlike vardır: Mikrobiyolojik tehlikeler: bakteri, virüs, küf ve parazit vb.; Fiziksel tehlikeler: cam, tahta, kemik parçaları, saç teli, zımba teli vb.; son olarak ise Kimyasal tehlikeler: alerjenler, tarım ilaçları, veteriner ilaç kalıntıları, toksin mineraller, deterjan ve dezenfektan kalıntıları vb.” (Koçak, 2009: s. 9, Akt: Bucak, 2012).

Yiyecekleri güvensiz hale getiren başlıca üç tür tehlike vardır: Mikrobiyolojik tehlikeler: bakteri, virüs, küf ve parazit vb.; Fiziksel tehlikeler: cam, tahta, kemik parçaları, saç teli, zımba teli vb.; son olarak ise Kimyasal tehlikeler: alerjenler, tarım ilaçları, veteriner ilaç kalıntıları, toksin mineraller, deterjan ve dezenfektan kalıntıları vb.” (Koçak, 2009: s. 9, Akt: Bucak, 2012).

Hizmet sektöründe faaliyet gösteren yiyecek-içecek işletmeleri, müşterilerine daha ucuz, lezzetli ve kaliteden ödün vermeden hizmet sunabilmek için uğraş vermektedir. “Bunun yanında yine bu işletmeler; hijyen, sanitasyon, güvenli gıda üretimi gibi faktörlere özen göstererek müşteri memnuniyeti ve sağlıklı beslenmeyi sağlamak için çaba sarf etmektedirler. Bunu yaparken de kendilerine ulusal ve uluslararası gıda güvenliği standardını rehber almaktadırlar. Bu standartlar arasında en önemlisi olan ISO 22000 GGYS, ISO 9001’in içerisinde yer alan gıda güvenliği maddeleri ile HACCP standardının çok iyi şekilde entegre edilmesi sonucunda ortaya çıkmış olan kalite sistemidir. Böylece farklı ülkelerin farklı gıda güvenliği uygulamaları, uluslararası bir standart (ISO 22000 GGYS) çatısı altında toplanmış olup bu şekilde yiyecek içecek işletmelerinde uygulanmaktadır” (Bucak, 2012, s. 120).

Geçmişte ulusların gelişmişlik düzeyini belirlemede önemli bir gösterge olan deniz yolları, günümüzde, yüzen otel niteliği taşıyan her türlü konfora sahip kruvaziyer gemilerde kitle turizmini gerçekleştiren bir ulaştırma türüdür. Kara yolları, turizm arzına yönelik ulaştırma faaliyetlerini hem bireysel hem de kitlesel bir şekilde gerçekleştiren ulaştırma türüdür. Hava yolu taşımacılığı, özellikle kitle turizminin başladığı 1950’li yıllardan bu yana önem kazanmıştır. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de insanların demir yolu ulaştırmasına olan tercihlerinde “güvenlik” ve “ucuzluk” unsurlarının büyük rol oynadığı görülmektedir (Kozak vd., 2018, s. 78-79).

Kriz yönetimi, riske hazır olma, riski dağıtma, riski azaltma ve riskten kaçınmayı içeren bir sistemdir. Diğer şıklar risk yönetim sürecinin aşamalarıdır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Dünya Ekonomik Forumu’nun 2018 yılında yayımladığı 13. Küresel Risk Raporunda dünyada olma olasılığı en yüksek riskler önem düzeyine göre şu şekilde sıralanabilir: • Aşırı iklim olayları, • Doğal afetler, • Siber saldırılar, • Veri dolandırıcılığı/hırsızlığı, • İklim değişikliğini azaltma ve iklim değişikliğine uyum konusunda yaşanacak başarısızlık. Doğru cevap B şıkkıdır.

Riskin oluşma olasılığının ve oluşması durumunda sonuca etkisinin değerlendirilmesiyle riskin büyüklüğü belirlenir. Belirsizliğin olduğu ortamlarda risk mutlaka ortaya çıkar. En genel hâiyle riskin özelliklerini aşağıdaki unsurlar yansıtır (Onay, 2020): • Genellikle tam ve net olarak bilinemez ya da öngörülemez (belirsizlik), •Zamanla değişir,  • Yönetilebilir bir olgudur, • Sonuç üzerinde olumsuz etkileri olabilir. 

Her zaman yapıcı sonuç elde etmek olanaklı değildir.

Gözlem ve farkına varma: Bir krizin yönetilebilmesi için önceden hazırlanmış kriz ve kriz iletişim planlarının varlığına ihtiyaç duyulmaktadır. Yöneticilerin ayrıntılı düşünme becerisi ve gözlem yeteneği kurum içi ve kurum dışı uyaranların dikkate alınmasına ve krizin erken tespit ve önlenmesine yardımcı olur. Kurum içi ve kurum dışı uyaranların tespitinden önce bu aşamada karşılaşılma olasılığı yüksek olan krizler üzerinde senaryoların yaratılmasını gerektirir. Senaryo üretilmesi aşamasında sektörde daha önce yaşanmış krizler göz önüne alınabilir ve bu krizler birer uyarıcı olarak değerlendirilebilir. Kriz ortaya çıkmadan önce sinyallerin farkına varmak ve denetim altına almak krizlerin önlenmesinde temel koşuldur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Sektörel açıdan risklerin en fazla görüldüğü alanlara; imalat, nakliyat ve dağıtım, kimya ve ilaç sanayi, bilgi teknolojisi ve telekomünasyon, kamu kurumları, seyahat ve turizm sektörleri örnek olarak gösterilebilir (Pelit, 2011). Bu sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerin veya bireylerin karşılaşabileceği risklerin ortaya çıkmasına sebep olan unsurlar şu şekilde sıralanabilir (Emhan, 2009): • Metotsuzluk ve plansızlık, • Aşırı motivasyon, • İhmal ve gerekli araçların olmaması, • Zaman baskısı, • Yönetici baskısı, • Küçük riskler karşılığında büyük kâr beklentisi, • Çevresel etkiler.

Risk yönetimi ilk olarak sigortacılık sektöründe kullanılmıştır. 1967’de Londra’da Edward Lloyd tarafından açılan kahve dükkânı zamanla gemicilikle ilgili bilgi alışverişinin yapıldığı bir yer ve kısa süre sonrada denizcilik sigortasının merkezi haline gelmiştir. Risk havuzları oluşturan Lloyd, risklerin kapsamını genişleterek sigortacılık sektörünün lideri konumuna gelmiştir. Uzun bir süre sigorta sektörüyle eş anlamlı kullanılan risk yönetimi kavramı 1970’lerde Amerika’da iş dünyasında geniş kabul görmeye başlamıştır (Kızılboğa, 2012).

Kurumsal açıdan işletmelerin karşılaşabileceği riskler farklı yöntemlerle sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmanın en önemli belirleyicisi işletmelerin yapısal ve sektörel özellikleridir. En kabul görmüş sınıflandırma metoduna göre riskler dört ana başlık altında toplanmaktadır. Söz konusu bu riskler stratejik riskler, operasyonel riskler, dış çevre riskleri ve finansal risklerdir. Stratejik Riskler bir kurumun kısa, orta veya uzun vadelerde belirlemiş olduğu hedeflerine ulaşmasını engelleyebilecek yapısal riskler bu başlık altında sınıflandırılabilir. Planlama, iş modeli, iş portföyü, kurumsal yönetim, pazar analizi gibi riskler stratejik risklere örneklerdir.

Operasyonel Riskler, bir kurumun temel iş faaliyetlerini yerine getirmesini engelleyecek riskleri ifade eder. Tedarik, satış, ürün geliştirme, bilgi yönetimi, hukuk ve marka yönetimi gibi risk başlıkları bu kategori içerisinde yer alan risklerden bazılarıdır.

Risk yönetim süreci birbirine bağımlı beş işlem basamağından oluşur. Bu basamaklar: Riskin tanımlanması, riskin değerlendirilmesi ve hesaplanması, alternatif risk düzeltme araçları arasından bir seçim yapılması, seçilen alternatiflerin uygulanması, değerlendirme ve kontrol süreçlerini kapsamaktadır.