TURİZM EKONOMİSİ

Turistik talep, belirli bir zaman dilimi içinde turist, ziyaretçi, satın alma planı, turistik zenginlik ve hareketliliği içinde barındıran faaliyetlerin bütününü kapsar.

Turistik talep, belirli bir zaman dilimi içinde turist, ziyaretçi, satın alma planı, turistik zenginlik ve hareketliliği içinde barındıran faaliyetlerin bütününü kapsar. Belirli bir zaman dilimi kavramına açıklık getirilmesi konunun özümsenmesi adına mühimdir. Dolayısıyla belirli bir zaman diliminden kastedilen, turistlerin satın almayı planladıkları miktarın ne kadar bir zaman dilimi içerisinde gerçekleşeceğidir.

Turizm arzını etkileyen faktörler; doğal kaynaklar, altyapı, üstyapı, konukseverlik ile sosyal ve kültürel varlıklardır.

Turizm talebi, turist gönderen bir yerden turist çeken bir yere olan hareketliliktir.

Talebin fiyat esnekliğini belirleyen unsurları şu şekilde sıralamak mümkündür;
• Bir mal veya hizmetin ikamesinin olup olmaması: Turistik ürün kolay ikame edilebilen bir ürün çeşididir. Zira önceki konularda da belirtildiği üzere bir aile tatil ihtiyacını öteleyebilir ve yerine bir araç satın alabilir. Böylesi bir durumda satın aldığı aracı tatilin yerine ikame etmiş olur. Teoride böyle bir duruma esnek talep denir.
• Bir mal veya hizmet için ayrılan paranın bütçe içerisindeki payı: Eğer bütçe listesinde ilk sıralarda yer alan bir mal veya hizmetten bahsediyor isek, o zaman esnek olmayan bir talepten bahsediyoruz demektir. Turistik ürün fizyolojik, güvenlik ve ulaşım gibi öncelikli gereksinimlerin karşılanmasından sonra ortaya çıkan bir talep biçimidir.
• Fiyat değişimlerinden sonra geçen zaman: Zamanın uzun olması talebinde esnek olması anlamındadır. Turist veya ziyaretçi kısa dönemde rakip turistik zenginlikleri ikame imkânı bulamayabilirken daha uzun bir zaman içerisinde (karar değişikliği gibi) rakip ürünlere tercihte bulunabilir. Dolayısıyla uzun dönem talep esnekliği, kısa dönem talep esnekliğinden büyük olacaktır.

Talebin gelir esnekliği 0 ile 1 arasında hesaplanırsa bu mal ihtiyaç malı; birden büyük ise lüks maldır.

Turizm piyasasında belli bir zaman içerisinde bütün tüketicilerin satın almayı planladıkları mal ve hizmet miktarının değişimi çeşitli faktörlere bağlıdır. Bunlar;
• Malın kendi fiyatı,
• Tüketici geliri (Turistik ürünün talep edilen miktarı tüketicinin gelirinin artması durumunda talep eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır.),
• Rakip malların fiyatı (Turistik ürünün talep edilen miktarı rakip mal veya hizmetlerin artması durumunda talep eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır.),
• Tüketici zevk ve tercihleri (Turistik ürünün talep edilen miktarı zevk ve tercihlerin ilgili ürüne artması durumunda talep eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır.),

• Nüfus (Turistik ürünün talep edilen miktarı nüfusun artması durumunda talep eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır.),

• Reel faiz oranları (Turistik ürünün talep edilen miktarı reel faiz oranlarının düşmesi durumunda talep eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır.),
• Geleceğe yönelik beklentilerdir (Turistik ürünün talep edilen miktarı geleceğe yönelik beklentilerin artması durumunda talep eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır.).

Piyasa; bir ürünü satın almak veya satmak için birbirleri ile ilişki kuran kişi veya firmaların oluşturduğu ortamlardır.

Devlet, üreticiyi korumak amacıyla, bazen de kırsal kesimde yaşayan vatandaşların refahını iyileştirmek ve fiyatlardaki dalgalanmaları azaltmak amacıyla, piyasaya tıpkı bir alıcı gibi girerek bir taban fiyat belirler. Böylece ilgili malın denge fiyatının üzerinde bir piyasa fiyatı belirler.

Turizm talebi sabitken arzda meydana gelecek bir değişme (sağa doğru) dengeyi e noktasından e1 noktasına kaydırır.

A, B, D ve E seçeneklerinde belirtilen özellikler turizm arzının özellikleri arasında yer almaktadır. Diğer taraftan, turistik ürün ikamesi çok sayıda olduğundan, C seçeneğinde verilen bilgi doğru değildir.

Arz edilen miktar 250'den 325'e çıktığına göre yüzde değişim:

[(325-250)/250]*100 = 30 olmaktadır.

Malın fiyatı 25 TL'den 30 TL'ye çıktığına göre yüzde değişim:

[(30-25)/25]*100 = 20 olmaktadır.

Arz esnekliği aşağıdaki formül dikkate alınarak hesaplanmaktadır:

Arz Edilen Miktardaki Yüzdesel (%) Değişim / Fiyattaki Yüzdesel (%) Değişim

30/20 = 1,5

Turizmde arz esnekliğinin sıfıra eşit olması durumunda, arz eğrisi dikey eksene paralel bir doğru şeklinde gösterilmektedir.

Gelir dağılımı, ürünün fiyatı, milli gelir ve döviz kurları turizm talebini etkileyen ekonomik faktörler arasında yer almaktadır. Kentleşme düzeyi ise turizm talebini etkileyen sosyal faktörlerden biridir.

Talep edilen miktardaki yüzdesel değişiminin fiyattaki yüzdesel değişime bölünmesiyle ortaya çıkabilecek talep esnekliği durumları;

• E_D = 0 ise sıfır esnek; 

• E_D < 1 ise esnek olmayan talep;

• E_D = 1 ise birim esnek; 

• E_D > 1 ise esnek talep; 

• E_D = ∞ ise sonsuz esnektir.

E_D=25/20=1,25

1.25>1 olduğundan doğru cevap D seçeneğidir.

Nüfusun artması talep eğrisini sağa, azalması ise sola kaydırır. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Tavan fiyat politikasının amacı tüketiciyi korumaktır. Dolayısıyla E seçeneği doğru cevaptır.

Turizm talebi sabitken turizm arzında meydana gelen bir azalma; piyasa denge fiyatının artmasına, piyasa denge miktarının ise azalmasına neden olur. Dolayısıyla Doğru cevap A seçeneğidir.

Turizm arzının artması ve turizm talebinin azalması halinde piyasa denge fiyatı kesin olarak düşmektedir. Fakat piyasa denge miktarındaki değişme, arz ve talepteki değişimin şiddetine göre değişmektedir. Soru kökündeki kesin olarak ifadesi dikkate alındığında doğru cevabın B seçeneği olduğu görülmektedir.

Döviz arzının artması ve ülke parasının değer kazanması durumunda, ev sahibi ülke yabancı ülke vatandaşları için pahalı hâle geleceğinden, turistik talepte bir daralma gerçekleşir. Bu durumda Merkez Bankası piyasaya müdahale ederek, döviz arzını daraltıcı önlemler alır. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.