TURİZM ULAŞTIRMASI

Karayolları, turizm kaynaklarına ulaşımı hem kitlesel hem de bireysel olarak sağlayan ve insanlara seyahatleri esnasında serbestlik sağlayan ve zevkli kılan bir ulaştırma türüdür. Karayolu ulaştırması günümüzde, özellikle turizm endüstrisinde, çok önemli bir yere sahiptir. Karayolu ulaştırmasını tercih eden turistler, ulaşımları boyunca görsellikten faydalandıkları gibi, seyhatleri süresince de diğer ulaştırma türlerine göre daha özgür olmaktadırlar. Karayolu ulaştırması tur operatörleri tarafından özellikle kısa mesafeli turlarda ve yerel operasyonlarda tercih edilmektedir. Karayolu ulaşımında çok çeşitli araçlar alternatif olarak kullanılmaktadır. Turizm endüstrisinin vazgeçilmez karayolu ulaşım araçları özellikle otobüslerdir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yeryüzünde, aynı kıta üzerinde, yol yapımı için gerekli masraflar yapıldığı takdirde karayoluyla ulaşılamayacak nokta yoktur. Karayolu yapımı sırasında dikkate alınan özelliklerin başında mevcut araçların normal koşullarda o yolu kullanabilir olmaları gelir. Bunun en önemli belirleyicisi de yolun eğimidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Mekik servis önceden oluşturulmuş yolcu gruplarının, dışarı ve gidiş dönüş seyahatlerinde tek bir hareket noktasından alınıp tek bir varış noktasına taşınmasıdır. Havaalanı mekikleri de bu kapsamdadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’ne göre sürücüsü dâhil 9 ile 15 adet arasında oturma yeri olan otobüslere küçük otobüs veya minibüs adı verilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Alınan işin, arz edilen işe oranına yolcu yük faktörü veya doluluk oranı denir.  Yolcu yük faktörü = Biletli yolcu sayısı / Koltuk kapasitesi formülüyle hesaplanır. Örnekte yer alan yolcu yük faktörü = 25 / 40 = 0.625 = % 62.5 şeklinde hesaplanır. Doğru

Enerji verimliliği yolcukilometre başına gram ham petrol eşdeğeri yakıt tüketimidir. 1 kilogram petrolün enerjisi 41.868 kilojoule (kJ)’dir. 1 kilowatt-saat (kWsaat) elektrik enerjisi ise 3.600 kJ’dir. Bunun 41.868’e bölümü 1 kilowatt-saat elektrik enerjisinin petrol eşdeğerini verir. Bu durumda 1 kilowatt-saat elektrik enerjisi = 0.086 kilogram veya 86 gram petrole eşdeğerdir.  Trenin petrole eşdeğer enerji tüketimi 10.000 x 86 = 86.000 gram olarak hesaplanır. Doğru yanıt C seçeneğidir.

İster benzinli, ister dizel olsun otomobiller her zaman için enerji verimliliği bakımından otobüslerin gerisindedirler. Çünkü yolcu yük faktörleri yüksek olduğunda otobüs gibi toplu taşıma araçlarının enerji verimlilikleri yüksektir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Türkiye’nin karayolu ağı otoyollar, devlet yolları, il yolları ve köy yollarından meydana gelmektedir. Bunların haricinde turistik yollar, orman yolları ve şehiriçi yollar mevcuttur. Otoyolların, devlet ve il yollarının plan, proje, yapım, bakım ve işletilmesi Karayolları Genel Müdürlüğü’ne verilmiştir. Turistik yolların yapım ve bakımı, Kültür ve Turizm Bakanlığınca sağlanan finansmanla Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Köy yolları İl Özel İdare Müdürlüklerinin, orman yolları Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın, şehiriçi yolları ise belediyelerin sorumluluğundadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Türkiye’nin gerçek anlamda ilk yerli otomobili 1961 yılında Eskişehir’de Tülomsaş’ta üretilen “Devrim” olmuştur. Gerçekte Devrim bir başarı ve mucize hikayesi olmasına karşın, zamanının politik ve rant atmosferinin acımasız mücadelesi içinde kaybolmuş, hatta ters propaganda aracı olarak kullanılmıştır. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Her seyahat karayolu ulaşımını içerir. Seyahatin ana bölümünün demiryolu, denizyolu veya havayolu ile gerçekleştirildiği hallerde dahi başlangıcı veya bitişi çoğunlukla karayolu ulaşımı ile gerçekleşir. İçinde veya çok yakınında yaşanmadığı sürece tren istasyonuna da, limana da, havalimanına da erişim veya buralardan eve dönüş için büyük oranda karayolu ulaşımı gereklidir. Bu anlamda karayolu ulaşımının tek alternatifi demiryolu veya kent içi raylı sistemlerle yapılan ulaşımdır. Seyahate çıkan her turist seyahatin en az bir aşamasında karayolu ulaştırmasını kullanmaktadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yukarıda verilen tanıma ek olarak belediye veya halk otobüsleri ile yapılan zaman ve ücret tarifeli taşımacılık ile dolmuşlarla yapılan ücret tarifesine tabi olan, ancak zaman tarifesine tabi olmayan taşımacılık da şehir içi ve banliyö taşımacılığı kapsamında ele alınmaktadır.

Kara ulaştırma araçlarının gidiş gelişini temin amacıyla inşa edilen yapının bütününe yol denir. Üzerinde motorlu taşıtların hareket etmesine imkân sağlamak üzere kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeritleri, köprüler, tüneller, her türlü sanat yapıları, koruma yapıları ve diğer alanların bütününe karayolu denir.

Otomobil: Sürücüsü dâhil en fazla 8 adet oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş motorlu taşıtlar

Otobüs: Yapısı itibariyle insan taşımak için imal edilmiş ve sürücüsü dâhil 9 kişiden fazla yolcu taşımaya uygun olan motorlu taşıtlar

Minibüs: Sürücüsü dâhil 9 ile 15 adet arasında oturma yeri olan otobüsler

Midibüs: Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde özellikle belirtilmemiş olmakla beraber 7-9 metre uzunluğunda veya 25-35 kişi taşıyabilen yolcu taşıtlar

Motosiklet:  İki veya üç tekerlekli, sepetli veya sepetsiz motorlu araçlar

Alınan iş = Biletli yolcu sayısı x Taşıma mesafesi (km) (yolcu-km cinsinden)

Yapılan iş = Koltuk kapasitesi x Taşıma mesafesi (km) (koltuk-km cinsinden)




Yolcu yük faktörü = Biletli Yolcu Sayısı

                                Koltuk Kapasitesi

Yakıt Tüketimi x Taşıma Mesafesi = (şehirlerarası yol 25/100 yakıt tüketimi)

100 x Alınan iş (yolcu-km)

Yakıt Tüketimi x Taşıma Mesafesi = (şehirlerarası yol 25/100 yakıt tüketimi)

100 x Alınan iş (koltuk-km)

Yukarıda verilen formüller doğrultusunda yapılan hesaplamalara göre E seçeneği yanlıştır. Doğru hesaplama  0.005 x 10^-3 olmalıdır.

 





 



Ulaşımın şehir içi ya da şehirlerarasında yapılmasının yakıt tüketimi ve enerji verimliliğine direkt etkisi vardır.

Tarihçilere göre en eski uzun mesafeli yol Efes-Susa arasındaki 2800 km lik yoldur. Eski çağların en uzun yolu İpek Yoludur. Atların evcilleştirilmesi (MÖ 3500) tekerleğin icadından önce olmuştur.

Atlar, tekerlek ve arabadan sonra motorlu araçların icadı karayolu ulaşımında devrim niteliğindeki diğer bir adım olmuştur. Motorlu araçların gelişimi ise buhar makinasının icadıyla başlamıştır.

1939 dan sonra motorlu kara taşıtları çoğalmış ve gelişmiştir ancak Türkiye'de karayollarının gelişmesine katkı sağlayan faktörler eğitim ve sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması, uluslararası ilişkiiler, turizm ve sosyal ve milli bütünlüğü sağlama çabaları olmuştur.

1910-13 yıllarında ulaşım çalışmalarına daha çok önem verilmeye başlanmıştır ancak çağdaş standartları yakalama çalışmaları 1942-43 yıllarında başlamıştır. Yeni tekniklerle yeni yollar yapılması ve bunu gerçekleştirecek kadroların eğitilmesi ve ülke çapında faaliyet gösterecek bir teşkilatın kurulması çalışmalarına başlanılmasına karar verilmiştir.

A2 yetki belgesi ticari amaçla otomobille uluslararası yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir.

 B1 yetki belgesi  tOtobüsle uluslararası ve yurtiçi tarifeli olarak ticari yolcu taşımacılığı yapacak , B2 ise tarifesiz olarak yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere  verilir.

 D 3 yetki belgesi otobüsle yurtiçi yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilerden sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili personelini yurtiçinde taşımak üzere yolcu taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara verilir.

 F2 yetki belgesi ticari amaçla uluslararası ve yurtiçi yolcu taşımacılığı alanında acentelik yapacaklara verilir.