TURİZM COĞRAFYASI

Temizlikte pH, sıvı haldeki temizlik maddeleri ya da su ile karıştırılarak kullanılan temizlik maddeleri için dikkat edilmesi gereken bir değerdir.

Ciltle uyumlu pH değeri nötr, yani 7 ve yakın değerlerdir. Rutin temizlik işlemlerinde genellikle pH 7 civarındaki kimyasallardan yararlanılır.

Asitler, Alkaliler, Sabunlar, Deterjanlar, Ağartıcılar, Dezenfektanlar, Ovalama maddeleri, Cilalar, Kostik temizleyiciler birer temizlik kimyasalıdır.

Asetik asit: Buna örnek olarak sirke verilebilir. Koku gidermenin yanısıra, sirke bir miktar dezenfektan özelliği de taşır.

Bazı deterjanlar hijyen koşullarına uygun temizlik yapılması için dezenfektan içerir. Özetle, kullanılan temizlik kimyasalı ister toz, isterse sıvı olsun şu özellikleri taşıması gerekir:

Örneğin, çamaşır ya da bulaşıkta 65°C sıcaklıkta 10 dakika yeterlidir. Genel temizlikte bu uygulama zor olduğundan dezenfeksiyon daha çok kimyasal ile yapılır.

Klorlu Ağartıcılar: Kalsiyum hipoklorit (kireç kaymağı), Sodyum hipoklorit (çamaşır suyu), sodyum dikloroisosiyanürat gibi ağartıcılar bu grupta yer alır. Sodyum hipoklorit (çamaşır suyun), ülkemizde kullanılan en yaygın ağartma maddesidir. Ucuz ve etkili olan bu ağartıcının dezenfeksiyon özelliği vardır ve iyi bir koku gidericidir.

Boraks, su, oksijen ve bordan meydana gelen antiseptik, antibiyotik, koku giderici ve dezenfektan özellikleri olan bir mineraldir.

Temizlik kimyasallarının yanlış kullanımına bağlı olarak, çalışanlarda astım, kronik bronşit, bronşiyal hiperreaktivite, atopi sıklığının arttığı, temizlik ürünleri içindeki çamaşır suyu ve amonyağın, solunum sistemi yakınmalarından en sık sorumlu olan maddeler olduğu belirtilmiştir. Özellikle çamaşır suyunun astım sıklığını arttırdığı gözlenmiştir.

Terebentin; cam, ahşap, kumaş ve mermer yüzeylerdeki yağlı ve inatçı lekelerin çıkarılmasında ve cila yapımında kullanılır.

Hipokloridler: Yemeklerin temas ettiği yüzeylerde kullanılan dezenfektanlardır. Pahalı değildir ve doğru olarak sulandırılarak kullanıldıklarında çok az tat ya da koku bırakırlar.

Sitrik asit: Limon suyu örnek verilebilir.
Sirkenin özelliklerine sahiptir.

Kalitesine göre sabunlarda yer alması gereken yağ asidi oranı şöyledir:
• Ekstra Sabunlar : % 75 ve daha fazla,
• 1. Sınıf Sabunlar: % 60,
• 2. Sınıf Sabunlar: % 40,
• 3. Sınıf Sabunlar: % 4’ den daha az.

Anyonik aktif maddeler: Sentetik temizlik maddelerinde (çamaşır-bulaşık deterjanları, halı yıkama şampuanı vs.) en çok kullanılan yüzey aktiftir. Etkisi ve çözünürlüğü sıcaklıkla artan anyonik maddeler hafif kirleri çıkarıcı özelliğinden dolayı güvenlidir.

Kullanılan temizlik kimyasalı ister toz, isterse sıvı olsun şu özellikleri taşıması gerekir:
• Kullanma kolaylığı sağlayacak bir ambalaja
sahip olması,
• Klor vb. dezenfekte edici madde içermesi,
• Az köpürmesi,
• Suda erimesi,
• Parfümlü olması,
• Soğuk ve sıcak suda etkili olması,
• Elleri yıpratmaması.

Klorlu Ağartıcılar: Kalsiyum hipoklorit (kireç kaymağı), Sodyum hipoklorit (çamaşır suyu), sodyum dikloroisosiyanürat gibi ağartıcılar bu grupta yer alır. Sodyum hipoklorit (çamaşır suyu), ülkemizde kullanılan en yaygın ağartma maddesidir.

Kostik Temizleyici Yüksek alkali özelliğe sahip olup, yakıcıdır ve buharı zehirlidir. Cisimleri yakar, keskin bir koku çıkarır. Yüzeyleri ve insan sağlığını (göz, solunum yolları, ciğerler) tehdit eder. Genellikle lavabo giderleri ve su borularını açmada kullanılan kimyasal açıcıların bazıları kostik içerir.

Deterjanlar, suyun yüzeye daha iyi temas etmesini sağlayan yüzey aktifler başta olmak üzere çeşitli kimyasallar içeren temizlik maddeleridir.

Temizlikte kullanılacak kimyasalların seçiminde şu özelliklerin aranması gerektiği söylenebilir:
• Kimyasal olarak yumuşak, yüzeye ve cilde zarar vermeyen,
• Kötü kokmayan,
• Klor içermeyen ya da en az oranda içeren,
• Uygun ve geri dönüştürebilir ambalajlı,
• İçerdiği ana kimyasal maddesi ve diğer maddeler açıkça belirtilmiş,
• Etiketinde firma adı, kullanma talimatı ve içeriği ve koruyucu önlemleri yazılı bulunan,
• Raf ömrü uzun,
• Doğada biyolojik olarak parçalanabilir ve non-toksik,
• Çevreye zararlı bir madde olan ve deterjanlarda yer alan fosfat oranı en çok % 5,
• Soğuk suda etkili,
• pH 7 civarında,
• Mümkünse bitkisel yağdan elde edilmiş,
• Petrol türevi içermeyen

Kostik, pH değeri en yüksek kimyasaldır. Doğru yanıt A'dır.