TURİZM SOSYOLOJİSİ

Yeni liderlerin ve ideolojilerin ortaya çıkması, sosyal değişme araştırmalarının kapsadığı bir konu olup turizmin büyümesinde önemli olan sosyal değişim faktörlerinden biri değildir. Doğru yanıt, E'dir.

Modern turizm, Batı Avrupa'da yaşanan kentleşmenin bir sonucu olarak gelişmiştir. Doğru yanıt, B'dir.

Kültürel sistem içinde doğan yeni anlayışlar ve değerler, kültürün kendi iç katmanlarıyla olan ilişkisi sonucunda oluşur. Bu nedenle, kültürel sistem içinde doğan yeni anlayışlar ve değerler, "kültürün kendi içindeki etkileşim ve gelişmeler" faktörü kapsamında yer alır. Doğru yanıt, D'dir.

Belirli amaçlar için bir araya gelmiş, birlikte yaşamayı kabullenmiş bireyler toplumu oluşturur. Doğru yanıt, B'dir.

Toplum üyelerinin paylaştığı ortak hayat tarzına kültür adı verilir. Kültür, birarada yaşamanın gerektirdiği kuralların genel bir ifadesidir. Doğru yanıt, A'dır.

Yiyecek kültürünün gelişmesi, turizmin başlıca olumsuz sonuçları arasında yer almaz. Olumlu bir etkidir. Doğru yanıt C'dir.

Yerel toplumun, kendileri için daha yüksek bir medeniyeti temsil eden turistleri taklit etme eğilimi, geleneksel kültürlerin ve kültürel kimliğin kaybolmasına yol açmaktadır. Doğru yanıt, B'dir.

Turizmin sosyokültürel etkileri kapsamında daha önce ücretsiz olarak sağlanan hizmetler için para talep edilmesine, ticarileşme adı verilir. Doğru yanıt, E'dir.

İki farklı toplum kültürünün bir süre boyunca temas etmesinin bir sonucu olarak kültürlerden birinin bazı özelliklerinin diğer kültüre benzediği sürece kültürleşme adı verilir. Doğru yanıt, A'dır.

Doxey'in geliştirdiği modelde, yerel halkın turistlere karşı dostane davranışlarını değiştirdiği ve turistlerden kaçınmaya başladığı aşama, düşmanlık aşaması, diğer bir ifadeyle son aşamadır. Doğru yanıt, E'dir.

Sosyal değişme araştırmaları genellikle aşağıdaki konuları kapsar (Gürkan, 1969):

• Nüfus hareketleri,

• Gelenek ve göreneklerin değişmesi,

• Rol ve statülerdeki değişmeler,

• Yeni liderlerin ve ideolojilerin ortaya çıkması,

• Keşif ve icatlar,

• Ekonomik varlıklardaki değişimler,

• Diplomatik ilişkiler,

• Rejim değişikliği,

• Eğitim kurumlarındaki değişmeler,

• Kitle iletişim sistemlerindeki değişimler,

• Aile ve akrabalık ilişkilerindeki değişimler,

• Keşif ve icatlar,

• Teknolojik değişmeler

Değişme, bir yapının biçiminde, birimlerinde ve işlevlerinde meydana gelen bir farklılaşmayı ve yeni bir yapılanmanın oluşmasını ifade eder

Turizmin büyümesinde beş önemli sosyal değişim faktörü öne sürülmüştür (Mason, 2015):

• Sanayi devrimiyle yaşam standartlarında yükselmeye neden olan üretim artışı,

• Ucuz ve erişilebilir seyahat etmeye neden olan ulaşım teknolojisindeki gelişmeler,

• Ücretli izin hakkının verilmesi,

• Çevreyle ilgili algıların değişmesi (bir zamanlar kötü olarak görülen yerlerin artık çekici görünmesi),

• Eğitimdeki gelişmelerle denizaşırı seyahatlere olan arzunun artması

Turizm, insan hareketliliğinin sonucunda oluşan sosyal bir olgu olarak birey ile toplum hayatının ve toplumsal ilişkilerin bir yansımasıdır.

Sosyokültürel değişme, bir toplumun siyasi, idari ve hukuki yapısında, bilgi ve eğitim sistemin- de, maddi alet ve vasıtalar ile bunların kullanılması ve tüketilmesinde meydana gelen çeşitli değişimleri içerir.

Ticarileşme: Daha önce ücretsiz olarak sağlanan hizmetler için para talep edilmesini ifade eder.

Ziyaret ettikleri bölgenin otantik kültürünü deneyimlemek ise turistlerin önde gelen beklentilerinden biridir. Avustralya’nın bir köyünde yapılan vaka çalışmasında, turizm gelişiminin farklı etnik kökenden toplumsal grupların yakınlaşmasına neden olduğu, yıllarca değişmeyen etnik sınırların on yıl içinde bozulduğu, köylülerin giyim tarzının turistlerin giyim tarzıyla nerdeyse özdeş hâle geldiği veya ev stillerinin değiştiği ortaya konmuştur. Yerel kültürün, turistlerin beklentilerini yanlış bir şekilde karşılama eğilimi, yerel halkın temasta olduğu yeni kültürlere benzemesine neden olmuştur. Bir diğer örnek, Pasifik’teki turizm büyüme sürecinde sahte halk kültürünün kasıtlı olarak yaratılmasıdır. Turist- lere sergilenen dans gösterilerinde yerel danslar ye- rine Fiji, Tahiti, Hawaii veya Yeni Zelanda dansları- nın sergilenmesi de buna örnek olarak gösterilebilir

Özetle; Wall ve Mathieson (2006) turizmin sosyokültürel etkisiyle ilgili olan literatürün büyük öl- çüde olumsuz olduğunu belirtmiş ve bulguları beş kategoriye ayırmıştır:

Turistlerin yerlilerle giderek daha fazla alan paylaşması nedeniyle altyapı, konaklama, hizmet bölgelerinin ve tesislerin aşırı kala- balıklaşması,

Yoksullaşmış ev sahibi halkın turistlerin refah seviyesini görmesi nedeniyle ortaya çıkan gösteri etkisi sonucundaki potansiyel çatışmalar,

Fuhuş, kumar, suç vb. istenmeyen faaliyetlerin yayılması,

Yerel halktan olmayanların daha yüksek ücretlerle ve yüksek konumlarda istihdam edilmesi,

Yerel toplumun turistlerin dilini benimsemesi nedeniyle yerli dil ve kültürün kademeli olarak erozyona uğraması

Bir bölgede turizm gelişiminin beraberinde getirdiği en önemli değişimlerden biri, göç olgusuna bağlı olarak ortaya çıkan demografik değişimlerdir. Turizm bölgelerine yönelik göçlerin birkaç sebebi vardır. Bunlardan en göze çarpanı iş gücü göçüdür.

Yaşam Biçimi Göçü

Yaşam biçimi göçü her yaştan, göreli olarak refah düzeyi yüksek bireylerin çeşitli nedenlerle daha iyi bir yaşam kalitesi sunacağını düşündükleri yerlere yarı zamanlı veya tam zamanlı olarak mekânsal hareketliliğidir (O’Reilly ve Benson, 2009).