TURİSTİK ALANLARDA MEKAN TASARIMI

Açık alan rekreasyonu ile ilişkili yerler genellikle
ormanlar, sahiller, göller, nehirler ve dağlar
ile ulusal park ya da benzeri korunmuş alanlar
olarak tasarlanmış belirli bir manzara ile ilişkili
diğer alanlar olarak gösterilmektedir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Sorumlu eko turizm, geleneksel turizmin doğal
çevre üzerindeki olumsuz etkilerini minimize etmeyi amaçlamaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Diğer tüm seçenekler dünya genelinde doğal alanlara ve açık alan aktivitelerine katılımdaki artışın temel nedenlerinden biri iken Göçebelik ve yer değiştirme hareketleri bunlardan biri değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Rekreasyonel alanların plânlanması ve yönetiminde
temel alınan yöntemlerden biri olan Rekreasyonel
Fırsat Dağılımıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Rekreasyonel fırsat dağılımına göre rekreasyon deneyimleri
için belirlenen alanlar; ilkel alanlar, yarı
ilkel motorize olmayan alanlar, yarı ilkel motorize
alanlar, yolu olan doğal alanlar, kırsal alanlar ve
kentsel alanlardır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Yarı ilkel motorize olmayan alanlar; İnsan
etkisinin ve motorlu araç geçişinin en
az düzeyde olduğu alanlardır. Sadece yönetimin
belirlediği resmi araç geçişi söz konusudur.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Jeoturizm jeoloji ve coğrafi görünüme odaklanan
doğal alanlarda turizmin bir türü olarak tanımlanmaktadır.Doğru cevap A'dır.

Volkanik yer sekilleri, Buzullar, Vadiler vb. jeolojik oluşumlara
ve jeolojiye ilgisi olan turistler, bu özellikleri barındıran bölgelere giderek jeoturizm aktivitesine katılmaktadırlar.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Yaban hayat turizmi; yaban hayatı gözlemlemek, sınırlı yaban hayat ve avlanmadır. Bu turizm sınırlandırılmış ya da yarı sınırlandırılmış doğal alanlardan yaban hayata kadar
çeşitli alanlarda, spesifik türlerin pasif olarak gözlemlenmesi
ve fotoğraflanmasından, bu türlerin beslenmesi ve/veya bu türler ile temasa kadar çeşitli etkileşimleri içermektedir. Bu akvaryum seyahati de sınırlandırılmış bir Yaban hayat turizmi kategorisindedir. 

Doğru cevap D seçeneğidir.

Turistler ve rekreasyonistler tarafından doğal alanların kullanımı
için yollar, rotalar, seyir terasları, kamp
alanları ve mağaralar tasarlanmaktadır. Fakat kültürel mekanlar bunlardan biri değildir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Açık alan rekreasyonu (outdoor recreation); doğanın bir parçası ve katılımcı arasında etkileşim yaratabilen ve bireyin tamamen kendi fiziksel, sağlık, ruhsal ve sosyal çıkarları doğrultusunda yapılan boş zaman aktiviteleri olarak tanımlanabilir (İbrahim ve Cordes, 2002).

Açık alan rekreasyonu ile ilişkili yerler genellikle ormanlar, sahiller, göller, nehirler ve dağlar
ile ulusal park ya da benzeri korunmuş alanlar olarak tasarlanmış belirli bir manzara ile ilişkili
diğer alanlar olarak gösterilmektedir. Bunları da kaynak olarak kullanılan yapıya göre sınıflandırmak
mümkündür. Dağcılık, kaya tırmanışı, doğa yürüyüşü, kampçılık, kanyon geçişi, mağaracılık,
kayak, aletli dalış, kuş gözlemi, botanik gözlem, doğada yapılan eğitim faaliyetleri, serbest dalış,
delta kanat, yelken gibi etkinlikler bu kapsamda değerlendirilebilecek örneklerdir.

Dünya genelinde doğal alanlara ve açık alan aktivitelerine katılımdaki bu artışın nedenlerini temel
olarak; sosyo-demografik değişimler ve çevresel nedenler ya da eğilimler olarak iki başlık altında incelemek mümkündür. Aşağıda bu artışın nedenleri başlıklar hâlinde açıklanmaktadır.

Sosyo-demografik değişimler

Çevresel ve toplumsal farkındalık

Gelir düzeyindeki artış

Sağlık ve iyi olma hali

Coğrafi görünümdeki değişimler

İklim değişikliği

Rekreasyonel fırsat dağılımına göre rekreasyon deneyimleri için belirlenen alanlar; ilkel alanlar, yarı ilkel motorize olmayan alanlar, yarı ilkel motorize alanlar, yolu olan doğal alanlar, kırsal alanlar ve kentsel alanlardır.

Yaban hayat deneyimlerinin bağlamı ve tasarımı çeşitlilik göstermektedir ve şunları içermektedir (Valentine ve Birtles, 2004: 16):
• Herhangi bir ticari turizm operatörünün aracılığı olmadan doğal alanlarda (örneğin ulusal parklarda) yaban hayat ile “rehbersiz” karşılaşmalar. Özellikle ABD, Kanada, Avustralya ve Avrupa’nın bir bölümünde oldukça yaygındır.
• Özelleşmiş yaban hayat turları (örneğin kuş gözleme turları, safari turları, balina gözleme turları)
• Yaban hayatın doğal bir küme özelliği gösterdiği yönetim altındaki çekicilikler (örneğin penguen besleme kolonileri, balıkçıllar ve balinalar gibi kuş ve memelilerin göç yolları, ateş böcekleri)
• Doğaya dayalı turlar (bölgesel koruma altındaki alanlarda turlar, yağmur ormanları gibi spesifik alanlarda günlük geziler)
• Üniversite grupları, yerel ve ulusal yönetim grupları gibi temel amaçları turizm olmayan organizasyonlar tarafından sunulan ve yaban hayatı içeren araştırma, koruma ve eğitim turları
• Tesadüfi yaban hayat gözlemleme turları
• Resortlar, çiftlikler gibi yaban hayat ile çevrili konaklama ve diğer turizm tesisleri

Yaban hayatın gözlenmesinde dünya genelinde dört bölgede yer alan destinasyonlar büyük öneme sahiptir. Yaban hayat gözlemleme ve turizme ilişkin bölgeler aşağıda yer verilmektedir:

Doğu ve Güney Afrika

Kuzey Amerika

Orta ve Güney Amerika

Güney Doğu ve Güney Asya

Mikronezya, Hawaii Adaları, Yeni Zelanda, Fiji ve Galapagos’u kapsayan Pasifik Okyanusu

Avustralya ve Papua Yeni Gine

2002’de Johannesburg’da gerçekleştirilen Sürdürülebilir Gelişme Dünya Zirvesi öncesinde Cape Town’da yapılan özel bir toplantıda kabul edilen “Güzergâhlarda Sorumlu Turizm” Bildirgesi’nde kabul edilen esaslar şunlardır:
• Olumsuz ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri azaltır.
• Yerel kişilere büyük ekonomik fayda sağlar ve turist kabul eden toplumun refahını arttırır.
• Turizm endüstrisine erişimi ve çalışma koşullarını geliştirir.
• Yerli kişilere kendi yaşamlarını ve yaşam koşullarını etkileyen kararlarda söz hakkı tanır.
• Çeşitliliği de kapsayarak doğal ve kültürel mirasın korunmasına olumlu katkı sağlar.
• Yerli kişilerle çok daha anlamlı iletişim ve yerel kültürel, sosyal ve çevresel konuların çok daha iyi anlaşılması sayesinde turistlere çok daha eğlenceli deneyimler kazandırır.
• Bedensel engellilerin turizme erişebilmesini sağlar.
• Kültürel anlamda hassastır, turistler ve turist kabul eden toplumlar arasında saygıyı teşvik eder ve yerel gurur ve güven sağlar.

Yol, yüzey ya da su üzerinde rekreasyon ve ulaştırma amacıyla kamu ulaşımı için düzenlenen doğrusal bir koridor olarak tanımlanmaktadır.

Rota, tematik doğrusal bir koridor ile birlikte benzer doğal ve kültürel özellikler ile bağlantılı bir çevrim ve izlenen doğrultu olarak tanımlanmaktadır.

Pitoreks, bir tablo konusu olmaya değecek güzellikte olan yer şekli, coğrafi görünüm, manzaradır.

Rekreasyonel yeşil yollar, genelde oldukça uzun bir hat boyunca devam eden patika ya da belirgin iz niteliği taşıyan çeşitli özellikteki alanlardır.

Suyolları, akarsu, nehir gibi su yüzeylerinde geniş tabanlı toplum ortaklığı ile desteklenen kamu ulaşım ağıyla su yolları üzerindeki rekreasyonel rotalardır.

Yollar ve patikalar genel olarak şu amaçlarla kullanılabilmektedir (Bell, 1997: 96):

• Aileler ve arkadaş grupları tarafından egzersiz ve rahatlama amacıyla
• Bir seyir noktasına ulaşma, manzarayı seyretme
• Yaban hayatını gözlemleme
• Arkeolojik siteleri ya da diğer kültürel alanları ziyaret etme
• Jeoloji, coğrafya ya da doğa tarihini keşfetmek amacıyla gerçekleştirilen eğitim amaçlı ziyaretler
• Bisiklet, at sürmek gibi ciddi düzeyde egzersiz amacıyla

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından bir mağaranın turizme açılmasına dair istenen kriterler:

• Mağaranın turizm açısından önem arz eden ve turizme hizmet veren yerleşim merkezlerine yakın olması

• Mağaranın sahip olduğu morfolojik ve diğer oluşum özelliklerinin farklı ve ilgi çekici bir takım unsurları taşıması (kendi özelinde çekici bir özelliğe haiz olması)

• Doğal etkenlerle oluşan mağaraların yanı sıra insanların barınak, sığınak, ibadet yeri ve depolama gibi amaçlar için kazdıkları veya oydukları yapay mağaralar da bulunmaktadır.

• Mağaraya ulaşımın kolay ve rahat sağlanabilmesi

• Mağaraya girişi ve çevresinde oraya gelen ziyaretçilere hizmet vermeye uygun düzenleme yapılmasına (otopark, kafeterya vb.) elverişli olması gerekmektedir.