TURİZM EKONOMİSİ

Turizm arzı bir coğrafi sınır içerisinde faaliyet gösteren turizm işletmelerinin belirli bir zaman dilimi içinde turist veya ziyaretçilere belirli bir fiyattan sunduğu turistlik zenginliklerin toplamı olarak ifade edilebilir.

Bağımsız  arz: Bir ülkenin doğal, kültürel ve sosyal değerler bütününden oluşurken diğeri olan bağımlı arz ise bir ülkenin sunduğu bağımsız arz değerlerinden yararlanmak üzere alt ve üst yapının hazır hâle getirilmesidir.

Turistik talep, belirli bir zaman dilimi içinde turist, ziyaretçi, satın alma planı, turistik zenginlik ve hareketliliği içinde barındıran faaliyetlerin bütününü kapsar. Belirli bir zaman dilimi kavramına açıklık getirilmesi konunun özümsenmesi adına mühimdir. Dolayısıyla belirli bir zaman diliminden kastedilen, turistlerin satın almayı planladıkları miktarın ne kadar bir zaman dilimi içerisinde gerçekleşeceğidir. Zira talep edilen miktar belirlenirken talep edilen miktar arzulanan miktar (efektif talep) ile aynı olması ve sürekli bir akım göstermesi önem taşır.

Turistik arz, diğer sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerden (satıcılardan) farklı olarak birtakım özellikler içermektedir;

Turizm arzını etkileyen faktörler; doğal kaynaklar, altyapı, üstyapı, konukseverlik ile sosyal ve kültürel varlıklardır.

Turizm arzının bazı özellikleri aşağıdaki gibidir:

Turistik ürünün ikamesinin çok sayıda olması 

Turizm arzı için büyük yatırımlara ihtiyaç duyulması

Turistik ürünün niteliği gereği soyut olması

Ekonomik sorunlardan olumsuz yönde etkilenmesi

Turistik ürün arzının emek-yoğun (makine kullanımı çok) bir yapıda olması

Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Turizm arzını etkileyen faktörler; doğal kaynaklar, altyapı, üstyapı, konukseverlik ile sosyal ve kültürel varlıklardır. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

Turistik ürünün arz esnekliğinin hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılmaktadır:

Es = Arz Edilen Miktardaki Yüzdesel (%) Değişim / Fiyattaki Yüzdesel (%) Değişim

Es = 3,75 / 1,25 = 3

Doğru cevap E seçeneğidir.

Teknoloji düzeyinin artması, geleceğe yönelik beklentilerin olumlu olması ve sektörde faaliyet gösteren firma sayısının artması arz eğrisinin sağa kaymasına sebep olmaktadır. Turistik ürün fiyatının düşmesi ise eğrinin kaymasına neden olmamakta, yalnızca turistik ürün miktarının azalmasına yol açmaktadır. Diğer taraftan, ikame mal fiyatının azalması arz eğrisinin sola kaymasına neden olmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Talebin fiyat esnekliği = Talep edilen miktardaki (%) değişme / Fiyattaki (%) değişme

Fiyatta meydana gelen yüzdesel değişme = % -25

Miktarda meydana gelen yüzde değişme = % 50

Talebin fiyat esnekliği = 50 / -25 = -2

Doğru cevap A seçeneğidir.

Talebin gelir esnekliği hesaplanırken aşağıdaki formül dikkate alınmaktadır:

Gelir Esnekliği = Talep edilen miktardaki yüzdesel değişim / Gelirdeki yüzdesel değişim

Gelir Esnekliği = 15 / 10 = 1,5

 Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.

Talep eğrisinin sağa, arz eğrisinin sola kayması denge fiyat düzeyinin yükselmesine neden olmaktadır. Eldeki bilgiler ışığında denge miktarı hakkında kesin bir kanaate varmak mümkün değildir. Dolayısıyla doğru cevap A seçeneğidir.

Döviz arzının artması ülke parasının değer kazanmasına, ev sahibi ülke yabancı ülke vatandaşları için pahalı hâle geleceğinden, turistik talepte bir daralma gerçekleşir Doğru cevap A seçeneğidir.

Turizm piyasasında arz ve talebin durumuna göre turizmin birtakım olumlu (ödemeler dengesine etkisi, gelir yaratıcı etkisi, istihdam etkisi, bölgeler arası gelişmeye etkisi ve diğer sektörlere olan etkisi) ve olumsuz (ithalat etkisi, enflasyona etkisi, fırsat maliyeti etkisi, mevsimsellik etkisi ve yabancı sermayeye etkisi) etkileri ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Taban fiyat uygulamasında; devlet denge fiyatının üzerinde belirlediği minimum fiyattan mal satın alarak üretici koruma yoluna gider. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Turizm arz esnekliği turistik ürününün arz edilen miktarlarının fiyat değişmeleri karşısında duyarsız olup olmadığı incelenebilir.

Turizm arz Esnekliği (e), iki değişkeni olan bir eşitlikte, değişkenlerden birinde meydana gelen oransal bir değişimin diğer değişkeni oransal olarak ne ölçüde etkilediğidir.

Esnekliğin matematiksel ifadesi değişkenlerin oransal kısmi türevleridir.

Es = Arz Edilen Miktardaki Yüzdesel (%) Değişim / Fiyattaki  Yüzdesel (%) Değişim ile ölçülür.

Turizm piyasasında bütün turistik ürün üreten işletmelerin belli bir zaman içerisinde satmayı planladıkları mal ve hizmet miktarının değişimi;

Turistik ürününü oluşturan tüm girdilerin fiyatlarına,

Turistik ürünün ortaya çıkmasında kullanılan teknoloji düzeyine, (Turistik ürünün arz edilen miktarı teknoloji düzeyinin artması durumunda arz eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır),

Turistik ürün ile ilgili diğer malların fiyatı, (Turistik ürünün arz edilen miktarı ikame malların fiyatının artması durumunda arz eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır. Ayrıca turistik ürünün arz edilen miktarı tamamlayıcı malların fiyatının artması durumunda arz eğrisini sola (azalış) azalması durumunda ise sağa (artış) kaydırır),

Turizm ile ilgili olarak geleceğe yönelik fiyat beklentilerine, (Turistik ürünün arz
edilen miktarı geleceğe yönelik beklentilerin olumlu olması halinde arz eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır),

Benzer turistlik ürün üreten işletme sayısına bağlıdır. (Turistik ürünün arz edilen miktarı firma sayısının artması hâlinde piyasa arz eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır),

bağlıdır.

Turizm piyasasında bütün turistik ürün üreten işletmelerin belli bir zaman içerisinde satmayı planladıkları mal ve hizmet miktarının değişimi;

Turistik ürününü oluşturan tüm girdilerin fiyatlarına,

Turistik ürünün ortaya çıkmasında kullanılan teknoloji düzeyine, (Turistik ürünün arz edilen miktarı teknoloji düzeyinin artması durumunda arz eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır),

Turistik ürün ile ilgili diğer malların fiyatı, (Turistik ürünün arz edilen miktarı ikame malların fiyatının artması durumunda arz eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır. Ayrıca turistik ürünün arz edilen miktarı tamamlayıcı malların fiyatının artması durumunda arz eğrisini sola (azalış) azalması durumunda ise sağa (artış) kaydırır),

Turizm ile ilgili olarak geleceğe yönelik fiyat beklentilerine, (Turistik ürünün arz
edilen miktarı geleceğe yönelik beklentilerin olumlu olması halinde arz eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır),

Benzer turistlik ürün üreten işletme sayısına bağlıdır. (Turistik ürünün arz edilen miktarı firma sayısının artması hâlinde piyasa arz eğrisini sağa (artış) azalması durumunda ise sola (azalış) kaydırır),

Turizm talebinin özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
• İnsanların bulunduğu yerden ayrılma isteği ve diğer yerleri görme arzusu (Alaskayı görmek isteyen bireyin gerekli hazırlıkları yapması),
• Bireysel gelirin harcanabilir kısmının yüksek olması,
• Bireysel gelirin kullanımına ilişkin tercihler veya turistik ürüne olan talebin ikamesinin fazla olması (Tatil yerine araba satın alan bir aile),
• Ekonomideki mali, siyasi, sosyal faktörler (Covid-19 virüsünün yoğun olduğu bir ülkeye turist veya ziyaretçinin sağlık nedeninden ötürü gitmek istememesi),
• İklim, coğrafya, manzara gibi çevresel faktörler (İstanbul’u ziyaret etmek isteyen turist veya ziyaretçi sayısının Mardin’e gitmek  isteyenler ile farklılık göstermesi),

• Çalışma saatleri, boş zaman, statü, norm, meslek, değerleri içeren toplumsal faktörler (Genellikle gelişmiş ülkelerde çalışma saatlerinin diğer ülke gruplarına nazaran daha yoğun olmaması ve gelir düzeyin yüksek olmasının yer değiştirme veya diğer yerleri görme arzusunu artırması)
• Hükümetlerin sürdürdüğü enformasyon, turizm, kültür politikaları,
• Turizm zenginliklerinin ürün, fiyat, reklam ve pazarlama kanalları,
• Turistik ürün talebinin mevsimsellik içermesi,
• Reel faiz oranı (Faiz oranlarının yüksek olması halinde ihtiyaç veya tatil kredisi kullanımının azalması),
• Nüfus (Nüfusun yoğun olduğu bir ülke ile az olduğu bir ülkenin turizm talebinin farklılık içermesi),
• Turizm çeşitliliği,
• Turistik ürün ve hizmetin kalite farklılığı,
• Turizm talebinin negatif eğimli olmasıdır.