TURİZM SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 8

Kalkınma, bulunulan durumdan ya da bir önceki
konumdan hareket ederek
değişime girmeyi öneren
dinamik bir kavramdır.

Kalkınma, bulunulan durumdan ya da bir önceki konumdan
hareket ederek değişime girmeyi öneren dinamik
bir kavramdır. Kalkınma, üretim ve kişi başına
ulusal gelirin artırılmasıyla birlikte, ekonomik ve
sosyokültürel yapının da değiştirilmesi anlamına
gelir. Bir başka ifade ile kalkınma, bir ülkenin yapısal niteliklerinin olumlu yönde değişimidir

Tablo 5.1 Kalkınma Kuramının Gelişim Süreci

Gelişimin farklı kültürler ve toplumlar üzerindeki
etkilerinin farkındalığı 1980’ler dönemi Neoliberalizm/Alternatif 
Kalkınma sürecinde gerçekleşmiştir

Damlama Etkisi: Ekonomik büyüme sayesinde, toplumun üst sınıflarında biriken
servetin damlama yoluyla en yoksul kesimlere dahi ulaşacağı, sonuçta herkese yarar sağlayacağı düşüncesidir

Dünya Bankası, 1950’lerin sonunda turizm
gelişimini heyecanla Üçüncü Dünya hükûmetleri
için en iyi ekonomi politikası olarak tanımladı.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP),
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve büyük sanayileşmiş ülkelerin hükûmetleri gibi Birleşmiş
Milletler özel temsilcileri de Dünya Bankasının
planını desteklemeye karar verdi.

Modernleşme kuramı küresel eşitsizliği, uluslar arasındaki teknolojik ve kültürel farklılıklar bağlamında açıklayan ekonomik ve sosyal gelişme
modelidir (Macionis, 2018). Daha önce belirtildiği gibi, toplumların modernizasyonunu (aslında Batılılaşma) sağlamak amacıyla kalkınma süreçleri başlangıçta ekonomik büyümeye odaklanmıştır.

Bağımlılık kuramı, küresel eşitsizliği yoksul ülkelerin zengin olanlar tarafından tarihsel sömürüsü
bağlamında açıklayan ekonomik ve sosyal gelişme
modelidir. Bağımlılık kuramı, küresel yoksulluğun
ana sorumluluğunu, düşük gelirli ülkeleri yüzyıllarca sistematik olarak yoksullaştıran ve kendilerine
bağımlı hâle getiren zengin uluslara yüklemektedir

Kültürel Emperyalizm: Yabancı bir kültürün değer ve alışkanlıklarını, yerli bir
kültür pahasına yaymak ve yüceltmek için
ekonomik ve siyasi güç kullanılmasıdır

alternatif kalkınma
insanlara ve doğal çevreye odaklanmakta, “yukarıdan aşağıya” değil, “aşağıdan yukarıya” planlamayı
vurgulamaktadır. Bu vurgu, yaşam kalitesinin ekonomik olandan farklı değişkenleri de içerdiğini, basitçe yapılan ekonomik ölçümlerin ötesine uzanan
gelişimi değerlendirmek için farklı ve yeni yöntemlerin olduğunu ortaya çıkarmıştır.

Turizmde sosyal adaleti benimseyen turizm çeşitleri/yaklaşımları; sorumlu turizm, yoksul yanlısı turizm, turizmde adil tica­ret, gönüllü turizm, gerçeklik turları ve uluslara­rası dayanışma hareketleridir.

Uluslararası Dayanışma Hareketleri; İnsan hakları ihlallerine ve adaletsizliklere maruz kalan yerel toplulukların kendilerini hapseden, eşit olmayan güç durumlarını devirme çabalarına destek vererek adaletsizliğin üstesinden gelme konusundaki aktif ortaklıkları vurgular. Bu ulusötesi dayanışma hareketi, turizm ve katılımcıları “aktif adalet turistleri” olarak adlandırır.

Dünya Turizm Örgütü’nün raporuna göre turizm iş gücünün % 54’lük gibi büyük bir kısmını kadınlar oluşturmaktadır.

Nitelikli olmayan işlerde çalışmaları sadece kadınların sorunu değildir.

Turizm, turizm işçisi olsun ya da olmasın, turizm merkezlerinde yaşayan kadınların yaşamlarını etkiler.

Turizm endüstrisinde kadınlar erkeklere oranla daha fazladır.

Toplumsal eşitlik çerçevesinde yardım edilme eksikliği

Erişilebilirlik

Kurallar ve yasal düzenlemeler çevresel engellerdendir.

Turizm, yoksulluğu azaltmak yerine mevcut eşitsiz, sömürücü ilişkileri daha da kötüleştirebilir.