TURİSTİK ALANLARDA MEKAN TASARIMI - Deneme Sınavı - 1

Rüstempaşa Kervansarayı, Edirne
Havuzlu Asmazlar Konağı, Safranbolu
Four Seasons Oteli, İstanbul
Öküz Mehmet Paşa Hanı, Kuşadası
Yeşil Konak, Sultanahmet-İstanbul

Kültür turizmi; festival, folklor, tiyatro, sergi gibi sanat etkinliklerine katılmak, geçmiş ve yaşayan uygarlıklar ile kültürel değerleri tanımak, tarihi yerleri ve toplumun yaşam tarzlarını görmek amacıyla yapılan gezidir.

Temizleme: Anıtların, tarihi mekânların ve kentsel sitlerin genel etkisini bozan, tarihi ve estetik değer taşımayan eklerden arındırılması işlemidir.

1983 yılında çıkarılan 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na göre “Kültürel Varlık” kavramı; “değişik uygarlıkların sanat anlayışı, bilim ve teknik düzeyi, sosyal yaşamı hakkında somut veriler sağlayan ve korunmalarında kamu yararı görülen eşya ve yapıtları kapsamaktadır”. Doğru yanıt C'dir.

Bu tanım incelendiğinde kültür varlıklarının üç boyutu olduğu söylenebilir. Bu boyutlar; tarih öncesi ve tarihi devirler olarak ifade edilen zaman boyutu; bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili olmak ve sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşımak şeklinde ifade edilen nitelik boyutu ile yer üstü, yer altı ve su altında olmak şeklinde ifade edilen mekân boyutudur. Doğru yanıt D'dir.

Sitler, tarihsel, estetik, etnolojik veya antropolojik bakımlardan istisnai evrensel değeri olan insan ürünü eserler veya doğa ve insanın ortak eserleri ve arkeolojik alanları kapsamaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Doğal ve kültürel mirasın korunmasında koruma kavramının geliştirme ve değerlendirme ile bütünleştirilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Ayrıca; korumanın sağlanması için yasa ve kuruluşun tek başına yeterli olamayacağı, değerlerin korunması ve yaşatılması konusunun çok sayıda kişi ve kuruluşu (yerel halk, sivil toplum kuruluşları, devlet, turizm sektörü vb.) ilgilendirdiği vurgulanmaktadır (Gürpınar, 2001: 23). Özellikle yerel halkın bilinçlendirilmesi en önemli faktörlerden biridir. Zira yaşadığı yerin sahip olduğu tarihi ve kültürel değerlerin önemini kavramak, korumanın da altın anahtarıdır. Yerel halkın bilinçlendirilmesi kısa süreli olmayan ve çok yönlü pek çok projeyi, eğitimi, etkinliği vb. içermelidir. Doğru yanıt E şıkkında verilmiştir.

2018 yılında Göbeklitepe Arkeolojik Alanının listeye eklenmesi ile birlikte ülkemizden UNESCO Dünya miras Listesi’ne giren tarihi, arkeolojik ve coğrafi nokta sayısı 16’ya yükselmiştir. Doğru yanıt A'dır.

Rölöve: Bir yapının bütün boyutlarını ölçerek plan, kesit ve görünüşünü yeniden çıkarma anlamına gelen mimari bir terimdir. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Dünya Turizm Örgütü’ne göre, dünya turizm hareketlerinin %37’si kültürel amaçlı seyahatlerden oluşmaktadır ve her yıl bu oranın %15 artış göstereceği tahmin edilmektedir. Doğru yanıt B'dir.

“Sürdürülebilir kentsel koruma”; kültürel miras değerlerini gerek kültürel süreklilik ve sosyal çeşitliliğin korunması-yaşatılması gerekse ekonomik gelişme-canlanma sağlanması açısından stratejik mekânsal planlama yaklaşımı temelinde ele alan geniş kapsamlı ve bütünleşik koruma yaklaşımını ifade etmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Yeniden Yapım (Rekonstrüksiyon): Tümüyle yıkılmış, yok olmuş ya da çok harap durumda olan bir mekânın veya sitin elde bulunan belgelere dayanılarak yeniden yapılması ancak özel durumlarda kabul edilen bir uygulamadır. Doğru yanıt a şıkkında verilmiştir.

Rölöve, bir yapının bütün boyutlarını ölçerek plan, kesit ve görünüşünü yeniden çıkarma anlamına gelen mimari bir terimdir. Doğru yanıt D'dir.

Kültür varlığı niteliğindeki tarihi mekânların yeniden kullanımında doğru bir işlev seçimi yapılabilmesi için hareket edilmesi gereken temel ilkeler A, B, D ve E şıklarında verildiği gibidir. C şıkkında verilen ifadenin tam tersi doğrudur.

TheTaj Mahal, Hindistan: Babür İmparatorluğu’nun 6. hükümdarı Şah Cihan’ın eşinin ölümü üzerine 1632 yılında yapılmaya başlanan, dünyada aşk için dikilmiş en büyük ve en güzel anıt olarak kabul edilmektedir. Doğru yanıt A şıkkında verilmiştir.

Bir bölümü hasar görmüş, ya da yok olmuş yapı ve öğeleri, ilk tasarımlarındaki bütünlüğe kavuşturacak biçimde geleneksel ya da çağdaş malzeme kullanarak tamamlama işlemine bütünleme (reintegrasyon) adı verilmektedir. 

Edirne'de bulunan Rüstempaşa Kervansarayı, Kanuni Sultan Süleyman’ın Sadrazamı Rüstem Paşa tarafından,1561’de Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Yapı 1972 yılında restore edilerek otel halinde getirilmiştir. Doğru yanıt A'dır.

18. Yüzyıldan kalma Wellington Museum binası, o dönemlerde Wellington Dükü’nün karargâh olarak kullandığı tarihi bir yapıdır. Waterloo Savaşının geçtiği bu bölgedeki bu yapı günümüzde savaş müzesi olarak yenilenmiş ve işlev kazandırılmıştır. Her yıl binlerce turist bu müzeyi ziyaret etmektedir. Doğru yanıt B'dir.