TURİSTİK ALANLARDA MEKAN TASARIMI

Yer, daha fazla deneyimlenen ve etkileşimde bulunulan çevre iken, mekân daha soyut ve mutlak bir kavram olarak anlaşılmaktadır. Buna göre yer daha kişisel iken mekân daha büyük ve daha az kişisel olanı anlatmaktadır. İki kavram arasındaki farkı daha çarpıcı olarak ortaya koyabilmek için, yer “burası” iken, mekân “orası” şeklinde açıklanmaya da çalışılmıştır. Doğru cevap A’dır.

Coğrafya disiplinine göre ise bölge; ortak özellikler arasındaki uyumlu ve sürekli bir ilişkiden türetilmiş mekânın bir kısmıdır. Doğru cevap B’dir.

“Yeni bölgeselcilik” anlayışında bölge, ilişki ağlarına göre belirlenmekte ve mekânsal süreklilik şartına bakılmaksızın oluşmaktadır. Nitekim bölge; coğrafi mekânı belirli parçalara ayırmanın ötesinde, belirli özelliklere göre yapılan gruplandırmadır. Diğer yandan bölge kavramını mekân kavramından ayıran husus da mekânda belirlenmiş bir sınırlandırma olmamasıdır. Bununla birlikte bölge kavramında ayrım, benzerlik, bütünlük ve genelleştirme fikri vardır. Doğru cevap C’dir.

Sosyo-ekonomik bölgeler; yerleşim bölgeleri, nüfus bölgeleri, kültür bölgeleri, hammadde bölgeleri, sanayi bölgeleri, hizmet bölgeleri şeklinde sınıflandırılabilmektedir. Doğru cevap E’dir.

2007 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Plânı 2007 - 2013’te turizm gelişimi ile ilgili çeşitli bölgesel odaklar ortaya koymuştur. Örneğin termal turizm mastır plânı hazırlanması kapsamında öncelikli olarak dört bölge oluşturulmuştur. Bu dört bölge: Güney Marmara: Balıkesir, Çanakkale, Yalova Güney Ege: Aydın, Denizli, Manisa, İzmir Frigya: Afyonkarahisar, Ankara, Uşak, Eskişehir, Kütahya şeklinde belirlenmiştir. Doğru cevap D’dir.

Mekân; şehir, köy, bölge, ülke, kıta, kıyı vb. gibi alanları ifade etmektedir. Oysa turizmle ilgili mekân denildiğinde “turistik şehir, turistik merkez, turizm bölgesi, her türlü coğrafi birimdeki turizm alanı vb.” anlaşılmaktadır. Aslında bu mekânların hepsi turizm literatüründe “destinasyon” adı altında toplanmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Coğrafi bakış açısına göre turizm başlıca üç bileşenden meydana gelmektedir. Birincisi; turistlerin kaynak bölgeleri ya da turist üreten (turist gönderen) alanlar, ikincisi; turist destinasyonları (turist alan başka bir ifade eli turist kabul eden alanlar), üçüncüsü ise bu iki lokasyon arasındaki güzergâhlardır ya da diğer bir deyişle transit güzergâhlardır. Doğru cevap A’dır.

Alpin destinasyonlar, kayak gibi kış sporları ve doğa ile ilgilenen tatilcileri çekmektedir. Bu alanlar aynı zamanda doğacı, dağ bisikletçileri, yürüyüşçüler gibi etkinlikler yapan kişileri çekmektedir. Doğru cevap E’dir.

Kaplıca turizmi, soğuk ve sıcak mineralli suların içilmesi, banyo yapılması ve çeşitli dış uygulamalarda kullanılmasını sağlamak üzere turistlerin konaklama ihtiyaçlarının karşılandığı turizm şeklidir. Doğru cevap E’dir.

Rekreasyon Mekânları: Çocuk parkı, golf sahası - kayak tepesi, tenis kortları, doğal yollar, yürüyüş yolları, atla gezinti yapılan alanlar, bisiklet parkurları, kanallar, tekerlekli paten alanları, buz pateni pisti, stadyum; oyun alanları; yüzme havuzu vb. Katedral ise dini mekanlara girmektedir. Doğru cevap D’dir.

2030’da tahmin edilen uluslararası turist varışları 1.8 milyar kişidir (WTO, 2016).

Turizm mekân üzerinde gerçekleşen bir faaliyettir. Yer, mekan, bölge, destinasyon ve coğrafi görünüm turizmin başlıca çekicilik kaynaklarıdır ve turizme bağlı olarak yeniden inşa edilmekte, şekillenmektedir.

Diğer taraftan yerler; yerel sakinler, yabancı ziyaretçiler, ekonomik süreçler, fiziksel çevre ve kültür arasındaki ilişkilerde başlıca odak noktası olduğundan turizm araştırmalarında öncelikli olarak anlaşılması ve açıklık getirilmesi gereken konulardan biridir (Lew vd., 2008: 41).

Lefebvre mekânı; “yaşanan mekân, algılanan mekân ve tasarlanan mekân” olmak üzere üç ana bileşende ele almaktadır.

Geleneksel bölge ayrımı ise; homojen bölge, polarize bölge ve plân bölge şeklindedir.

2007 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Plânı 2007 - 2013’te turizm gelişimi ile ilgili çeşitli bölgesel odaklar ortaya koymuştur. Örneğin termal turizm mastır plânı hazırlanması kapsamında öncelikli olarak dört bölge oluşturulmuştur. Bu dört bölge: Güney Marmara: Balıkesir, Çanakkale, Yalova Güney Ege: Aydın, Denizli, Manisa, İzmir Frigya: Afyonkarahisar, Ankara, Uşak, Eskişehir, Kütahya ve Orta Anadolu: Aksaray, Kırşehir, Niğde, Nevşehir, Yozgat’tır.

Destinasyonun temel bileşenleri, Dünya Turizm Örgütü (2007), Burkart ve Medlik ( 1992) ve Buhalis (2000) tarafından benzer şekilde ele alınmıştır. Buna göre destinasyon; çekicilikler, ulaşılabilirlik, olanaklar, uygun paketler, etkinlikler ve diğer hizmetler olmak üzere altı temel bileşenden meydana gelmektedir.

Beşeri turizm mekânları; kültürel mekânlar, etkinlik mekânları, özel olay mekânları ve turizm işletmeleri olarak sınıflandırılabilir (Godfrey ve Clarke, 2003).

Mekânlar arasındaki ilişkiler; mekân içinde mekân, iç içe geçmiş mekânlar, bitişik mekânlar, ortak bir mekân ile birbirine bağlanan mekânlar şeklindedir (Kısa Ovalı, 2012: 52).

Buna göre turizm mekânlarının tasarlanmasında; doğal mekâna ve çevresel özelliklere uyum sağlama, mekânın kullanıcılarının fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarını gözetme ve yatırımcı ve işletmecilerin istekleri önem arz etmektedir (Yolal, 2012: 67).