Seyahat ve Turist Rehberliği Tarihi

Antik Çağ veya Yunan ve Roma imparatorluklarının ihtişamlı günlerine kadar turistik amaçlı seyahatlere rastlanmamıştır. Ancak bu dönemlerden itibaren görülmeye başlanması nedeniyle turistik amaçlı seyahatlerin başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

Antik Çağ: Klasik Çağ olarak da bilinen Antik Çağ, Antik Yunan ve Roma medeniyetlerini kapsayan, Akdeniz merkezli kültür tarihi dönemidir.

İpek Yolu: Doğu ile Batı’yı birbirine bağlayan ticaret yolları ağıdır. Yüzyıllar boyunca, bu bölgeler arasındaki ekonomik, kültürel, siyasi ve dinî etkileşimlerin merkezinde yer aldı.

Dünyanın en ünlü liderlerinden biri olan Büyük İskender, Orta Asya, Hindistan ve Mısır’da, Pers İmparatorluğu’nun büyük çoğunluğunu gezerek, bu bölgeleri işgal etti. Yunan kültürünü yaymasıyla tanınan İskender, Mısır ve Irak’taki İskenderiye isimli şehirlerle bugün hala varlığını sürdürüyor.

Mısır, Kuzey Afrika, Karadeniz, Mezopotamya ve İtalya’yı ziyaret eden tarihçi ve yazar Herodot (M.Ö. 485-424)  gözlem ve araştırma amaçlı seyahatlere öncülük etti.

Fenikeliler, sadece ticaret yolları geliştirmek için değil, aynı zamanda merak ve keşif amacıyla da seyahat ediyorlardı. Çünkü Fenikelilerin her zaman Akdeniz’in ötesinde ne olduğunu keşfetme arzusu vardı.

İlk gezginlerin büyük ölçüde gidecekleri yerin sanatını, dilini ve kültürünü öğrenmek için seyahat ettiği anlaşılmaktadır. 

Usturlap: Güneşin veya yıldızların yüksekliğini ölçerek astronomi ve yön bulmada kullanılan astronomik bir alettir. İlk olarak Yunan gökbilimciler tarafından kullanılmaya başlandı.

Herodot, Pausanias ve Strabo seyahat hikayeleriyle tanınan gerçek turistlerdir.  

Yunanlar sadece ticaret, din, Olimpiyat Oyunları gibi etkinlikler için değil, aynı zamanda eğlence için de seyahat ettiler. 

Fenikeliler, keşiflerini saklamış, hatta ticaret tekelini korumak için yanlış bilgiler yaymışlardır.

Mısırlı rahipler, tarihin ilk turist rehberleri olarak ortaya çıktı. Dönemin cazibe merkezlerini seyahat edenlere rehberlik eden bu kişilerin anlatımları gerçeklerden ziyade, söylencelere ve kulaktan dolma bilgilere dayalıydı.

Antik Çağ’da seyahat etmenin temel nedenleri ticaret, eğitim, din ve sağlıktı.

Bu dönemlerde turizmin gelişmesi için en büyük dönüm noktası ise yolların yapılmaya başlanması oldu. Özellikle Roma İmparatorluğu’nda, şehirlerde ve ana yollarda, gün aşırı mesafede bulunan devlet hanları ortaya çıktı. Daha da önemlisi bu yollarda seyahat edenler için seyahat rehberleri mevcuttu.

Gezginler, Mısır piramitleri başta olmak üzere, bölgedeki diğer anıtları da ziyaret etmekteydiler. Bu devasa eserler,
özellikle yeni krallık döneminden itibaren (MÖ 1600-1200) çok sayıda ziyaretçi çekmeyi başardı. Bölgeyi ziyaret edenlerden bir kısmı dini amaçlı ziyaretler yapsalar da asıl amaçları merak ve keşif olan gezginler de mevcuttu. Ayrıca, Mısır’da gezginlere yönelik güvenli yolların olduğu, bu yollarda ise konaklama amaçlı evlerin yer aldığı bilinmektedir. Antik Mısır, seyahat edenlere yol, güvenlik, konaklama ile birlikte Nil Vadisi boyunca önemli cazibe merkezleri sunuyordu. Mısır, bir bütün olarak egzotik bir manzara, farklı bir yaşam biçimi, sıra dışı anıtlar ve nispeten kolay seyahat sunan bir turist cennetiydi.

Atinalılar özellikle sıkça gerçekleşen festivalleri ile övünürlerdi. Antik Yunan’da, Olimpiyat Oyunları, Pythian Oyunları, Isıtmian Oyunları, Nemean Oyunları ile Asclepia, Karnea, Herea, Daidala, Eleutheria ve Likya Festivalleri dönemin en ünlü spor ve sanat etkinlikleriydi. Olimpiyat Oyunları aynı zamanda spor turizmin de başlangıcı olarak kabul edilmektedir. MÖ 700’lü yıllarda Olimpiyat Oyunlarının başlaması ile spor yarışmalarına aktif olarak katılmak isteyen kişiler ise ilk spor turistleri olarak kabul edilmektedir. Burada spor, sanat ve din etkinliklerine katılmak için ise diğer şehir devletlerinden seyahatler gerçekleşirdi. İlk kültür turizmi hareketlerinin de Yunanlar ile başladığını söylemek gerekir. 

Antik Roma, seyahate ve belirli tatil biçimlerine ivme kazandıran medeniyettir. Altyapı ve ulaşımın gelişmesi nedeniyle turistik seyahatler giderek arttı. Ulaşım sistemi ile birlikte ortak para, dil ve hukuk sisteminin gelişimi, Roma Dönemi’nde seyahati geliştiren en önemli faktörler oldu. Ayrıca, Roma’daki aşırı kalabalıktan uzaklaşmak için özellikle üst sınıfların ve kitlelerin akın ettiği sahil beldeleri de mevcuttu. Gelişmiş yollar, seyahati kolaylaştırdı. Bu yollar geliştirildikçe yol üzerinde konaklamak için yapılan hanlar da bir günlük yolculuğu tamamlıyordu. Roma para birimi evrensel olarak kabul edildiğinden ve Yunanca ile Latince ortak diller olduğundan, uzak yerlere seyahat etmenin zorlukları ortadan kalktı. Romalılar yaptıkları yollar, rehber kitaplar, sayfiye otelleri, akşam eğlenceleri, spaları, hediyelik eşya mağazaları ve konser salonları gibi birçok turistik ürün sunarak modern turizmin başlamasına katkı sağladı. Ayrıca, yaptıkları kolezyumlarda etkinlikler ile boş zamanlarını değerlendiriyorlardı. Roma
İmparatorluğu’nda modern biçimiyle olmasa da kendine özgü bir turizm mevcuttu ve turist rehberleri, din ve kültür yorumlayıcıları olarak seyahatlerde yer alıyorlardı.

Appian Yolu: Antik dönemin en eski ve stratejik açıdan en önemli Roma yollarından biridir. Roma’yı İtalya’nın güneydoğusundaki Brindisi’ye bağlayan yol, uzun yolların kraliçesi olarak anılıyordu. “Appia longarum ... regina viarum. (Appian Yolu, uzun yolların kraliçesi).”

Stenograf: Konuşmaları harfler yerine, çeşitli semboller ve kısaltmalar kullanarak daha hızlı yazanlara verilen isim.

Yerleşik yaşamdan daha öncesine dayanan ticaret, yüzlerce yıl farklı seyahat güzergahların oluşmasını sağladı. Bu güzergahlar arasında en dikkat çekeni MÖ 600’lü yıllarda kullanılmaya başlanan ve Orta Asya’dan Avrupa içlerine kadar uzanan İpek Yolu’dur. Önceleri ipekle başlayıp sonrasında ise üretilen bütün ürünlerin yüzyıllar boyunca ticaretinin yapıldığı bu güzergah, seyahat düşüncesinin gelişmesine de neden oldu. Kahire ve İstanbul’dan günümüz Çin’indeki Changan’a uzanan ticaret yolları ağı olan İpek Yolu, ülkeleri birbirine bağladı. 14. yüzyılda ise yolculuk hakkında rehber kitaplar yazıldı ve yolcuların dinlenebileceği kervansaraylar ve hanlar bu güzergah boyunca ortaya çıktı.

Yine aynı dönemlerde, bir diğer ticaret yolu olarak kullanılan yaklaşık iki bin kilometre uzunluğundaki Kral Yolu, Sardis Antik Kenti’nden (Manisa) Susa Antik Kenti’ne (İran) kadar uzanıyordu. MÖ 3. yüzyıla gelindiğinde ise Çin’de yer alan Han Hanedanlığı ile Roma İmparatorluğu arasındaki ticaret yollarının birleştirilmesi ile Kral Yolu daha
işlevsel bir hale geldi. 

Roma İmparatorluğu’nun çöküşüyle başlayan Orta Çağ, özellikle Hristiyan din sınıfının ön planda olduğu ve kutsal sayılan yerlere ziyaretlerin sıklaşmaya başladığı dönemdir. Roma İmparatorluğu’nun egemenliği çökerken seyahat
tehlikeli ve düzensiz hale geldi. Roma egemenliğinin yerini alan feodal sistem, birçok farklı özerk bölgenin oluşmasıyla sonuçlandı. Önceden organize olmuş ve kontrol edilen toplumdaki bu bozulma, ulaşım sistemlerinin, para birimlerinin ve dillerin parçalanmasına yol açarak seyahati zor ve tehlikeli bir deneyim haline getirdi. Bu dönemde, özellikle Winchester, Walsingham ve Canterbury gibi bölgeler, önemli Hristiyanlık merkezleri haline
geldi. Ayrıca, Avrupa’nın her yerinden zengin ve yoksullardan oluşan halk Kudüs’e, Roma’ya, Orta İtalya’ya (Loreto) veya Kuzeybatı İspanya’ya (Santiago de Compostela) hacca gitmeye başladı. İnsanlar boş zamanlarını daha çok kiliselerde değerlendiriyordu. Bu nedenle, bu günlere holy-day (kutsal gün) dendi. Daha sonra bu kelime tatil anlamına gelen holiday’e dönüştü. 

Orta Çağ’da ortaya çıkan bir diğer önemli gelişme ise Haçlı Seferleriydi. Haçlı Seferleri, 11-13 yüzyılları boyunca, Avrupalı Hristiyanların, Müslümanların elindeki Orta Doğu topraklarında (Kutsal Topraklar) hakimiyet kurmak amacıyla düzenledikleri seferlerdir. Haçlı Seferlerinin turizm açısından da önemli sonuçlarının olduğunu söylemek mümkündür. Çünkü Haçlı Seferleri, kitlesel hareketler açısından büyük organizasyonların ilk örneklerini oluşturmaktadır. 200 yıllık süreçte, sekiz Haçlı Seferinin gerçekleştirilmesi, bu seferlerdeki organize seyahatlerin geldiği noktayı göstermektedir. Haçlı Seferlerinde; ulaşım, konaklama, yeme içme, sınır geçiş ve rehberlik hizmetleri gibi günümüz tur operasyonları, ilkel şekilde yapılıyordu. Orta Çağ’da rehberlik yapanların temel görevi, yol gösterme ve seyahat edenlerin yolda karşılaşılabilecekleri tehlikelerden korumanın yanında, dinî bilgiler de vermekti. Rehberler
özellikle Orta Çağ’da lider, eğitici ve koruyuculuk rollerini üstleniyorlardı.

Rönesans ile birlikte, sanat, ticaret ve coğrafi keşifler ile radikal bir değişime sahne oldu. Rönesans’ın etkileri, İtalya
(Özellikle Floransa ve Venedik), İngiltere, Portekiz, Hollanda gibi büyük Avrupa devletlerinde hızla yayılmaya başladı. Rönesans dönemi ile birlikte, zengin aileler boş zamanlarında sanatsal festivallere katılmak için seyahat ettiler. Festivaller hakkında zengin aileleri yönlendiren kişiler ise turist rehberleri oldu. 

Merak ve öğrenme uğruna seyahat etme fikri muhtemelen kaydedilen ilk turist olan Ancona’lı Cyriacus’a atfedilebilir. Yunan ve Roma tarihi hakkında daha fazlasını öğrenmek ve deneyimlemek için yolculukları, onu Akdeniz çevresinde önemli seyahatlere çıkardı. Diğer kültürlerden öğrenme ve deneyimleme arzusu, seyahatten elde edilecek eğitimsel faydaların farkındalığını artırdı ve keşifler çağının ardından Grand Tur dönemine yol açtı.

Seyahat tarihi, aynı zamanda insanlık ve dünya tarihidir. Seyahatin gelişmesinde coğrafi keşiflerin farklı bir rolü vardır. Christopher Columbus (Kolomb), Amerika’yı keşfetmesiyle seyahat tarihinin en büyük keşiflerinden birine imza atmış oldu. Amerika kıtasının keşfedilmesinin etkisiyle, Denizci Heinrich, Diogo Cao, Bartolomeu Diaz, Vasco
da Gama ve Ferdinand Magellan gibi isimlerin damgasını vurduğu keşifler çağı da başlamış oldu. Bu kâşifler, farklı topraklarda yaşayan insanların yaşamlarını, kültürlerini ve dinlerini öğrenmek için uzun mesafeli seyahatler gerçekleştirdiler.

Grand Tur, 17. ve 19. yüzyıllar arasında yapıldı. Bu turlar, İngiliz genç soylu erkeklerin, eğitim amacıyla başta İtalya olmak üzere, Fransa, İsviçre ve Almanya’da seyahat güzergahlarını takip ederek yaptıkları gezilerdir. Sonrasında ise Grand Tur, diplomatların, devlet adamlarının ve zengin ailelerin çocuklarının tercihleri olmaya başladı. Grand Tur'un
yarattığı turistik faaliyetler ile birlikte, bu turlara katılan gençlere, rehberler de eşlik ediyordu. Grand Tur dönemi, bildiğimiz şekliyle turizmin gerçekten devreye girdiği dönemdi. Toplumun en zenginlerinden başlayarak insanlar öğrenmek için seyahat etmeye başladılar. Genel olarak Avrupa’da en çok ziyaret edilen yerler Fransa, İsviçre, Almanya ve İtalya oldu. 

Aydınlanma Çağı ile birlikte, Rönesans doğdu ve Roma’daki antik eserlere ilgi arttı. İtalya’da başlayan Rönesans
hareketi, bütün Avrupa’ya yayılarak İtalya’ya yoğun bir turistik hareket başlattı. İtalya ile birlikte Atina’yı görmek isteyen çok sayıda kişi önemli turistik hareket oluşturdu. Aydınlanma Çağı boyunca, üst ve orta sınıf tarafından yapılan eğitim seyahatleri, turizmin gelişmesindeki önemli bir aşamaydı.

Doğa, kültür ve sanatı doğrudan yerinde deneyimlemek ve onların anlayışını derinleştirmek için insanlar otobüslerle yolculuk ederek kırsal bölgeleri ve şehirleri keşfetti. 1651’de Karl Baedeker’in Almancadaki ilk rehber olarak bilinen ve kendi adıyla anılan Baedeker’i çıkardı. Baedeker, önemli güzergâhlar, kentler, kaleler ve diğer görülebilecek
yerleri gösteriyor, aynı zamanda seyahatte dikkat edilmesi gereken önemli konulara da yer veriyordu. Farklı dillere de çevrilen Baedeker, yaklaşık 19. yüzyıla kadar başlıca seyahat rehberlerinden biri oldu. 

Hareketlilik Çağı (1800-1944), mesafe fark etmeksizin bilindik yerlere seyahat edildiği dönemi kapsamaktadır. 1800’lerin ortalarından itibaren yeni yollar, yolcu trenleri ve yelkenli gemilerin ortak ilgi alanları haline gelmesiyle,
seyahat faaliyetleri de artmaya başladı. İngiltere ve Fransa kapsamlı kara yolu ve demir yolu sistemlerini ilk geliştiren ülkeler oldu. Kara yolları ve demir yollarının büyümesi ve gelişmesi, ulaşım alternatiflerini arttırmaya ve maliyetleri düşürmeye yardımcı olarak, giderek daha fazla insanı seyahat fikrine alıştırdı.

Yazar Jules Verne, 1873’te, görünüşte imkansız olan, dünyayı dolaşan yolculuğun haritasını çıkaran Seksen Günde Devri Âlem adlı fantastik macera romanını yazdı. 16 yıl sonrasında ise Amerikalı gazeteci Elizabeth Cochran 72 günde dünyayı dolaşarak bir rekora imza attı. Hareketlilik Çağı’ndaki diğer büyük adımlar, otomobillerin ve hava yolculuğunun tanıtılmasıydı. Otomobil teknolojisi İngiltere, Fransa ve Almanya’da başlasa da Henry Ford’un 1914’te, milyonlarca insana seyahat etme özgürlüğü getiren Model T’nin seri üretimi daha etkili oldu. Hava yolları için de girişimler bu dönemde başladı. Dolayısıyla uzak yerlere ulaşmak için gereken süre kısaldı. Ayrıca, hızla düşen demir yolu bilet fiyatları ile birleştiğinde, uzun mesafeli yolculuk, insanlık tarihinin herhangi bir dönemine göre daha ucuz ve
daha hızlı hale geldi. Bu durum, kitle turizminin gelişmesini sağladı ve kitlelerin organize seyahat etmelerini sağlayan turist rehberlerinin de sayısının artmasına neden oldu.

Endüstri Devrimi’yle birlikte teknolojik gelişme hızla arttı ve turizm günümüz anlamdaki biçimini aldı. 19. yüzyılda modern sanayinin temelleri atılarak teknolojik icatlar hızlandı. Tren hatlarının artmasıyla birlikte, dünyanın ulaşım sistemi baştan aşağı değişti. Buhar gücünün ulaşım araçlarında kullanılmasıyla orta sınıfın seyahat hareketlerinin içinde yer alması hızlandı. Bu dönemde, hava yolu dışındaki tüm ulaşım sistemleri aktif olarak kullanılmaya
başlandı. Ulaşımın gelişmesi, konaklama işletmelerinin de doğmasına neden oldu. Özellikle demir yollarının ulaştığı bölgelerdeki otel sayısı artmaya başladı. Seyahat edenlerin sayısı da artarak organize seyahatlere olan ihtiyaç ortaya çıktı. Artan boş zaman ve daha erişilebilir seyahat, turizmin patlaması anlamına geliyordu. 19. yüzyıl Avrupa için dağ ve kaplıca turizminin artarak devam ettiği bir dönem oldu. Alplerin turistlere açılması, 19. yüzyılın diğer önemli bir gelişmesiydi. Dağları romantikleştiren aydınlanmanın etkisiyle, doğaya karşı ilgi vardı. Bu hareket araştırmacılar, soylular, sanatçılar, ressamlar, yazarlar ve eğitimli sınıfla hareket eden orta sınıftan oluşan turistler olarak adlandırılacak yeni bir kitle yarattı. Alplerin romantikleşmesi, Orta Çağ’da ortaya çıkan dağ korkusunun yerini aldı ve 19. yüzyılda yeni bir turizm türü olarak ortaya çıktı.

Seyahat maliyetlerinin azalması ve paket turlar sunan organize turlar, 1840’ların bir yeniliğiydi. İngiltere’de yaşayan girişimci Thomas Cook (1808-1892), kitle turizminin öncüsü olarak görülür. 5 Temmuz 1841’de 575 kişiyi Leichester’dan Loughborough’a trenle götürüp getirdi. Bu seyahate geziler ve bazı ikramlar dahildi. Bu seyahat
ilk “paket tur” örneği kabul edilir. 1841’deki ilk paket turun ardından yurt dışına rehberli turlar düzenledi. Orta sınıf için, paket turlar ucuz tatiller açısından oldukça başarılı oldu. Otel ve turist broşürleri için kuponlar sunması da oldukça yenilikçiydi. Yeniliklere rehberli turlar da eklenerek seyahatlerin rehberli gerçekleşmesi fikri yerleşmeye başladı. Bu gelişme, oteller, restoranlar, tur operasyonları, destinasyonlar ve ulaşım hizmetleri de dahil olmak üzere seyahat sektörünün tüm alanlarında çalışacak hizmet personeli ihtiyacını da beraberinde getirdi. Bölgenin doğal ve kültürel mirasını anlatmaktan sorumlu olan turist rehberleri de bunlardan biriydi. Dolayısıyla, modern turist rehberlerinin sayısının hızla artması bu döneme denk geldi.

19. yüzyıl Avrupa için dağ ve kaplıca turizminin artarak devam ettiği bir dönem oldu. Alplerin turistlere açılması, 19. yüzyılın diğer önemli bir gelişmesiydi. Dağları romantikleştiren aydınlanmanın etkisiyle, doğaya karşı ilgi vardı. Bu hareket araştırmacılar, soylular, sanatçılar, ressamlar, yazarlar ve eğitimli sınıfla hareket eden orta sınıftan oluşan
turistler olarak adlandırılacak yeni bir kitle yarattı. Alplerin romantikleşmesi, Orta Çağ’da ortaya çıkan dağ korkusunun yerini aldı ve 19. yüzyılda yeni bir turizm türü olarak ortaya çıktı.

Avrupa’da bir başka başarılı seyahat acentası kurucusu Carl Stangen idi. Thomas Cook’dan farklı olarak lüks ve üst sınıfa hitap ve daha kapsamlı turlar düzenliyordu. Stangen’ın 1878 tarihli ilk dünya turu kapsamlı bir programa sahipti ve çok ses getirdi. Sekiz ay süren bu turda, Berlin’den başlayarak 13 günlük Atlantik geçişinden sonra New York’a ulaşıldı. ABD’de yer alan Niagara şelaleleri, Colorado, Kaliforniya ve San Francisco gezildikten sonra, Amerika 54 günde kat edildi. Ardından, Pasifik Okyanusu 18 günde aşılarak, Çin, Sri Lanka ve Hindistan’ın batı sahillerinden
geçilerek, Süveyş ve Kahire’ye gidildi. Buna benzer tüm seyahatler, rehber kitaplara başvurularak ya da turist rehberleri eşliğinde gerçekleştiriliyordu.

Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerine denk gelen bu dönemde, çoğunlukla azınlıklar, ticaret ve konaklama tesislerinin işletmeciliğini üstlendiler. İstanbul Beyoğlu’ndaki pansiyonların ve Galata’daki meyhanelerin sahipleri olan
azınlıklar, tercüman-rehberlik mesleğini de yapıyorlardı. 1800’lerden sonra, Batı dillerine hakim olan ve yeni diller öğrenmek isteyen Müslüman gençleri teşvik etmek amacıyla, tercüme odaları kurulmaya başlandı. Osmanlı’nın çöküş döneminde farklı milletlerden olan seyyahlar, gelişen demir yolu ağlarının da etkisiyle, Anadolu’yu gezmeye ve seyahat notları tutmaya başladılar. Bu seyyahlara çoğunlukla tercüman rehberler eşlik ediyordu.

Seyahat tarihi bağlamında modern turizm, 19. yüzyılın ilk yarısı ile 1950’liler arasındaki yenilikleri ve değişimleri ifade eder. Boş zamanı değerlendirme fikri, bu dönemde kitle turizminin yolunu açtı. Kitle turizminin gelişmesi, sadece sanayileşmenin ilerlemesi, demografik değişiklikler, kentleşme ve ulaşımdaki devrim değil, aynı zamanda sosyal haklar ile işçi haklarının iyileştirilmesi, gelirdeki artış ve tüketici talebinde meydana gelen değişikliklerle oldu. Ayrıca, ziyaretçilerin kendilerini güvende hissetmelerini sağlayan, kendi dillerinde konuşabilen ve bölgeyi tanıtan turist rehberlerinin olması seyahatleri kolaylaştırdı. Yaygın bir demir yolu sisteminin gelişmesi, turizm endüstrisine büyük katkı sağladı. Bu gelişme, 20. yüzyılın başlarında hava yolunun da ulaşıma açılacağını müjdeliyordu. Uçak, diğer teknolojik gelişmelerden çok daha fazla, kitlesel uluslararası turizm kapılarını açtı ve birdenbire şehirler ve ülkeler arasındaki fiziksel sınırlar ortadan kalktı. Özellikle hava yolu ulaşımındaki yenilikler, zorlukları ortadan kaldırdı ve uzun mesafeli seyahatlerin maliyetini düşürdü. 

Yirminci yüzyılın ilk yarısında George Westinghouse gibi sanayicilerin, çalışanların kısa bir süre işten ayrılmalarının üretkenliği artıracağına inanarak ücretli izni yaratmasıyla kitle turizminin temelleri atıldı. Tüm sanayileşmiş ülkelerdeki işçiler, seyahat etmeyi seçebilecekleri birkaç haftalık izin süresine sahip oldu. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra uluslararası turizmin gelişmesinde yeni bir aşamaya geçildi. 1920-1930’lu yıllarda seyahatler, otomobil ve havacılık gibi yeni ulaştırma sistemlerinin hızla gelişimi ile oldu. Ancak 1929-1933 yılları arasındaki Büyük Buhran ve İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması turizmin gelişimini tekrar sekteye uğrattı. Turizm endüstrisinin çarklarının daha hızlı dönmesi için 1950’de kredi kartı ortaya çıktı. Kredi kartları, gezginlere dünyanın her yerinde nakit taşıma riski ve döviz bozdurma sıkıntısı olmadan satın alma gücü sağladı. Aslında, seyahat edenler alışverişlerini yerel para biriminde tahsil edebildikleri için kredi kartları artık uluslararası satın alma gücünün tercih edilen şekli haline geldi. Zaman, para ve seyahat etme arzusu, turist rehberliği hizmetiyle birleşerek bugün de devam eden benzersiz
bir turizm dönemini başlattı.

Charter Tur: Ulaşım, konaklama ve yeme-içme hizmetlerinden oluşan paket turları ifade etmektedir. 1950’lerden itibaren İskandinavya ve İngiltere’den organize charter uçuşları başladı. İspanya, Fransa, İtalya, Yunanistan, Tunus, Türkiye ve Tayland gibi ülkeler en çok tercih edilen destinasyonlar oldu.

Seyahat sektörünün hızlı gelişmesi ile birlikte, 1898 yılında Lüksemburg’da Uluslararası Turist Dernekleri Birliği kuruldu. Bir süre sonra, 1908 yılında, Viyana’da Uluslararası Turizm Merkezi kuruldu. 1919 yılına gelindiğinde ise 118 derneğin oluşturduğu Uluslararası Turizm Birliği (WTO) kurularak seyahat sektörüne yön vermeye başladı.
Dünyada turist rehberlerinin ve turist rehberliği birliklerinin bağlı olduğu Dünya Turist Rehberleri Birlikleri Federasyonu (World Federation of Tourist Guides Association-WFTGA) ve Avrupa Turist Rehberleri Birliği Federasyonu (European Federation of Tourist Guide Associations-FEG) ise çok daha sonraları kuruldu. 

Türkiye’de profesyonel turist rehberlerinin bağlı olduğu birlik Turist Rehberleri Birliği (TUREB)’dir. 2012 yılında, Turist Rehberliği Meslek Kanunu uyarınca kurulan TUREB, kendisine bağlı meslek odaları ile tüm Türkiye’de örgütlenen,
kamu kurumu niteliğindeki meslek üst kuruluşudur. Türkiye turizminde turist rehberlerinin daha etkin rol almaları, ülkenin kültür ve turizm politikaları doğrultusunda tanıtılması, yasa dışı rehberlik faaliyetlerinin önlenmesi amacıyla çalışmaktadır.

Kitle turizmi başlangıcı olarak bilinen 20. yüzyıl, iki farklı turist grubunu temsil etmekteydi. Bu gruplar, paket turlar satın alan ve tur operatörleri tarafından hazırlanan ve düzenlenen bir güzergahı takip eden kitle turistleri ile bireysel turistler olarak sınıflandırılmaktadır. Bireysel turistler, popüler turistik yerleri bağımsız olarak ziyaret ederek,
kitle iletişim araçları aracılığıyla tanıtılan turizm hizmetlerini kullanmaktadırlar. Ancak kitle turistleri paket turlar şeklinde sunulan hizmetleri tercih etmektedirler. Kitle turistlerinin tercih ettikleri paket turların içinde turist rehberliği hizmeti de yer almaktadır.

Türkiye, 1950’li yıllarda, kitle turizmi ile tanıştı. 1955-1960 yılları arasında çeşitli öğrenci derneklerinin desteği ile açılan kurslardan yüzden fazla öğrenci mezun olarak çeşitli dillerde rehberlik yapmaya başladılar. 20 Ağustos 1963 tarihinde kurulan Turizm ve Tanıtma Bakanlığı ise en yetkili kurum olarak 1964 yılı itibarıyla rehberlik kursları düzenledi. 1980’lerden sonra ise turistlerin bireyselliğe, alternatif ürünlere, çevre duyarlılığına, zaman ve mekan kısıtlılıklarından kurtulmaya yöneldiği görülmektedir. Kitle turizminin artık farklılık arayışındaki turistlere hitap etmemesi, özel ilgiye dayalı turistik ürünlere yönelime yol açtı. Çağdaş rehberli turlardan da beklentiler değişerek çok boyutlu, kişiye özgü, farklı ve uyarlanabilen turlar tercih edilmeye başlandı. Bu ihtiyacı karşılayabilmek için 1995 yılında, fakülte, yüksekokul ve meslek yüksekokulları bünyesinde açılan turist rehberliği bölümlerinden mezun olanlara, gerekli koşulları yerine getirmeleri durumunda Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından profesyonel turist rehberliği kokartı verilmeye başlandı. 1998 yılına gelindiğinde, dört meslek örgütünün bir araya gelmesiyle Turist Rehberleri Birliği (TUREB) kuruldu. TUREB, turist rehberlerinin daha etkin rol almaları, Türkiye’nin kültür ve turizm politikaları doğrultusunda tanıtılması, yasa dışı rehberlik faaliyetlerinin önlenmesi amacıyla çalışmaya başladı. 2012 yılında Turist Rehberliği Meslek Yasası’nın Resmî Gazete’de yayımlanmasıyla, turist rehberliği Türkiye’de bir meslek olarak kabul edildi.

Postmodern seyahat çağında turistler daha bilgili ve daha bilinçliler. Ayrıca, insanlar artık otantik ve farklı turizm türlerini deneyimlemek arayışına giriyorlar. Sektörde çalışan kuruluşlar artık 2020’deki Covid-19 (Coronavirüs) salgını sırasında yaygın olarak kullanılan sanal turizm gibi çok daha akıllı turizm deneyimlerine yönelme ihtiyacı duyuyor. Seyahat eden grupların ve kitlelerin belirli turistik ihtiyaçlarını karşılamaya adanmış, dünya çapında karmaşık ve iç içe geçmiş bir yapı mevcuttur. Turistler postmodern çağda daha fazla internet erişimine sahipler. Dolayısıyla, uzun yıllardır popüler olan geleneksel paket turları kullanmak yerine, bağımsız keşiflere ve dinamik seyahatlere yöneliyorlar. Dünyanın dışına da yapılan seyahatlerin ortaya çıkmasıyla, uzay turizmi olarak adlandırılan seyahat türü, yeni, heyecan verici ve turizmin çehresini değiştirebilecek en yeni seyahatlerden olmaya başladı. Bu gelişmeler ışığında turist rehberleri, turistlerin tatil deneyimlerini eşsiz kılmakla sorumlu bir meslek grubudur. Ancak teknolojideki gelişmeler turist rehberleri için yeni zorlukları da gün yüzüne çıkarıyor. Birçok alanda rehberlerin fonksiyonlarını yerine getiren uygulamalar kullanılmaya başlandı bile. Taşınabilir ses oynatıcıları (audio-guide), ses kaydı, video kaydı, müzeler ve sit alanlarında hem yazılı hem sesli anlatımların bulunması, GPS destekli harita uygulamaları, katmanlı hologrom, arazi bilgi sistemi, interaktif inceleme uygulamaları, arkeolojik kazı ve eşleme oyunu uygulamaları ve sanal asistan gibi uygulamalar turist rehberlerinin birçok görevini yapabilmektedir. İnternet üzerinden turistlere çevrim içi olarak hizmet verebilecek yeni teknolojilerin de gelişebileceği beklentiler arasındadır. Tarihi yerlerin üç boyutlu orjinallerini gösteren uygulamaların akıllı telefonlarda rahatlıkla kullanılabileceği ve sanal gerçeklik gözlüklerinin geçmiş havayı soluma şansını yaratabileceği beklenen diğer yeniliklerdendir. Hızlı işlemciye sahip uygulamalar aracılığıyla alternatif dillere çok kısa bir sürede çeviri yapılabilmektedir. Böylelikle aynı kafilede yer alan ancak farklı dillere sahip turistlerin kendi dillerinde rehberlik hizmeti almaları sağlanabilecektir. Dolayısıyla, yakın zamanda turist rehberliği, dil temelli bir meslekten, kültür temelli bir mesleğe geçiş yapacaktır. Turizm anlayışının değiştiği, teknolojinin hızla geliştiği, turist taleplerinin ve ürünlerin çeşitlendiği bu dönemde, turist rehberlerinin de bilgisini sürekli güncelleyerek kendisini geliştirmesi ve turistlerin istek ve beklentilerine cevap verebilmesi gerekmektedir.