Turist Rehberliği Terminolojisi

Turist rehberleri mesleklerini başarılı bir şekilde yürütebilmek için öncelikle rehberlik ettikleri destinasyona ilişkin kapsamlı bir genel kültür bilgisine sahip olmalıdırlar. Bunun ötesinde içinde çalıştıkları sektör olan turizme dair terminolojiye vakıf olmaları meslek icralarını kolaylaştıracaktır. 

Terminoloji, kavramların ve kavram sistemlerinin bilimsel, teknik ve diğer mesleki alanlardaki adlarının ve teorik temellerinin disiplinler arası bir çalışmasıdır. Bugünkü anlamı ile terminoloji bilimi 1930’lu yıllarda şekillenmeye başlamıştır. 

Terimlerin genel özelliklerini şu şekilde sıralanmaktadır: 1. Terimler, bir bilimsel kavrama tek karşılığı bulunan kelimelerdir. 2. Terimlerin anlamları sabittir ve cümle içinde de olsa değişik anlamlarda kullanılamazlar. 3. Terimlerin bildirdiği anlam yoruma açık değildir ve karşıladıkları kavramı net, açık ve kesin bir biçimde bildirirler. 4. Terimler halkın söz varlığında yer almazlar ama halk ağzında kullanılıp da sonradan terim özelliği kazanmış kelimeler vardır. Terminoloji, bir kaynak olarak değerlendirilir ve bu kaynağı oluştururken kullanılacak yöntem ve prosedürler, iletişimde bir faktör ya da akademik bir disiplin olarak kabul edilebilmektedir. Terminoloji, herhangi bir uzmanlık alanında olması gereken etkili iletişimin anahtarı olarak kabul edilmektedir.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı müze ve ören yerleri girişlerinde indirim sağlayan ve A Grubu seyahat acenta firmaları ve/veya yetkilendirdikleri kişilerce kullanılabilecek bir karttır. Bu kartın kullanımı için https://muze.gov.tr internet sitesinde bulunan Acenta Portal linki üzerinde gerekli belgeler ibraz edilerek hesap oluşturulmalıdır. Acentaların grup girişi esnasında Acenta Kartı/Kartları kullanımı zorunludur (dosim.kulturturizm.gov.tr). 

Ev sahiplerinin evlerinin bir bölümünü kiralamasını sağlayan ve ev sahibi ile kiracıları bir araya getiren bir platformdur. Bu uygulama sayesinde ev sahipleri kullanmadıkları odaları kiraya vererek değerlendirmekte ve ek gelir elde etmektedir (yenisafak.com, 2020).

Uçuşu, konaklama işletmelerini turistin seçtiği, paket turlardaki gibi tur operatörleri ya da seyahat acentaları tarafından belirlenmemiş, uyum sağlamak zorunda kalınan bir grubun olmadığı tur çeşididir. Kalınan destinasyonda hangi gün, hangi saatte nerenin gezileceği de tamamen turiste bağlıdır.

Tur Değerlendirme Formu: Tur operatörlerinin farklı formatlarda değerlendirme formları vardır. Tur değerlendirme formlarında genellikle müşterinin ismi, adresi, e-mail adresi, telefonu, tura katıldığı tarih, tur programının adı ve tur hakkında yorumlarını yazabileceği bir bölüm bulunur. Bir A4 kâğıt boyutunda olması tavsiye edilir. Anket yapısındaki formlarda birkaç bölüm bulunur. Her bölüm turun farklı bir yönünü konu alır. Çoktan seçmeli sorular ile tur operatörü önemli gördüğü hizmetlerin kalite seviyesinin nasıl algılandığını tespit eder. Bu formlarda son bölümde yine müşterilerin formda bulamadıkları ama belirtmek istedikleri hususlar için ilave görüşleri almaya yönelik bir soru yer almalıdır.

Turist Diyaresi: En sık karşılaşılan mikrobik seyahat hastalığıdır. Bu hastalığa gezginlerde sık rastlanır ve hastalık su ve gıdalarla bulaşır. Turist ishalinden korunmanın en emin yolu pişmemiş gıdalardan uzak durmak ve meyveleri soyarak yemektir. Başınıza geldiğinde ise su kaybını önlemek için mümkün olduğu kadar su içmek gerekmektedir. İki gün içinde önlenemezse muhakkak hastaneye gitmek gerekir. Dizanteriye benzer (www.turizmguncel.com).

Turizm Haftası (15-22 Nisan): Turizm farkındalığını ve bilincini geliştirmek, iç turizmi canlandırmak ve halkın turizm hareketlerine katılımını sağlamak amacıyla, her yıl 15-22 Nisan tarihleri arasında çeşitli etkinlikler yapılarak kutlanan haftadır.

Turizm Rotası: Bir ana tema kapsamında birbirinden farklı bir dizi çekiciliği bir araya getiren ve ziyaretçilerin bir yerden başka bir yere seyahat etmesi nedeniyle bölgesel turizmi harekete geçiren bir seyahat çeşididir. 

Voucher: Tur operatörü/seyahat acentası tarafından bedelini ödeyerek tatil satın alan müşterilere konaklama, ulaştırma, transfer, yeme-içme vb. hizmetlerden yararlanacağını ve bu hizmetlerin bedelinin turu organize eden işletme tarafından ödeneceğini taahhüt eden belgedir.

Bu çizelge genellikle daha önceki deneyimlerin bir ürünü olarak ortaya çıkar. Sabah hareket saati, muhtemel yolculuk süreleri, ziyaret süreleri, öğle yemeği için ayrılacak süreler gibi bilgileri içerir. Kimi tur yöneticileri yolculara da birer nüshasını dağıtır. Ancak daha çok tur yöneticisine tur operatörünün tavsiyesi niteliğindeki bu çizelgenin grup üyelerine dağıtılması, tur yöneticisinin bazı durumlarda karar vermesini güçleştirebileceği gibi, sık sık bazı yerlere geç kalındığı yorumları ile baskı altında kalmasına neden olabilir.

Overbooking: Günlük rezervasyon toplamının, konaklama işletmesindeki toplam oda sayısını aşması durumudur.

21 Şubat Dünya Turist Rehberleri Günü: Dünyada ilk kez 1990 yılında kutlanmaya başlanan ve toplumda rehberlik mesleğinin farkındalığını ortaya çıkarmak, niteliği, gerekliliği ve saygınlığı konusunda bilgilendirmek amacıyla kutlanan gündür.

Alan Kılavuzluğu: 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu kapsamında 2006 yılında Alan Kılavuzluğu Yönetmeliği yayınlanmıştır. Alan kılavuzu, korunan alanlardaki kaynak değerlerinin korunması, ziyaretçilere tanıtılması, sürdürülebilir yaklaşım ve korumakullanma dengesi içerisinde yönetilmesi maksadı ile ziyaretçi yönlendirme ve bilgilendirme faaliyetleri için görevlendirilen kişidir. 

Apranti: Tur programlarında yer alarak, tur sürecinin işleyişinde turist rehberine yardımcı olan kişidir.

Denetmen/Denetçi: Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği’nin Turist Rehberliği Hizmetlerinin Denetimi adlı 41.maddesi uyarınca, “Turist rehberliği hizmetleri ile ilgili olarak Kanunda öngörülen her türlü denetim, Bakanlıkça yetkili kılınacak personel veya Genel Müdürlüğün talimatı ile İl Müdürlüklerince yetkilendirilen personel veya meslek kuruluşları tarafından yapılır (Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği, 2014).”

Hakediş: Seyahat acentaları ve/veya tur operatörleri ile işletmeler arasındaki anlaşmaya göre düzenlenen tur süresince turistik ürün ve hediyelik eşya satış üzerinden acenta, tur operatörü ya da rehbere ödenen ücrettir. 

Ruhsatnamesinde ve çalışma kartında ülke genelinde çalışma hak ve yetkisine sahip olduğu belirtilen turist rehberleridir.

Kündekâri: Türk sanatında küçük ve geometrik biçimli ahşap parçaların birbirine geçmesi için kullanılan teknik ve bu teknik kullanılarak oluşturulan yapıttır.