TURİSTİK ALANLARDA MEKAN TASARIMI

Turizmin fiziksel mekânlar üzerindeki etkileri şu şekilde sıralandırılabilir:

Turizmin çevre dolayısı ile mekânlar üzerindeki etkileri:

Uygulanamayan yasalar ve yönetmelikler: Destinasyon yöneticileri tarafından çıkarılan yasalar ve yönetmelikler genellikle uygulanamamaktadır. Örneğin nesli tükenmekte olan bazı hayvanlara yönelik av yasağı olduğu halde kaçak avlanmanın kontrol edilememesi

Psikolojik Taşıma Kapasitesi: Ziyaretçi deneyimlerinde (destinasyonda kaldıkları süre zarfında) önemli bir düzeyde bozulma meydana geldiği zaman, bir yerin psikolojik kapasitesi aşılmış olur.

Turizmin mekânlar üzerindeki etkilerini azaltmada şu konulara dikkat edilmelidir:

Doğal çevrenin temel özelliği, insanın elinden çıkmamış olmasıdır. Örneğin dağlar, denizler, yaylalar, ormanlar, mağaralar, kanyonlar, koylar vb. Bununla beraber insanlar tarafından yaratılan doğal çevreden de söz etmek mümkündür. Örneğin ağaçlandırma faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan ormanlar, yeşil alanlar ya da baraj gölleri, göletler bu niteliktedir.

Mason turizmin beşeri mekânlar üzerindeki olumlu etkilerini aşağıdaki gibi açıklamıştır:

Bir doğal mekânın turizm nedeniyle biyolojik kapasitesinin aşılmasına neden olan faktörlerden atık oluşumuna neden olan etkenler aşağıdaki gibidir:

Ziyaretçi Deneyimleri

Politik Faktörler

Fiziksel Faktörler

Turizmin mekânlar üzerindeki etkilerini azaltmada şu konulara dikkat edilmelidir:

Ekolojik bozulmalar: Turizmde plansız ve uygunsuz bir şekilde yapılan gelişmeler ve kolayca bozulabilen çevrelerin turistler tarafından aşırı kullanımları sonucu çeşitli ekolojik problemler vehasarlar oluşabilmektedir. Örneğin; hayvanların kontrolsüz şekilde fotoğraflarının çekilmesi ve beslenmesi, hayvanların davranışları üzerinde olumsuz etkilere yol açabilmektedir.

Kısa Ovalı; sınırlanan ve matematiksel değerlerle ifade edilebilen hacmi fiziksel mekân olarak tanımlamakta iken duyu organları ile algılayabildiğimiz ya da görebildiğimiz algısal mekânların da olduğunu belirtir. Ayrıca algıladığımız mekâna ilişkin olarak zihnimizde taşıdığımız imaj, biliş haritasına ilişkin mekânın kavramsal mekânı oluşturduğunu söylemektedir. İçinde hareketlerimizi gerçekleştirdiğimiz, kullandığımız ve davranışlarımızı etkileyen mekânları ise davranışsal mekân olarak tanımlamaktadır.

Mekan, “insanı çevreden belli bir ölçüde ayıran ve içinde faaliyetlerini sürdürmesine elverişli olan boşluk” ve “sınırları gözlemci(ler) tarafından algılanabilen uzay parçası” olarak tanımlanmaktadır.

Mekânlar üzerinde meydana gelen zararların azaltılması ve mekânların korunması temel amaçtır. Bu kapsamda alınması gereken önlemler şunlardır:
• Turizm mekânlarının korunması amacıyla güvenlik bulundurulması ve hırsızlığın, tahribatın ve bu mekânlara verilen zararların önüne geçilmesinin sağlanması,
• Koruma bölgeleri ilân edilerek, alan kullanımının kısıtlanması, örneğin; bölgeyi güvenlik çemberine alma, girişleri kapatma, yeniden yapılanmaya izin verme gibi (Bozulmaya başlayan mekânlar için yeniden yapılanma topyekün değişimi ifade etmektedir).
• Mekânlara verilen zararların azaltılmas amacıyla alınan önlemler, örneğin; galoş giyilmesi gibi.
• Kültürel mekânlarda yer alan bazı eserlerin replikalarının yapılmasıdır.

Anıtlar, köy evleri, gecekondular ve sarayların her biri beşeri çevreyi oluşturan mekânlar olarak nitelendirilebilir.

Ekolojik bozulmalar: Turizmde plansız ve uygunsuz bir şekilde yapılan gelişmeler ve kolayca bozulabilen çevrelerin turistler tarafından aşırı kullanımları sonucu çeşitli ekolojik problemler ve hasarlar oluşabilmektedir. Örneğin; hayvanların kontrolsüz şekilde fotoğraflarının çekilmesi ve beslenmesi, hayvanların davranışları üzerinde olumsuz etkilere yol açabilmektedir. Yine doğal mekânların bu ekolojik ozulmalardan etkileneceği aşikârdır.

Biyolojik Taşıma Kapasitesi: Eko-sistem üzerinde doğal tahribat yapılmaksızın tahammül edilebilecek düzey olarak ifade edilmektedir. Çevresel bir tahribat ya da kabul edilemeyecek boyutlarda bir rahatsızlık verme durumu söz konusu olduğunda bir yerin biyolojik kapasitesi aşılmış olur