TURİZM TARİHİ

Raşit Saffet Atabinen, turizm ve tanıtımla ilgili bir birimin kurulmasına karar verir. Mustafa Kemal Paşa’nın oluru ile Cumhuriyet’in ilanından bir hafta önce Türk Seyyahin Cemiyeti’ni kurar. Turing ve Otomobil Kurumu (ilk kurulduğu adıyla Touring Club Turc) 1923 – 2003 yılları arasında önemli işlere imza atar.

1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti ilan edildiğinde turizm ve seyahat bağlamında ortada hemen hiçbir şey yoktu. 1923 yılında İstanbul’da Pera Palas ve Tokatlıyan, Londra ve Bristol otellerinin yanı sıra çok sayıda han bulunmakta idi. İzmir’de ise Pension Suisse, Eskişehir’de Madam Tadia, Ankara’da Taşhan gibi tesisler bulundukları kentlerde konaklama hizmeti vermekte idiler.

1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti ilan edildiğinde turizm ve seyahat bağlamında ortada hemen hiçbir şey yoktu. 1923 yılında İstanbul’da Pera Palas ve Tokatlıyan, Londra ve Bristol otellerinin yanı sıra çok sayıda han bulunmakta idi. İzmir’de ise Pension Suisse, Eskişehir’de Madam Tadia, Ankara’da Taşhan gibi tesisler bulundukları kentlerde konaklama hizmeti vermekte idiler.

Türk Ofis adıyla kurulan bu kamu yönetimi, 1934 yılında Resmî Gazete’de “İktisat Vekâleti Teşkilât ve Vazifeleri Hakkında Kanun” ile kurulan ve turizm, neşriyat ve propaganda işlerini de üstlenen ilk kamu idaresidir.

4475 sayılı Basın-Yayın Umum Müdürlüğü yasasında Turizm Dairesi Müdürlüğünün görevleri şu şekilde yer almaktadır:

İç ve dış turizm hareketlerinin millî menfaatlerimize uygun yolda gelişmesi ve yayıl- ması için gereken araştırmaları yapmak,

Resmî daire ve teşekküllerle hususi teşeb- büsler ve turizm sanat ve meslekleri ara- sında gaye ve iş birliğini sağlayıcı tedbirleri incelemek,

3. Turizm hareketlerinin ehemmiyetini anlatacak neşriyatı hazırlamak,

4. Umum Müdürlüğünün milletlerarası turizm kurumlarıyla münasebetlerine ait mu- ameleleri yürütmek,

5. Umum Müdürlüğüne ait diğer işlerden umumiyetle turizm ile ilgili olanlarla meşgul olmak.

Türkiye’de turizmi kamu yönetiminde ilk kez müdürlük düzeyinde temsil eden idari birim Turizm Müdürlüğüdür.

Türkiye tarihinde ilk kez 1946 yılında çok partili siyasal yaşama geçmiş ve 1950 yılında Demokrat Parti iktidara gelmişti. Türkiye’nin 1946 yılında yoğunlaşmaya başlayan özellik- le Amerika Birleşik Devletler ile yakın ilişkileri, ülkenin bir anlamda ray değiştirmesine yol açtı. NATO’ya girildi, Kore’ye asker gönderildi, Batılı pek çok kurumla askerî ve ekonomik bağlantılar kuruldu. Bütün bu gelişmeler turizm sektörünün gelişmesine yol açan uygun ortamlar doğurdu.

1950 yılının hemen başında turizm işletmelerine devlet tarafından sunulan teşviklerin düzenlenmesi hususunda hazırlanan 7470 sayılı ve 30.03.1950 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak, yayım tarihinde yürürlüğe giren 5647 sayılı Turizm Müesseselerini Teşvik Kanunu, turizmin geliştirilmesi amacıyla çıkarılan ilk yasal düzenleme olma özelliğine sahiptir.

2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu 1982 yılında yürürlüğe girdi. İşte bu düzenlemelerin yapıldığı yıllarda kamu ve özel sektörün turizm sektörüne yönelik bir dizi etkinliğin içinde olmaya başladığı görülmektedir. İlk olarak, dünyaca ünlü Hilton otellerinin Amerika kıtası dışındaki ilk oteli İstanbul’da hizmete açıldı. Binası Emekli Sandığı tarafından yapılan otel,

1954 yılında faaliyete başladı. Yine bu döneminde Koç Grubu İstanbul’da Divan otelini açtı. Dedeman otellerinin kurucusu Mehmet Kemal Dedeman da 1951 yılında Ankara’da bir otel açmaya karar verdi, inşaatına 1956 yılında başladığı bu otel ancak 1966 yılında faaliyete girdi 

İşte aynı yıllarda kamu iki önemli turizm yatırımı ve işletmeciliği işine soyundu. Bunlar; Türkiye Turizm Bankası (daha sonra T. C. Turizm Bankası A. Ş. Adını alır) ve Emekli Sandığıdır.