TURİZM SOSYOLOJİSİ

Kalkınma, bulunulan durumdan ya da bir önceki
konumdan hareket ederek
değişime girmeyi öneren
dinamik bir kavramdır.

Kalkınma, bulunulan durumdan ya da bir önceki konumdan
hareket ederek değişime girmeyi öneren dinamik
bir kavramdır. Kalkınma, üretim ve kişi başına
ulusal gelirin artırılmasıyla birlikte, ekonomik ve
sosyokültürel yapının da değiştirilmesi anlamına
gelir. Bir başka ifade ile kalkınma, bir ülkenin yapısal niteliklerinin olumlu yönde değişimidir

Tablo 5.1 Kalkınma Kuramının Gelişim Süreci

Gelişimin farklı kültürler ve toplumlar üzerindeki
etkilerinin farkındalığı 1980’ler dönemi Neoliberalizm/Alternatif 
Kalkınma sürecinde gerçekleşmiştir

Damlama Etkisi: Ekonomik büyüme sayesinde, toplumun üst sınıflarında biriken
servetin damlama yoluyla en yoksul kesimlere dahi ulaşacağı, sonuçta herkese yarar sağlayacağı düşüncesidir

Dünya Bankası, 1950’lerin sonunda turizm
gelişimini heyecanla Üçüncü Dünya hükûmetleri
için en iyi ekonomi politikası olarak tanımladı.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP),
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve büyük sanayileşmiş ülkelerin hükûmetleri gibi Birleşmiş
Milletler özel temsilcileri de Dünya Bankasının
planını desteklemeye karar verdi.

Modernleşme kuramı küresel eşitsizliği, uluslar arasındaki teknolojik ve kültürel farklılıklar bağlamında açıklayan ekonomik ve sosyal gelişme
modelidir (Macionis, 2018). Daha önce belirtildiği gibi, toplumların modernizasyonunu (aslında Batılılaşma) sağlamak amacıyla kalkınma süreçleri başlangıçta ekonomik büyümeye odaklanmıştır.

Bağımlılık kuramı, küresel eşitsizliği yoksul ülkelerin zengin olanlar tarafından tarihsel sömürüsü
bağlamında açıklayan ekonomik ve sosyal gelişme
modelidir. Bağımlılık kuramı, küresel yoksulluğun
ana sorumluluğunu, düşük gelirli ülkeleri yüzyıllarca sistematik olarak yoksullaştıran ve kendilerine
bağımlı hâle getiren zengin uluslara yüklemektedir

Kültürel Emperyalizm: Yabancı bir kültürün değer ve alışkanlıklarını, yerli bir
kültür pahasına yaymak ve yüceltmek için
ekonomik ve siyasi güç kullanılmasıdır

alternatif kalkınma
insanlara ve doğal çevreye odaklanmakta, “yukarıdan aşağıya” değil, “aşağıdan yukarıya” planlamayı
vurgulamaktadır. Bu vurgu, yaşam kalitesinin ekonomik olandan farklı değişkenleri de içerdiğini, basitçe yapılan ekonomik ölçümlerin ötesine uzanan
gelişimi değerlendirmek için farklı ve yeni yöntemlerin olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Uluslararası kalkınma terminolojisini oluşturma açısından bir diğer önemli olay, Başkan Truman’ın 1949’da Amerika Birleşik Devletleri Başkanı olarak göreve başlamasıyla ilgili konuşmasıydı. Bu konuşmada, “gelişmiş” ve “az gelişmiş” dünyalar ile “Birinci” ve “Üçüncü” dünyalar arasında, millî gelirin niceliksel ölçüsü ve siyasi yönelim ile tanımlanan terimler arasında ayrım yaptı.

Günümüzde “Üçüncü Dünya” kavram olarak gelişmekte olan ülkeleri ifade etmek için tercih edilmektedir.

Çok geçmeden yeni bir Birleşmiş Milletler temsilcisi olan Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), turizm gelişimini desteklemek için kuruldu. Sonuç olarak 1960’larda
turizm, modernleşme paradigmasının bir parçası olarak kalkınma ile özdeşleşti.

Dünya Bankası, 1950’lerin sonunda turizm gelişimini heyecanla Üçüncü Dünya hükûmetleri için en iyi ekonomi politikası olarak tanımladı.

Dünya Bankası, 1950’lerin sonunda turizm gelişimini heyecanla Üçüncü Dünya hükûmetleri için en iyi ekonomi politikası olarak tanımladı.

Modernleşme kuramı küresel eşitsizliği, uluslar arasındaki teknolojik ve kültürel farklılıklar bağlamında açıklayan ekonomik ve sosyal gelişme modelidir

Ekonomik Küreselleşme: Uluslararası mal, hizmet ve sermaye akışlarının daha özgür, daha hızlı ve daha geniş bir yayılma teknolojisiyle sınırlar arasındaki
hareketini ifade etmektedir.

Sosyalist Doğu Bloku’nun çökmesi ve ABD’nin dünyada en büyük ekonomik ve
askerî gücü oluşturması sonucunda piyasa ekonomisine dayalı kapitalist sisteme geçişin hız kazanması.

Uluslararası düzen açısından “yeni dünya düzeni” vadeden küreselleşme, çatışmaların artması, uluslararası terörün yaygınlık kazanması, göçmen olayının ciddi boyutlara ulaşması, yoksulluk, açlık, sefalet ve insan tacirliği gibi birtakım olumsuz sonuca ortam hazırlamaktadır.

Uluslararası düzen açısından “yeni dünya düzeni” vadeden küreselleşme, çatışmaların artması, uluslararası terörün yaygınlık kazanması, göçmen olayının ciddi boyutlara ulaşması, yoksulluk, açlık, sefalet ve insan tacirliği gibi birtakım olumsuz sonuca ortam hazırlamaktadır.