Turist Rehberinin Görevleri ve Rolleri

Turist rehberleri ziyaret edilen ülkeyi, ülke insanını, çalıştığı seyahat işletmesini temsil eden bir turizm aktörüdür.

1. İş organizasyonu yapmak

2.  Tur operasyonunu yürütmek

3. Tur sonu işlemlerini yapmak

4. Kalite yönetim sistemini uygulamak

5. İşçi sağlığı ve iş güvenliği (İSG) faaliyetlerini
yürütmek

6.  Çevre koruma mevzuatına uygun çalışmak

7.  Çevre koruma mevzuatına uygun çalışmak

Turist rehberlerinin tur öncesinde gerçekleştirdikleri görevlerden sonra sıra turun gerçekleştirilmesi esnasındaki görevlerindendir. Tur katılımcısının memnun ayrılması, ülke, bölge veya destinasyon imajının olumlu olması ve daha sadık turist potansiyelinin yaratılması turist rehberlerinin turun gerçekleştirilmesi esnasındaki görevleri başarılı bir şekilde yerine getirmesiyle olacaktır.

Gezilecek yerler ve konaklama merkezi arasındaki toplam ulaşım süresi, yemek süresi, yol boyu molalar ve mola süreleri, ziyaretler ve verilecek serbest zamanlar için gereken sürelerin dikkate alındığı turist rehberi tarafından hazırlanan plandır.

Turist rehberi, destinasyon ile tur katılımcıları arasındaki en önemli bağdır ve sunduğu hizmetlerle müşterinin genel izlenim ve memnuniyetini önemli ölçüde etkilemektedir. Turist rehberlerinin sunumu, turu amaca uygun bir şekilde gerçekleştirmekte ya da bozabilmektedir. Bu bağlamda, gerçekleşen bir tur; turist rehberlerinin katkısı ile rakipler tarafından sağlanan hizmetlerden farklılaşabilmektedir.

Turist rehberleri kültürel ve doğal mirası, tur katılımcılarının tercih ettikleri dilde akılda kalıcı ve eğlenceli bir biçimde aktaran
kişilerdir. Tur deneyiminin kalitesinin belirleyicisi olan turist rehberleri, üstlendikleri roller ile tur katılımcılarının unutulmaz
deneyimler yaşamasında önemli bir aktördür. Turist rehberi ile ilgili yapılan tanımlamalarda, turist rehberinin üstlenmesi gereken oldukça farklı roller üzerinde durulmuştur

Turist rehberleri, tur katılımcılarından sorumlu olan, sorunlara çözüm üreten, grubun belli bir düzen içerisinde olmasını sağlayan, grup içi karmaşayı önleyen kısacası grubun yönetilmesini sağlayan kişidir.

Bilgi aktarıcı/öğretici rolünü üstlenen turist rehberleri, ziyaret edilen yerlerin doğal ve kültürel mirasını, hikâyesini, kahramanlarını tur katılımcılarına en doğru ve iyi şekilde aktararak onların ziyaret edilen yerleri daha iyi anlamalarına yardımcı olur. Özellikle turist rehberleri nin ziyaret edilen yerlerin tarihi, florası, bölgedeki aktiviteler, güzergâh, uzaklık, seyahat süresi, yaban hayatı ve yerel yemek seçimleri gibi pek çok mesleki bilgiye sahip olması ve kendilerini bu konuda her zaman güncellemesi gerekmektedir.

Turist rehberleri, tur katılımcıları ve sosyal çevre, yeme-içme, konaklama, ulaşım hizmetleri arasındaki görevleri yerine getirirken arabulucu rolünü üstlenir. Grubunu ziyaret edilen bölgeye sunduğu gibi, ziyaret edilen bölgeyi de grubuna sunmaktadır. Diğer bir deyişle, bu durum turist rehberini çift yönlü yapmaktadır. Uzlaşmacı, tarafsız ve adil
olması beklenen turist rehberinin ev sahibi toplum, tarihi alanlar ve turistik olanaklar ile grubu arasında bir aracı olarak hareket etmesi beklenmektedir. Böylece tur katılımcılarının yerel halkın tarihsel ve toplumsal yaşamını anlamalarının yanı sıra ziyaret edilen yere karşı saygı duyarak rahat etmelerini sağlamaktadır. 

Turist rehberleri aynı zamanda tur katılımcılarının güvenliğinden ve tur ortamının tehlikelerden arındırılmasından sorumlu olan kişilerdir. Koruyucu rolünü üstlenen turist rehberi, turistleri zorluklardan uzak tutar ve turistler için çevreyi güvenli hâle getirir. Koruyucu rolü hem turistin gelecek olası tehlikelere karşı korunması hem de ziyaret edilen yerin korunması olarak da anlaşılmalıdır. Tur katılımcılarının ziyaret edilen yerlerde kendilerini güvende hissetmeleri turun daha başarılı geçmesini sağlayacaktır. Tur katılımcılarına gerekli yerlerde uyarılarda bulunmak ve onların kuralları anladıklarından emin olmak bu rolün esasları arasında yer almaktadır. Bu önlemlerin alınması ile kazaların önüne geçilmesi sağlanmaktadır.

Turist rehberleri çevre koruyucu rolünü üstlenerek çevreye karşı sorumlu davranışlar sergiler, doğa konusunda bilgilerini güncel tutar ve bu bilgilerini doğru zamanda ve doğru şekilde tur katılımcılarına aktarır. Tur katılımcılarının doğru bir şekilde yönetilmemesi ve bilgilendirilmemesi çevrenin olası zararlar görmesine neden olmaktadır. Bu nedenle turist rehberinin tur başlamadan önce ve tur esnasında gezilecek yerlerin kurallarını doğru ve anlaşılır bir şekilde nedenleriyle açıklaması önemlidir. Ayrıca turist rehberleri, çevre kirliliğini önlemek ve çevresel sürdürülebilirlik uygulamalarına katkı sağlamak adına tur katılımcılarına enerji tüketimi, gerektiğinden fazla kaynak kullanımı ve atıkların azaltılması konularında bilgilendirme yapması gerekmektedir.

Eğlendirici/Hoşça Vakit Geçirici Rolü 

Turist rehberleri, sadece tur katılımcılarını gezdiren ve onlara çevreyi tanıtan görevliler değillerdir. Aynı zamanda farklı toplumlar, ülkeler ve kültürler arasında çok önemli bir bağ, diğer bir deyişle kültür elçisidirler. Kültür elçisi; etkili bir şekilde iletişim kurabilen, bir kültürden diğerine bilgisini ve yeteneklerini aktarabilen; etnik kültürlerle popüler değerler arasında iletişim kuran kişidir. Özellikle, ziyaretçilerle yerli halk arasında önemli kültürel farklılıklar olduğu durumlarda yorumlama yapmak çok daha zor olabilmektedir. Turistlere yabancı olan bir kültürü anlatarak yorumlamak, ancak kendi kültürleri ile karşılaştırmalar yaparak ve onlara tanıdık örnekler vererek mümkün olabilmektedir. Bu yüzden turist rehberi sadece yorumladığı kültürü değil, gelen turistlerin kültürünü de iyi bilmek, anlamak ve ona göre yorumlama yapmak durumundadır. Turist rehberinin her iki kültürün de dilini akıcı bir şekilde konuşuyor olması rehbere bir kültürü diğer kültür karşısında daha iyi anlatmasını sağlayacaktır.

Turist rehberlerinin üstlenmesi beklenen roller turizm türleri, seyahatin gerçekleştiği ülkelerin gelişmişlik düzeylerine, turun yapısına ve tur katılımcılarının özelliklerine göre farklılıklar gösterebilmektedir. Ancak genel olarak yönetici/lider, eğitici/öğretici, arabulucu, çevre koruyucu, koruyucu, eğlendirici/ hoşça vakit geçirici, kültür elçisi rolleri temel roller olarak kabul edilmektedir.

• Yerli halkın kültürünü iyi bilmek,
• Yerli halkın kültürünü tur katılımcılarına önyargısız, doğru ve dikkatli bir şekilde anlatmak,
• Kültürel farklılıklar konusunda yaşanabilecek herhangi bir tartışma ortamından kaçınmak,
• Ön yargıların azaltılmasında etkili olmak,
• Tur katılımcılarının yerli halkı daha iyi anlaması için düzenlenen festival gibi etkinliklere katılımını sağlamak,
• Hem yerli halk hem de tur katılımcıları için uygun olmayan yerlere ziyaretler gerçekleştirmemek,
• Tur esnasındaki tutum ve davranışlar ile rol model olmak,
• Kültürel farklılıklar konusunda doğru, eksiksiz ve tarafsız bir şekilde karşılaştırmalı olarak anlatım yapmak.

• Tur esnasında gerçekleştirilen aktivitelerde aşırıya kaçmamak,
• Mizah yapılırken grubun yapısını ve grup dinamiklerini dikkate almak,
• Tur katılımcılarının kaynaşmaları için eğlenceli bir atmosfer ortamı yaratmak,
• Turun son günü akşamı veda yemeği düzenlemek,
• Grup ile fotoğraf çektirmek,
• Uzun yolculuklarda grubu kaynaştırmak ve birbirlerinin isimlerini öğrenmeleri için oyunlar oynamak,
• Yerinde küçük sohbetler yapmak, sesi güzel olan gönüllü tur katılımcılarına şarkı söyletmek,
• Fıkra anlatmanın yanı sıra bilmeceler ile ödüllü küçük yarışmalar düzenlemek,
• Yolda gerektiği zamanda ve gerektiği yerde müzik açmak (inisiyatif mutlaka turist rehberinde olmalı),
• Yöresel ve geleneksel etkinlikleri organize etmek.

• Tur katılımcılarının çevreye yönelik davranışlarını kontrol etmek,
• Tur katılımcılarının çöp atma, gürültülü bir şekilde konuşma gibi çevreyi kirletici davranışlarda bulunmalarını engellemek,
• Tur katılımcılarının flora ve fauna türlerine ve yaşam alanlarına zarar verici davranış göstermelerini engellemek (örneğin çiçek ve bitki toplanmaması, hayvanların bulunduğu yerden başka yere götürülmemesi vs.),
• Tur katılımcılarının tarihi, kültürel ve doğal değerlere zarar verici davranış göstermelerini engellemek,
• Turun gerçekleştiği alan doğal yaşam alanında ise hayvanları kontrolsüz beslemelerine engel olmak,
• Tur katılımcılarının doğal kaynaklar ve enerji kaynakları (elektrik, su vb.) konusunda tasarruflu davranmaları gerektiğini belirtmek,
• Geri dönüşüm konusunda özenli olmalarını sağlamak,
• Sorumlu davranışlar sergileyerek rol model olmak.

• Tur başlangıcında grubu güvenlik kuralları ve güvenlik riskleri hakkında bilgilendirmek,
• Ziyaret edilen yerlerdeki kuralları, yasaları, yasakları anlatmak,
• Uluslararası düzenlenen turlarda yasak ürünler ve yurtdışına çıkarılması muhtemel yasak ürünler hakkında bilgi vermek,
• Tur esnasında oluşabilecek tehlikeler konusunda gerekli önlemleri almak veya alınmasını sağlamak,
• Ziyaret edilen yerlerdeki içilebilir sular ve yenilebilir bitkiler hakkında bilgi vermek,
• Uluslararası düzenlenen turlarda yasal formaliteler ve prosedürler (pasaport, vize, sigortası, gümrük işlemleri, vb.) hakkında bilgi sahibi olmak.

• Ziyaret edilecek bölgedeki yerel halka karşı içten davranmak ve gruba rol model olmak,
• Yörenin kültürel özelliklerini ve farklılıklarını anlatarak grup üyelerinin bu farklılıkları anlamalarını sağlamak,
• Tur katılımcılarının yerel halkla doğru ve yerinde iletişim kurabilmelerini sağlamak,
• Tur katılımcılarının kültürel farklılıklara saygı göstermelerini sağlamak,
• Uygun ve uygunsuz tutum ve davranış şekillerini anlatmak,
• Yerel halkın tur katılımcılarından rahatsız olmasını ve onları rahatsız etmesini engellemek,
• Tur katılımcılarının yörede gerçekleşen etkinliklere (festival, şenlik, vb) katılımlarını sağlamak,
• Yerel halk ile vakit geçirebilecekleri ve sohbet edebilecekleri ortamlar oluşturmak (yemek, eğlence vb).

• Anlatımı bir tema dâhilinde ve mantıksal bütünlük içerisinde gerçekleştirmek,
• Anlatımın zamanı (nerede neyin anlatılması gerektiği) ve uzunluğunu iyi ayarlanmak,
• Tur katılımcılarının ilgisine göre anlatım gerçekleştirmek,
• Anlatımı yeterli bir tonlama, hız, doğru vurguda ve yeterli ses tonu ile gerçekleştirmek,
• Kısa ve anlaşılır cümleler kurmak,
• Tur katılımcılarından gelecek sorulara olası yanıtlar hazırlamak,
• Çok teknik ve jargon kelimeler kullanmamak (Örneğin arkeolojik bir terim olan in situ kelimesi yerine “yerinde” denmesi),
• Yerinde ve zamanında kısa hikâyeler, anekdotlar anlatmak, şiirler okumak,
• Anlatımları deneyimler ile zenginleştirmek,
• Anlatımlarda çeşitli maketler, araç-gereçler, fotoğraf gibi görsel materyaller kullanmak,
• Anlatımın güçlü olması için grubun kültürel özelliği dikkate alınarak jestler ve mimikler kullanmak,
• Anlatımda çok yönlü öğrenme teknikleri (bilişsel, duyuşsal, davranışsal) kullanmak,
• Doğruluğundan emin olunmayan bilgiyi vermemek,
• Cevap verilemeyen veya cevabının bilinmediği soruları araştırarak sonrasında mutlaka açıklamada bulunmak,
• Sorular sormak suretiyle tur katılımcılarını sürece dahil etmek ve dikkatlerinin dağılmasını engellemek.