TURİZM TARİHİ

Avrupalı Hristiyanlar 15 Ağustos 1096’daki Meryem Orucu Yortusu’ndan hemen önce kutsal yerleri kurtarma sloganıyla doğuya doğru yola çıktılar. Artık Birinci Haçlı Seferi başlamıştı. Bir Latin dili bilgini “Hac tek bir bireyin yolculuğu, Haçlı Seferleri ise toplu hac yolculuklarıdır.” demişti. Birinci Haçlı Seferi, Hristiyanların kutsal yerleri kurtarmak amacıyla yaptığı ve başarıya ulaştığı son seferdi. Haçlı Seferlerinin genel başarısızlığı üzerine Roma, kutsal yolculuklarda Kudüs’ün yerini aldı.

1250-1350 yılları arasında bu demir perde, en azından İpek Yolu için ortadan kalktı. Demir perdenin kalkmasına neden olan Moğollardı. Moğollar en geniş zamanında Roma İmparatorluğu’nun iki katına ulaşmış geniş bir kara imparatorluğunu kurdular. Nerdeyse İpek Yolu’nun büyük bir bölümünü topraklarına kattılar. Moğollar zamanında çok sayıda misyoner diplomat, seyyah ve tüccar doğrudan Çin’e, İpek Yolu’nun başlangıcına gidebilme imkânına kavuştu.

I. Alâeddin Keykubad (1220-1237) tahta çıkışından bir yıl sonra, Akdeniz’deki Rumların Kalonoros, Avrupalıların Kandelore olarak adlandırdığı Alanya’yı teslim almıştır. Sultanın ismine istinaden bu şehre Alâiye ismi verilmiştir. Sultan Alâeddin Keykubad 1229-1236 yılları arasında burada kuvvetli bir tersane inşa ettirmiştir.

Selçuklular zamanında ticari faaliyetler Konya, Sivas, Kayseri gibi şehirlerde yoğunlaşmıştır. Bu şehirleri Antalya, Sinop, Erzurum, Malatya, Tokat, Diyarbakır, Mardin ve Ahlat takip etmiştir. Konya’yı ziyaret eden pek çok Venedikli ve Cenevizli olduğu bilinmektedir. Ticaret amaçlı seyahatlerde bir başka uğrak yeri Alanya’dır. Sivas coğrafi konumundan dolayı çeşitli ticaret yollarının kavşak noktasıydı.

Tüccar eşeğine binerek katarın başına geçer, kuşluk vaktinden akşam ezanına kadar olan 8-9 saatlik gün ışığında yaklaşık 40 km mesafe yol alırdı. Kervanlar taşıdıkları yükün ağırlığına göre ağır ve hafif kervanlar diye ikiye ayrılırdı. Ağır kervanların en büyüğü yılda bir defa Arabistan’a hacı götüren Hicaz kervanıydı. Konya’dan Mekke’ye bu kervanın ulaşması yaklaşık 70 günde gerçekleşirdi.

Kervansaraylar tüccarlar için güvenli bir barınak, askerler için iyi bir konak, önemli yol ve geçitlerin güvenliğini korumak için birer derbent (karakol), gerektiğinde de düşmana karşı koyabilmek için birer kale olarak kullanılmışlardır. Selçuklu kervansarayları bulundukları yerlerde bir pazar yeri hâline gelerek mahallî ticarette önemli rol oynayabiliyordu. Selçuklu dönemine ait 134 kervansaray tespit edilmiştir. Ayrıca yerleri tespit edilen fakat hakkında bilgi olmayan 18 kervansaray vardır. 23 tane de han adıyla anılan yer ismi bulunmaktadır

Osmanlılar, deniz yollarından yararlanmaya ilk olarak Balıkesir ve Çanakkale dolaylarında egemen olan Karesi Beyliği’nin alınması ve bu beyliğin denizcilik birikimin kendisine geçmesiyle başlamıştır. I. Bayezid (Yıldırım) zamanında 1390 senesinde ilk Osmanlı tersanesi Gelibolu’da kurulmuştur.

Saray mutfağı, II. Mehmed (Fatih)’den itibaren Topkapı Sarayı’nda Matbah-ı amire olarak adlandırılmıştı. Bu mutfak, ikisi helvahane olmak üzere toplam on bölümden oluşmaktaydı. Sebzehane, kiler, kasaphane gibi bölümleri de bulunmaktaydı. Yalnız padişaha özel yemeklerin pişirildiği mutfak kuşhane, divan vezirleri ve harem halkının yemeklerinin hazırlandığı mutfak has mutfak, haremin üst seviyeli kadınlarının yemeklerinin hazırlandığı mutfak ise Valide Sultan Mutfağı olarak adlandırılmaktaydı.

Osmanlı eğlence hayatının en yaygın mekânlarıdır. Osmanlıların kahveyle tanışması 16. yüzyıldadır. Kanuni devrinde, 1543 yılında, gemilerle İstanbul’a ilk kez kahve getirilmiştir. Arabistan’da eskiden beri var olan kahvehaneler, başkent İstanbul’da ve diğer büyük şehirlerde 1553 tarihinden itibaren ortaya çıkmaya başlamıştır. İstanbul’da ilk kahvehane Halepli Hakem ve Şamlı Şems adlı kişiler tarafından Tahte’l-Kal’a (Tahtakale-Kale Dibi)’da açıldı.

19. yüzyılda, denize girmek isteyen erkek ve kadınlar için üstü ve etrafı kerestelerle tamamen örtülü deniz hamamları yapıldı. Birbirinden uzak, ses işitilmeyecek, dışardan içerisi, içerden de dışarısı gözükmeyecek şekilde yapılan ve günümüzdeki plajların yerini alan bu yapılara deniz veya derya hamamı (banyosu) denirdi. Kayda geçen ilk deniz hamamları 1826-1850 arasına tarihlenir ve İstanbul’un ilk deniz hamamı Çardak İskelesi, ikincisi ise Salıpazarı’nda açılır

Bağışlama Yılı

Çaka Beyliği adlı ilk dönem beylikleri

Saruhan Oğulları

Ziyaret pazarı

Emîr-i çaşnigir

Seydi Ali Reis

Kara Mehmed Paşa

Kuşhane

Osman Hamdi Bey

Fransızlar ve İngilizler