TURİZM COĞRAFYASI - Deneme Sınavı - 19

Otel hizmetlerinde yürütülen pek çok temizlik işleminde çok sayıda ve çeşitli niteliklerde ekipmandan yararlanılır. Temizlik ekipmanı, temizlik faaliyetlerinde kullanılan her türlü araç-gereç ve makinelerin genel adıdır. Temizlik ekipmanı, temizlik için gereken mekanik kuvveti kolaylaştırırken,beden gücünden daha az yararlanılmasını sağlayarak,
temizlik için gereken süreyi de kısaltmaktadır.

Kat hizmetlerinde yürütülen temizlik işlemleri sırasında kullanılan başlıca
araç-gereç, makineler şunlardır:

• Süpürgeler
• Temizlik kovaları
• Lastikli silecekler
• Fırçalar
• Faraş
• Toz bezleri ve süngerler
• Moplar
• Kişisel güvenlik malzemeleri ve uyarı levhaları
• Kat arabası ve temizlik kutusu
• Zemin yıkama makineleri
• Buhar makineleri
• Cila makineleri ve pedler
• Formülatör makineleri
• Vakumlu makineler
• Kombine zemin yıkama makineleri

Buhar makineleri kat hizmetlerinde kullanılmakla birlikte, buharlı ütü bunlardan biri değildir.

Temizlik kovaları, pek çok temizlik türünde sıkça kullanılır. Yuvarlak ya da camcı kovası gibi dörtgen şekilde olabilen bu kovaların taşıma ve temizlik kolaylığı nedeniyle plastik türde olanları tercih edilir. Temizlik kovaları, kullanıldıktan sonra sıcak sodalı su ile iyice yıkanıp ters çevrilmiş halde kurumaya bırakılmalıdır.

Lastikli silecekler beton, mozaik, taş, mermer, cam vb. yerlerin temizliği sırasında fazla suların çekilmesi amacıyla kullanılır. Metal, ahşap veya plastik bir ağza lastik yerleştirilmesi şeklindedir. Kısa saplı ya da zemin temizliğinde kullanmak üzere uzun saplı türleri bulunur.

Kıl fırçaların en iyisi at kılından yapılmış olanlarıdır. Bu fırçaların kılları 4–5 cm. uzunluğunda, tahta kısmı sağlam olmalıdır. Bunlar, mobilya döşemelerinde veya diğer tekstil yüzeylerde kullanılabilir.

Kırmızı bezler klozet, pisuar ve bide temizliğinde kullanılmalıdır. Otel genelinde çapraz bulaşmayı önlemek için katlar, genel alanlar, mutfak gibi farklı mekânlarda kullanan bezler ayrılmalıdır.

Moplar, zemine yumuşak cilanın atılmasında da kullanılır. Bu amaçla daha çok pamuklu moplar önerilir. Temizlik tamamlandığında mopların su veya cila içinde bekletilmemesi gerekir. Moplar,kullanıldıktan sonra yıkanıp kurutulmalıdır. Mopların, mop kovası, ya da presli kova ile kullanılması paspas işleminin daha başarılı yapılması açısından önemlidir.

Buharlı temizlik, suyu 150°C’de kuru buhara dönüştüren ve yüzeyde kimyasal kullanmadan temizlik ve dezenfeksiyon sağlayabilen bir yöntemdir. Bakteriler, 5-65°C arasında kolaylıkla çoğalırken, sıcaklık 100°C’e yaklaştıkça önce üremeleri durur, sonra ölmeye başlar. Aynı durum, sıcaklık 5°C’nin altına indikçe de gerçekleşir. Yüksek sıcaklık bu nedenle, kimyasala gerek kalmadan etkili ve sağlıklı bir dezenfeksiyon sağlama yöntemidir.

Temizlik kimyasallarının içeriğine bakıldığında, belirli kimyasalların farklı oranlarda karışımından oluştuğu görülür. Temizlik kimyasallarını tek tek satın almak yerine daha ekonomik bir şekilde temin etmek, israfı önlemek ve istenen miktarda kimyasal elde etmek için formülatör makinelerinden yararlanılabilir.

Temizlik ekipmanı satın alırken dikkate alınması gereken faktörler; kullanım kolaylığı, temizleme ve bakım kolaylığı, garanti süresi ve kapsamı, servis ve yedek parça, emniyet, fiyat ve kalitedir.

pH; sulu çözeltilerin taşıdığı potansiyel hidrojen miktarını gösterir ve
kimyasalların sınıflandırılmasında ve insan sağlığına zarar vermeyen temizliğin sağlanmasında önemli bir göstergedir. Kimyasalların kullanımında pH değeriyle ilgili doğru değerlendirmenin yapılması ve asit/alkali ve nötr konusunda temel bilgilere sahip olunması önemlidir.

Ciltle uyumlu pH değeri nötr, yani 7 ve yakın değerlerdir. Rutin temizlik işlemlerinde genellikle pH 7 civarındaki kimyasallardan yararlanılır. Ancak bazı kir türleri güçlü asit ve alkali ile daha etkili şekilde çıkarılır.

Her türlü kimyasal kullanımından sonra yüzeylerin iyi bir şekilde durulanması ile kimyasal kalıntılarının uzaklaştırılması, diğer bir deyişle nötr hale getirilmesi gerekir. Buna nötralizasyon denir.

Kat hizmetlerinde sık kullanılan başlıca temizlik kimyasalları şunlardır:

Alkaliler

Asitler

Sabunlar

Deterjanlar

Ağartıcılar

Dezenfektanlar

Ovalama maddeleri

Cilalar

Kostik temizleyiciler

Kirlerin çoğu asidik özellikte olduğundan, çözülebilmesi için temizlik işlemlerinde sıklıkla alkali kullanılır. Özellikle çamaşır temizliği, yüksek alkali ortamda gerçekleşir. Yağ çözme özelliği de bulunduğundan, alkaliler çoğu deterjanın içeriğinde yer alır. Banyo ve mutfak alanlarının temizliği ile çamaşır temizliğinde sıkça kullanılır.

İlk kullanımı M.Ö. 600 yıllarına dayanan ve bilinen en eski yüzey aktif maddesi olan sabun, bitkisel ve hayvansal yağlarla, mumların reçinelerin ve asitlerin veya bunların karışımlarının inorganik ve organik alkalilerle reaksiyonu sonucu elde edilen bir temizlik kimyasalıdır.

Kullanılan temizlik kimyasalı ister toz deterjan, isterse sıvı deterjan olsun şu özellikleri taşıması gerekir:
• Kullanma kolaylığı sağlayacak bir ambalaja sahip olması,
• Klor vb. dezenfekte edici madde içermesi,
• Az köpürmesi,
• Suda erimesi,
• Parfümlü olması,
• Soğuk ve sıcak suda etkili olması,
• Elleri yıpratmaması.

Sodyum hipoklorit (çamaşır suyu), ülkemizde kullanılan en yaygın ağartma maddesidir. Ucuz ve etkili olan bu ağartıcının dezenfeksiyon özelliği vardır ve iyi bir koku gidericidir. Bu nedenle lavabo, küvet, tuvalet gibi mikroplu ve çabuk sararan yüzeylerdeki lekelerin giderilmesinde etkilidir.

Kostik temizleyici; yüksek alkali özelliğe sahip olup, yakıcıdır ve buharı zehirlidir. Cisimleri yakar, keskin bir koku çıkarır. Yüzeyleri ve insan sağlığını (göz, solunum yolları, ciğerler) tehdit eder. Genellikle lavabo giderleri ve su borularını açmada kullanılan kimyasal açıcıların bazıları kostik içerir. Yağ ve saç gibi maddelerin yol açtığı tıkanmaların her ikisini de giderir. Kostik temizleyicilerin buharı asla solunmamalı, mutlaka maske, PVC eldiven, iş elbisesi ve koruyucu gözlük ile kullanılmalıdır.

Terebentin; cam, ahşap, kumaş ve mermer yüzeylerdeki yağlı ve inatçı lekelerin çıkarılmasında ve cila yapımında kullanılır.