Karayolu Ulaştırması

Karayolu ulaştırması faaliyetleri taşınanın niteliğine göre iki ana gruba ayrılır:

1. Yolcu taşımacılığı
2. Eşya taşımacılığı

Karayolu yolcu taşımacılığı faaliyetleri ise aşağıdaki gibi gruplandırılabilir:

1. Şehiriçi veya banliyö taşımacılığı
2. Taksi taşımacılığı
3. Otobüsle tarifeli uzun mesafe taşımacılığı
4. Charter, paket tur ve diğer arızi servisler
5. Havaalanı mekikleri
6. Okul ve personel servisleri

Charter, paket tur ve diğer arızi servisler tarifesiz yolcu taşımacılığıdır. Önceden bir taşıma hattı ve taşıma güzergâhı ile bir zaman ve ücret tarifesi belirlenmeksizin; grup yolcu durumuna göre arızi veya mekik sefer düzenlenerek yapılan düzensiz yolcu taşımaları tarifesiz taşımacılıktır. Mekik servis önceden oluşturulmuş yolcu gruplarının, dışarı ve gidiş dönüş seyahatlerinde tek bir hareket noktasından alınıp tek bir varış noktasına taşınmasıdır. Arızi servis aynı taşıtla bütün güzergâh boyunca aynı yolcu grubunun taşınması ve kalkış noktasına geri getirilmesi şeklindeki kapalı kapı seferleri ile gidişi dolu, dönüşü boş veya gidişi boş, dönüşü dolu seferlerdir. Kapalı kapı seferi her ikisi de aracın kayıtlı olduğu ülke topraklarında bulunan bir hareket noktasından dönüş noktasına kadar indirip bindirmeden tek bir araç üzerinde tek bir yolcu grubunun taşınmasıdır. 

Belediyeler veya diğer kurumların sorumluluğunda bulunan yollar dışında kalan ve transit trafiği illere, limanlara, tersanelere, havaalanlarına, demiryolu istasyonlarına ve sınır kapılarına kesintisiz olarak ulaştıran ana karayollarına devlet yolu denir.

İl yolları belediyeler veya diğer kurumların sorumluluğunda bulunan yollar dışında kalan, illeri birbirine, Devlet yollarına, limanlara, tersanelere, demiryolu istasyonlarına, hava alanlarına ve kamu htiyacının gerektirdiği diğer yerlere bağlayan ve bir il sınırı içinde başlayıp biten karayollarıdır.

Otomobil. 

Ulaştırma sektöründe yolcu taşımacılığında alınan iş yolcu-kilometre ile ifade edilir:
Alına iş: Biletli yolcu sayısı x taşıma mesafesi

Tekerleğin icadı ile karayolu ulaştırması farklı bir boyut kazanmıştır. 

İpek yoludur. 

Motorlu araçların gelişimi buhar makinasının icadıyla başlamıştır

Ford firmasının sahibi Henry Ford, otomobili halkın aracı yapmak üzere T Modelini geliştirmiş ve 1908 yılında piyasaya sunmuştur. T Modelinin üretimi otomotiv endüstrisinde ilk seri üretimin başlangıcı olmuştur.

1942/1943 yıllarında ise mevcut karayollarının çağdaş standartlara yükseltilmesi çalışmaları başlamıştır. Yeni tekniklerle yeni yollar yapılması ve bunu gerçekleştirecek kadroların eğitilmesi ve ülke çapında faaliyet gösterecek bir teşkilatın kurulması çalışmalarına başlanılmasına karar verilmiştir.

Karayolları Genel Müdürlüğü 

Köy yolları İl Özel İdare Müdürlüklerinin, orman yolları Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın, şehiriçi yolları ise belediyelerin sorumluluğundadır. 

Osmanlı arşivlerine göre ilk otomobil 1904 yılında Reji İdaresi tarafından ithal edilmiştir. Gümrük yöneticileri bu araca, “kendi kendine hareket eden” anlamında “zatü'l-hareke” adını takarlar. Ancak, devrin hükümeti, İstanbul sokaklarının otomobil işlemesine müsait olmadığı gerekçesiyle, aracın kente girişinin yasaklanmasına ve geldiği yere iadesine karar verir. Otomobilin İstanbul'a kalıcı bir biçimde gelebilmesi, 23 Temmuz 1908 tarihinde ilan edilen II. Meşrutiyet sonrasına rastlar.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2010 yılı verilerine göre Türkiye’de trafiğe kayıtlı 7.544.871 otomobil, 208.510 otobüs, 386.973 minibüs, 726.359 kamyon, 2.399.038 kamyonet ve 2.389.488 motosiklet bulunmaktadır.

Türkiye’de ilk motorlu kara taşıtı üretim tesisi Ford Motor Company’nin 1929 yılında İstanbul’da kurduğu montaj fabrikasıdır. Ancak, Büyük Buhran’dan etkilenen bu fabrika 1934 yılında kapatılmıştır.

Seri üretimi başarılan ilk yerli marka otomobil Anadol olmuştur. Bir İngiliz firmasına tasarlatılan ve Ford motor kullanan Anadol’un üretimi 1966 yılında başlamış ve 1982 yılına kadar sürdürülmüştür.

• Daha ucuz maliyetli olması,
• Zaman esnekliği,
• Güzergâh esnekliği,
• Erişim kabiliyeti,
• Taşıma kabiliyeti.

A türü yetki belgesi: Ticari amaçla otomobille yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

• A1 yetki belgesi: Yurtiçi yolcu taşımacılığı yapacaklara,
• A2 yetki belgesi: Uluslararası yolcu taşımacılığı yapacaklara verilir. 

B türü yetki belgesi: Otobüsle uluslararası ve yurtiçi yolcu taşımacılığı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre aşağıdaki türlere ayrılır:

B1 yetki belgesi: Tarifeli olarak uluslararası ve şehirlerarası ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara,

b. B2 yetki belgesi: Tarifesiz olarak uluslararası ve yurtiçi ticari yolcu taşımacılığı yapacaklara,

c. B3 yetki belgesi: Sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili personelini taşımak üzere uluslararası ve yurtiçi yolcu taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara verilir.