TURİSTİK ALANLARDA MEKAN TASARIMI

Dünya turizmi hakkında 1980 yılında yayınlanan Manila Deklerasyonu ise,  herkes için yaşam koşulları ve yaşam kalitesine vurgu yapan, turizm açısından engellilere yönelik temel hakların ele alındığı ilk bildirgedir.

Doğru yanıt A'dır. Turizm, XX. yüzyılın ikinci yarısından sonra dünyanın en geniş ve en hızlı gelişen sektörlerinden biri haline gelmiştir.

Doğru yanıt C'dir.

Doğru yanıt A'dır. Ülkemiz açısından seyahat özgürlüğü ve hakkı Anayasa ile güvence altındadır. Anayasa’nın Temel Haklar ve Ödevler başlıklı İkinci Kısım İkinci Bölümü, Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti başlıklı 23. Maddesinde “Herkes, yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir” ifadesine yer verilmektedir.

Doğru yanıt E'dir. Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme uluslararası düzeyde yaptırımlar öngörürken ülkemizde son yıllardaki uygulamalar ise 2005 yılında çıkarılan 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun ile düzenlenmektedir.

Doğru yanıt B'dir.

Doğru yanıt E'dir. Özellikle son yıllarda herkes için turizm (tourism for all) ya da erişilebilir turizm (accessible tourism) kavramları engelsiz tasarım (barrier free design), herkes için tasarım (design for all) veya evrensel tasarım (universal design) yaklaşımlarıyla birlikte ele alınmaktadır.

Doğru yanıt C'dir.

Doğru yanıt D'dir.

Doğru yanıt B'dir.

Doğru yanıt D'dir.

Eurotaxiler Finlandiya, İspanya ve İngiltere’deki örnek uygulamalarıyla tamamen erişilebilir taşıtlar ve tam erişilebilir çok amaçlı taşıtlar olarak kent içi ulaşımda önemli bir görev üstlenmektedirler.

Evrensel tasarım ilkeleri;
1. Eşitlikçi kullanım
2. Kullanımda esneklik
3. Basit ve sezgisel kullanım
4. Algılanabilir bilgi
5. Hata toleransı
6. Düşük fiziksel efor
7. Kullanım için yeterli boyut, yer ve alan

Evrensel Tasarım Piramidi’nde 6. basamakta yer alan kullanıcılar bir eşiği ifade etmektedir. Dolayısıyla tasarımsal açıdan ele alındığı gibi turizm faaliyetleri ya da hizmetlerinde de hedef 6. basamakta yer alan kullanıcıların erişimi ve kullanımı olarak belirlenirse 1. basamağa kadar olan bütün kullanıcıların gereksinimleri karşılanmış olacaktır.

Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütünün (UNWTO), 2015 yılında yayınladığı “Herkes için Erişilebilir Turizm” rapor erişilebilirliği evrensel değerler ve insan haklarına saygı ilkeleri doğrultusunda dünya turizmi için vazgeçilmez bir değer olarak sunmaktadır.

Turizm çeşitliliği dikkate alındığında bu süreçler aşağıdaki gibi genelleştirilebilir.
• Turizm destinasyon yönetimi
• Bilgilendirme, tanıtım ve reklam
• Kentsel ve mimari çevre
• Ulaşım
• Konaklama, yeme içme, aktiviteler
• Kültürel aktiviteler
• Diğer turizm aktiviteleri

Herkes için turizm ya da erişilebilir turizm kavramı, standart turizm hizmetlerinin ortalama katılımcıları dışında kalan potansiyel katılımcıların da dahil olabildiği, turizm faaliyetinden güvenli ve konforlu bir şekilde yararlanabilmeyi mümkün kılan, sosyal sorumluluk gözeten bir turizm türüdür.

Avrupa Komisyonu tarafından verilen Erişilebilir Kent ödülleri de özellikle kent turizminin erişilebilir hale getirilmesi ve engellilerin bütün kent yaşamına tam ve eşit katılımını sağlamak açısından önemli bir teşvik mekanizması haline dönüşmüştür.

Türkiye’de 2009 yılından beri çağdaş ve konforlu ulaşımın temsilcisi olarak hizmet sunan Yüksek Hızlı Tren bazı erişilebilirlik hizmetleri yanında biniş ve inişlerde özellikle hareket kısıtlılığı bulunanlar için hala birkaç refakatçının yardımını zorunlu kılmaktadır.

Engelliler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Kişiler için Binalarda Erişilebilirlik Gerekler isimli TS 9111 nolu standart erişilebilirlikle ilgili binaların ve yakın çevresinin düzenlenmesine yönelik kuralları tanımlamaktadır. Standartta yer alan temel erişilebilirlik konuları ise;
• Ana girişe yakın otopark yeri,
• Girişe bağlanan erişilebilir bir güzergah,
• Mekânların kullanımına yönelik kısa mesafeler,
• Dışarıdaki kullanımlar için engelsiz giriş ve çıkışlar,
• Yalın ve kullanışlı planlar,
• Katlarda basamaksız veengelsiz yürüme alanı,
• Danışma masasına, asansörlere ve engelli tuvaletine rahat erişim,
• Acil durumlarda kullanmak için algılanabilir ve belirgin yangın tahliye yolları,
• Acil durumlar için de kullanılabilen güvenli asansörler,
• Kullanımı rahat, acil durumlarda tahliyeye/ kurtarmaya yardımcı olan ve kolaylık sağlayan güvenli merdivenler ve merdiven kızaklı özel tahiye sandalyesi,
• Kaymayı önleyici (ıslak/kuru), sürtünme katsayısı yüksek malzeme ile döşenmiş yürüyüş yüzeyleri,
• Islanması muhtemel yerlerin yüzey kaplamasının sürtünme katsayısı yüksek malzeme ile döşenmesi,
• Gerekli kapı açıklıkları ve kolay kapı kullanımı, kapıları tekerlekli sandalye ile açma ve kapatmayı olanaklı kılan yeterli alan,
• Yeterli manevra alanı,
• Kontrol düğmeleri ve anahtarlarının uygun yükseklikte, konumda, renkte olması ve rahat kullanımı,
• İyi aydınlatma,
• Duvarlarda, döşemelerde, kapılarda ve işaretlemede iyi bir görsel zıtlık,
• İyi işaretleme,
• İki veya daha fazla duyu yoluyla (hissedilebilir, işitsel ve görsel) iletişim sağlayabilecek önemli bilgilendirme,
• İyi akustik,
• Ses yükseltici sistemler