TURİST REHBERLİĞİ

Antik çağda olimpiyat oyunlarına gelen ziyaretçileri karşılayan, konaklama yerlerine ve sportif etkinliklere yönlendiren kişilere proxenos adı verilmiş ve bu kişiler o dönemin turist rehberi olarak kabul edilmiştir.

İkisi ülkemizde yer alan antik dünyanın yedi harikası ve günümüzde bulundukları yerler şöyledir:

Keops Piramidi (Giza-Mısır)

İskenderiye Feros Feneri (İskenderiye-Mısır)

Babil’in Asma Bahçeleri (Babil-Irak)

Rodos Heykeli (Girit-Yunanistan)

Zeus Heykeli (Mora Yarımadası’ndaki Olimpiya-Yunanistan)

Artemis Tapınağı (Efes-Türkiye)

Mauseolos’un Anıt Mezarı (Bodrum-Türkiye)

Ortaçağ’da seyahat dinin hizmetine girmiş, misyonerlik ve hac yolculukları bu dönemde artış göstermiştir. Haçlı Seferleri bu anlamda Ortaçağ’daki en büyük ve organize kitlesel seyahat hareketi olarak bilinmektedir. Ortaçağ insanının en büyük yolculuğu da hac yolculuğudur.

Bu dönemin seyahat alanındaki en önemli gelişmesi, Avrupa sosyetesinin davetlerine, kutlamalarına ve eğlencelerine yönelik Grand Tour’ların düzenlenmesidir. Bu seyahatler İngiliz elitlerinin çocuklarının eğitimlerini Avrupa’da Fransa, İtalya ve Hollanda’nın bazı şehirlerinde tamamlamaları amacıyla gerçekleştirilen eğitim gezileridir. Bu seyahatlerle geleceğin yöneticilerinin diğer ülkeleri daha yakından tanımaları ve onların kültürlerini öğrenmeleri amaçlanmıştır.

Demiryollarının hizmete açılması ile trenle yapılan ilk organize turlar başlamıştır. 5 Temmuz 1841 tarihinde İngiltere’de Thomas Cook adındaki bir girişimci, yaşadığı şehir olan Leicester’dan 12 mil uzaklıktaki Leter-Louhborough’a 570 kişilik bir gezi düzenlemiştir. Thomas Cook, gidiş-dönüş şeklinde organize ettiği bu seyahatle ilk kitlesel turizm hareketini de başlatmıştır. Bu toplu seyahat, ilk paket tur olarak tarihte yerini almıştır.

Avrupa Turist Rehberliği Dernekleri Federasyonu, 16’sı tam, 11’i ortak olmak üzere 27 üyeye sahiptir. Üyeler, Avrupa’da profesyonel, nitelikli turist rehberleridir. Federasyonun mevcut tam üyeleri ve ortak üyeleri şunlardır:

Mevcut tam üyeler: Avusturya, Kıbrıs, Çekya, Danimarka, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Letonya, Hollanda, Portekiz, Rusya, İspanya, İsveç ve İngiltere.

Ortak üyeler: Arnavutluk, Estonya, Macaristan, İzlanda, Kosova, Malta, Karadağ, Polonya, Romanya, Slovenya ve Ukrayna.

Osmanlı topraklarında Osmanlı vatandaşlarının seyahat edebilmesi için mürur tezkeresi denilen, günümüzdeki pasaportun yerini alan belgeye sahip olmaları gerekiyordu.

Anadolu Selçuklularında elçiler sınırdan girip merkeze yaklaştığı zaman onu karşılayan görevliye mihmandar adı verilirdi. Mihmandarın görevi; misafirlere yolculukları sırasında eşlik etmek, onların ihtiyaçlarını karşılamak ve bölgedeki en kıdemli mülki amire güvenli bir şekilde ulaştırmaktı. Mihmandarlar yolculuk esnasındaki güvenliğin sağlanmasından sorumlu olduğu için, askerî zümreden seçilen ya da bu zümreden yardımcıları olan sivil görevlilerdi.

Seyahat ve diğer amaçlarla Memâlik-i Devlet-i Aliyye’ye gelenlere çevirmenlik yapmak isteyenler ile otel ve misafirhane gibi konakladıkları yerlerin müdürleri tarafından turistlere çevirmenlik yapmak üzere görevlendirilenler, öncelikle bu nizamname içeriğine uygun belge almak zorundadırlar.

Turist rehberliğinin meslek olarak tanımlanması ise 6326 Sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile gerçekleştirilmiştir. Bu Kanun 7 Haziran 2012 tarihinde kabul edilmiş ve 22 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun’un amacı Madde 1’de “turist rehberliği mesleğine kabule, mesleğin icrasına ve turist rehberliği meslek kuruluşlarının kuruluş ve işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir” şeklinde belirtilmiştir.

Doğru cevap "a" şıkkıdır.

Heredot, Antik Çağ’ın belki de en iyi seyahat yazarıydı. Gördüklerinin ve öğrendiklerinin çoğunu zengin bir anlatımla detaylı bir biçimde yazmıştı. Romalı Cicero, bu nedenle onu “tarihin babası” şeklinde adlandırmıştı. Güneybatı Asya, Yunanistan, Mısır, Libya, Suriye, Babil, Tuna Nehri ve Karadeniz kıyılarına seyahat etmişti (Pond, 1993).

Doğru cevap "d" şıkkıdır. 

Troya’yı ziyaret eden turistlerin rehberli turlara katılması zorunluydu. Aksi hâlde detayları kaçırabilirlerdi. Rehberler burada Yunanlıların çıkartma yaptıkları sahilleri, hikâyelerde geçen ama gerçek olmayan Ajax ve Achilles’e ait olduğu düşünülen mezarları, Paris’in mağarasını, kapılardaki incir ağaçlarını, Zeus’un Ganimede’yi kaçırdığı meydanı ve Cassandra’nın taşa bağlandığı yeri gösteriyor ve buralar hakkında bilgi veriyorlardı. Hatta iyi eğitimli ve kültürlü rehberler tur esnasında İlyada’dan bölümler ve şiirler de okuyorlardı (Ahipaşaoğlu, 2006).

Doğru cevap "c" şıkkıdır.

1865 yılında ilk acentasını açarak hizmete başlayan Wagons Lits Şirketi, 1883 yılında yeni hatları ile büyük bir yayılma gerçekleştirmiş ve aynı yıl, ilk Orient Ekspres seferini yapmıştır. Paris’ten İstanbul’a yapılan bu seferler sayesinde İstanbul’da büyük oteller açılmaya başlamıştır. Bunlar arasında 1892 yılında Orient Ekspres ile gelen konukları ağırlamak için kurulan Pera Palas en bilinenleri arasındadır (Akçura, 1990).

Doğru cevap "b" şıkkıdır. 

Kısa adı WFTGA (World Federation of Tourist Guide Associations) olan Dünya Turist Rehberliği Dernekleri Federasyonu, 1985 yılının Şubat ayında ilki yapılan Uluslararası Turist Rehberleri Sözleşmesinde öne sürülen teklifler sonucu ortaya çıkmıştır. Federasyon, 1987’de Viyana’da düzenlenen ikinci bir sözleşmenin ardından Avusturya yasalarına göre kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak resmen kurulmuştur

Doğru cevap "b" şıkkıdır. 

Üyeler, Avrupa’da profesyonel, nitelikli turist rehberleridir. Federasyonun mevcut tam üyeleri ve ortak üyeleri şunlardır (European Federation of Tourist Guide Associations, 2020):

Mevcut tam üyeler: Avusturya, Kıbrıs, Çekya, Danimarka, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Letonya, Hollanda, Portekiz, Rusya, İspanya, İsveç ve İngiltere.

Ortak üyeler: Arnavutluk, Estonya, Macaristan, İzlanda, Kosova, Malta, Karadağ, Polonya, Romanya, Slovenya ve Ukrayna.

Doğru cevap "e" şıkkıdır. 

Osmanlı vatandaşları mürur tezkeresi denilen, günümüzdeki pasaportun yerini alan belge taşımaktadır.

Doğru yanıt "c" şıkkıdır. 

Türk Seyyahin Cemiyeti’nin kurulmasından iki yıl sonra, 8 Kasım 1925 tarihinde, 2730 sayılı Ecnebi Seyyahlara Tercümanlık ve Rehberlik Edecekler Hakkında Kararname yayımlanmıştır.

Doğru cevap "d" şıkkıdır. 

T.C. Basın Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü tarafından 1955 yılında lise ve üniversite mezunlarının katılabildiği Profesyonel Tercüman Rehber Kursu açılmıştır.

Doğru cevap "b" şıkkıdır. 

ARO - Antalya Turist Rehberleri Odası Antalya, Burdur, Isparta

Doğru cevap "a" şıkkıdır.

Turist rehberliği ile ilgili yayımlanan ilk yönetmelik, 3 Eylül 1971 gün ve 13945 sayılı Tercüman Rehber Kursları ve Tercüman Rehber Yönetmeliği’dir. Daha sonra bu yönetmelik 21 Mart 1974 tarihinde değiştirilmiş ve Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliği adını almıştır. 1981, 1983, 1986, 1988, 1995, 2005, 2012, 2013 ve 2014 yıllarında bu yönetmelikte bazı değişiklikler yapılmıştır (TUREB, 2020).