TURİST DAVRANIŞI

Keynes Turist Güdüsü Yaklaşımı

Politikacılar ve kanaat önderleri

Moutin- ho (1987), sosyal etkiyi dört temel başlık altında incelemektedir: rol ve aile etkisi, referans gruplar, sosyal sınıflar ve kültür ve alt kültür. Sosyal etki bireyin seyahat etme güdüsü üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.

Ülkelerarası

McIntosh ve Goeldner (1990), turist güdülerine yönelik yapmış oldukları sınıflandırmada turist güdülerinin “fiziksel”, “kültürel”, “bireylerarası”, “ticari ve statü/prestij” olmak üzere dört temel başlık altında incelenebileceğini ileri sürmüşlerdir

Crompton J. L. 

Crompton (1979); turist güdülerinin kültürel, sosyal ve psikolojik dengesel bir düzlem içinde kavram- sallaştırılabileceğini ileri sürmüştür.

Güdüler cinsiyete göre değişiklik gösterir

Psikolojik İhtiyaçlar

Estetik ihtiyacı
Bilme ve anlama ihtiyacı

Kendini gerçekleştirme ihtiyacı

Saygınlık ihtiyacı

Sosyal ihtiyacı Güvenlik ihtiyacı

Fiziksel ihtiyaçlar

Turizm için farklı disiplinlerdeki akademik çalışmaların artan ilgisi sayesinde, turist güdülerine yönelik çalışmalar 1960’larda başlamıştır

Gray, P.

Turistlerin güdülerini inceleyen bir yaklaşım, insanların seyahat etme nedenlerini “seyahat tutkunu” (wanderlust) ve “güneş tutkunu” (sunlust) ol- mak üzere iki temel tutkuya bağlayan Gray (1970) tarafından sunulmuştur. Gray aslında geliştirdiği modelde insanları seyahat amaçlarına göre sınıflandırmaktadır.

Dann G. M. S. 

Dann’ın İtme ve Çekme Faktörleri Yaklaşımı

Turist davranışını anlamaya ve yorumlamaya yönelik çok sayıda farklı güdü yaklaşımı bulunmasına rağmen turist güdülerine yönelik literatür incelendiğinde araştırmacıların güdü analizi için itme (push) ve çekme (pull) faktörlerini yaygın bir şekilde kullandıkları görülmektedir

Estetik ihtiyacı

Turist Güdüsü: Bireyi turistik bir aktiviteye katılmak için önceden hazırlayan ihtiyaçlar dizisidir.

Maslow’a göre insan davranışını anlamak için hiyerarşinin en alt basamağından başlanarak yukarıya doğru ilerlemek gerekmektedir. Alt basamaktaki ihtiyaç karşılandıktan sonra hiyerarşideki bir sonrakine geçilmektedir. Diğer bir ifadeyle fizyolojik ihtiyaçlar karşılanmadan güvenlik ihtiyacı, güvenlik ihtiyacı karşılanmadan sosyalleşme ihtiyacı, sosyalleşme ihtiyacı karşılanmadan saygınlık ihtiyacı ve saygınlık ihti- yacı karşılanmadan kendini gerçekleştirme ihtiyacının gelişemeyeceğini savunmaktadır ancak söz konusu turistler olduğunda aynı anda birden fazla basamakta yer alan ihtiyaçların karşılanması ve giderilmesi söz konusu olabilmektedir (Cook ve diğerleri, 2006). Bu, kuramın turizm literatüründe karşılaştığı önemli bir eleştiri olarak dikkat çekmektedir.

Sosyal ihtiyaçları:

[...]

Turizm açısından bakıldığında yakınları ve ar- kadaşları ziyaret etme bu ihtiyaç kapsamındaki güdülerle ilişkilendirilmektedir. Ayrıca farklı ülke- lerde yaşayanların atalarının doğduğu destinasyon- lara yapılan ziyaretler yine bu tür güdülere yönelik seyahatlerdir (Cook, Yale ve Marqua, 2006)

Benzer şekilde otel odalarına konulan çiçekler ve ikramlar saygınlık ihtiyacı ile örtüşmektedir.

Turist güdülerine yönelik kavramsal çalışmalar başlarda sosyoloji ve sosyal psikoloji disiplinlerine da- yanmaktaydı. Bunların başında da çoğu turizm araştırmacısının kavramsal analizleri için temel aldığı, akademik literatürde en etkili güdü kuramlarından bir olan Maslow’un (1970) ihtiyaçlar hiyerarşisi ku- ramı gelmektedir.

Crompton’nın turist güdüleri yaklaşımına yönelik en büyük eleştiri, insanların neden dengesiz hisset- tiklerini ve farklı yatkınlıklarının olduğunu açıklayamamasıdır (Jamal ve Lee, 2003).

Bu bulgulardan hareketle Lee ve Pearce (2005) her birinde farklı önem düzeylerine sahip seyahat gü- dülerinden oluşan, üç tabakalı bir Seyahat Kariyeri Kalıpları Modeli önermişlerdir. Yenilik ve kaçma/ rahatlama en önemli ortak güdüler olarak merkezde yer almaktadır.

Schmidhauser, tek bir tatilin bir insanın tüm gereksinimlerini karşılayamayacağını ve her tatilin gereksinimlerin ancak bir kısmını içerebileceğini ileri sürmekte ve turizme katılmanın hiç karşılanmayan veya yetersiz olarak karşılanabilen toplum bilimsel işlevleri olduğunu belirtmektedir. Bu toplum bilimsel işlevleri dört kümede toplamaktadır.

Sosyal etki bireyin seyahat etme güdüsü üzerinde önemli bir et- kiye sahiptir. Bu yüzden Moutinho (1987), seyahat kararı ve seyahat güdülerinin üzerindeki bu etki- nin anlaşılmasının genel olarak turist davranışının açıklanabilmesi için son derece önemli olduğunu ileri sürmüştür.

Turist güdüleriyle ilgili alternatif yaklaşımların temel amacı, turistler neden seyahat eder sorusunu turist güdüleri üzerinden açıklamaya çalışmaları- dır. Turist güdüleriyle ilgili alternatif yaklaşımlar kapsamında Schmidhauser’in, Beard ve Ragheb’in, Leiper’ın, Wilkie’nin, Krippendorf’un, McIntosh ve Goeldner’nin, Hill vd’nin, Moutinho’nun, Hartman’nın, Mill ve Morrison’un ve Fodness’ın yaklaşımları sunulmaktadır.