TUR PLANLAMASI VE YÖNETİMİ

Gerçek talep, hâlihazırda turistik ürünleri satın alanları ifade ederken; potansiyel ve ertelenmiş talep unsurları, henüz talebin oluşması için gerekli şartları (harcanabilir gelir, boş zaman ve satın alma isteği) sağlayamadığı için “bastırılmış talep” olarak değerlendirilebilir (Bahar ve Kozak, 2015: 111).

Ertelenmiş (Çarpıtılmış) Talep: Seyahat etmeye motive olduğu takdirde seyahat edebi- lecek olan, ancak bilgi, fırsat veya her ikisinin birden eksikliği nedeniyle bunu gerçekleştiremeyen kişilerden oluşur. Bilgi eksikliğinin giderilmesi açısından işletmelerin pazarlama ve halkla ilişkiler faaliyetleri ertelenmiş talebin önce potansiyel talebe, daha sonra da gerçek talebe dönüşebilmesi açısından önemli etkiler yaratabilir.

Dağıtım kanallarının gelişmesi ve herkes için erişilebilir hâle gelmesi ile özellikle seyahat acentaları ve tur operatörleri daha yenilikçi ve rekabetçi ürünler, paketler sunmaya başlamıştır. Sunulan ürünler hem çeşitlilik açısından hem de ödeme kolaylıkları ve fiyat seçenekleri açısından zenginleşmiştir. Bu sayede farklı beklentiler ve imkânlara sahip tüketiciler için yeni fırsatlar ortaya çıkmıştır. Havayollarında fiyatların serbestleşmesi ile gelişen rekabetçi ortam, tüketicilere önemli fiyat avantajları sunmaktadır. Özellikle düşük maliyetli ve dolmuş (charter) havayolu sayısının artması seyahat olanaklarını arttırmıştır.  Paket tur ile konaklama, ulaşım, gezi ve yeme-içme olanaklarının bir bütün olarak pazarlanması, özellikle az deneyimli tüketicilerin seyahat endişelerini azaltmıştır. Paket turun toptan satın alma sayesinde maliyetleri ve dolayısıyla satış fiyatlarını azaltması da gerçek (efektif) talebi geliştiren bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Turizm sektöründe değişen tüketici ihtiyaçları karşısında pazarda ortaya çıkan rekabet, işletmelerin büyümesine, yatay ve dikey bütünleşmeler ile güçlenmelerine neden olmuştur. Teknolojik yenilikler ile birlikte turizm piyasası değişmeye devam etmektedir.

Turizm endüstrisi tarafından bir bütün olarak tüketiciye sunulan turizm ürününün ayırt edici özellikleri şunlardır; Dokunulmazlık, ayrılmazlık, heterojenlik, dayanıksızlık, bütünleşik olma, sahiplik.

Turizm talebi bireyseldir, kişiye göre farklılıklar gösterir, Turizm talebi turistlerin seyahat amacına, kişisel özelliklerine ve beklentilerine göre farklılaşabilir,Turizm talebi, harcanabilir gelir ile doğrudan ilişkilidir. Talebin gelir esnekliği yüksektir, dolayısıyla gelirdeki artış ya da azalışlar kısa vadede turizm talebini etkiler, Turizm endüstrisinin rekabetçi yapısı nedeniyle sınırsız ikame olanakları vardır. Turist aynı destinasyonda farklı işletmeleri tercih edebileceği gibi, farklı destinasyonlar ya da turizm türleri arasında kendisi için en uygun olanı seçmek konusunda sınırsız olanaklara sahiptir. Buna ek olarak ekonomik, sosyal, politik nitelikteki faktörler de turizm talebinin esnekliğini arttırır. Turizm ürününü oluşturan bileşenler arasında rekabet vardır. Örneğin, konaklama süresi azaldıkça seçilecek destinasyonun uzaklığı azalmakta, harcanabilir gelir azaldıkça fiyat daha önemli bir unsur hâline gelmektedir. Turizm ürününün ikame olanakları sadece turizm ile sınırlı değildir. Turistler turizm ürününü diğer kültürel, sosyal ve lüks nitelikteki ürünlerle de ikame edebilirler.

Seyahat motivasyonları insanların karar sürecinde etkin bir rol oynar. Seyahat motivasyon süreci, ihtiyaçlar doğrultusunda turistik çekicilikler hakkında geliştirilen algı ile başlayan ve ihtiyaçlar ile olumlu algının örtüşmesi durumunda seyahat motivasyonunu ortaya çıkaran bir süreçtir.

Fiziksel ihtiyaçlar ve güvenlik ihtiyacı insanların en temel ihtiyaçlarıdır. Turizm ihtiyacı sosyal ihtiyaçlardan biri olarak değerlendirilir.

Ulusal Gelir ve Turizm Talebinin Gelir Esnekliği, Gelir Dağılımı ve Harcanabilir Gelir Karşılaştırmalı Döviz Kurları, Turizm Ürününün Fiyatı ve Talebin Fiyat Esnekliği.

Tur operatörünün sunduğu garantili hizmetler: Uçuş iptali, konaklama işletmesinde yer bulamama gibi olumsuzluklar tur operatörü tarafından ortadan kaldırılmış olur. Tüm düzenlemeler tur operatörü tarafından yapıldığı için, ortaya çıkabilecek sorunlar da yine tur operatörünün sorumluluğundadır.

Talep, diğer değişkenler sabit olmak kaydıyla (ceteris paribus ilkesi), belirli bir dönem içinde satın alma gücüne sahip tüketicilerin piyasada farklı fiyat düzeylerinde satın almak istedikleri mal veya hizmet miktarı olarak açıklanabilir. Talep yeterli harcanabilir gelir ile desteklenmiş satın alma isteğidir. Doğru cevap B’dir.

Turizm talebinin üç temel unsuru bulunmaktadır. Bunlar, Gerçek (Efektif) Talep, Potansiyel (Baskı Altındaki) Talep ve Ertelenmiş (Çarpıtılmış) Taleptir. Doğru cevap D’dir.

Turizm endüstrisi tarafından bir bütün olarak tüketiciye sunulan turizm ürününün ayırt edici özelliklerini söyle sıralayabiliriz: Dokunulmazlık, Ayrılmazlık, Heterojenlik, Dayanıksızlık, Bütünleşik olma, Sahiplik. Günümüzde turistlerin seyahat motivasyonları değişmekte, daha çok bilgiye ve seçeneğe erişim imkanı bulan tüketiciler farklı beklentiler içine girmektedir. Modern dönemde turizm talebinin özellikleri şunlardır: Beceriklilik, Heterojenlik, Doğallık, Öngörülemezlik, Bağımsızlık, Bireysellik. Modern dönemde turizm talebinin özelliklerinin arasında öngörülemezlik bulunmaktadır. Yani Öngörülebilir değildir. Doğru cevap A’dır.

Seyahat motivasyonlarını, insanları turizm faaliyetlerine katılmaya yönelten ve dolayısıyla turizm talebini yönlendiren faktörler olarak nitelendirebiliriz. Bu motivasyonlar şunlardır: Merak, sağlık, zevk ve eğlenme isteği, spor, meslek, kültür ve eğitim, tarihsel bağlar, din, prestij (itibar). Bunlardan prestij, diğer insanları etkilemek için ünlülerin tercih ettiği destinasyonları, moda olan yerleri ziyaret etmek olarak açıklanabilir. Doğru cevap E’dir.

İnsanların ihtiyaçları çok çeşitlidir ve pek çok faktörün etkisi altındadır. Maslow’a göre ihtiyaçlar hiyerarşik olarak beş basamakta incelenir ve her bir basamaktaki ihtiyaç, listede kendisinden sonra gelen ihtiyacın ön koşuludur. Buna göre ihtiyaçlar aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır (Yale, 1995: 32);

Thomas Cook tarafından düzenlenen ilk paket tur, sadece tren biletinin önceden büyük miktarda satın alınması ve tüketicilere satılması, grup hâlinde seyahat anlamını taşımaktadır. 1950’lerden sonra ulaşım teknolojilerinin de gelişmesi ile birlikte tur operasyonları konaklama, transfer, yeme-içme, tur rehberliği gibi pek çok hizmeti bütünleştiren karmaşık bir yapıya sahip olmuştur. Doğru cevap D’dir.

1991 Körfez Savası dışında, 90’lı yıllar paket tur operasyonlarının geliştiği yıllardır. 1990’larda özellikle Avrupa Birliği’nin ve buna benzer ittifakların kurulması ile birlikte seyahatlerde vize uygulamalarının kalkması ve paket tur organizasyonlarına fiyat ve içerik açısından tüketiciyi koruyan yeni düzenlemeler getirilmesi, paket turlara yönelik ilgiyi ve güveni arttırmıştır. Diğer seçenekler daha önceki yıllarda olan etkilerdir.

Paket turları tercih edenlerin genellikle asagıdaki tanımlamalardan birine uydukları görülür:

Talep, arz ile birlikte ekonomik faaliyetlerin iki temel unsurundan biridir. Talepteki değişiklikler arz üzerinde önemli etkiler yaratır. Turizm talebi, turizm ürününün dayanıksızlık, bütünleşik olma, heterojen olma gibi kendine has özelliklerinin yanı sıra, talebin debelirleyici özellikleri nedeniyle karmaşık bir yapıya sahiptir.

Paket Turların Olumlu Yönler şunlardır: Tur giderlerinin önceden belli olması, Daha ekonomik tatil olanağı sunması, Tur operatörünün sunduğu garantili hizmetler, Konser, gösteri gibi etkinliklere katılma garantisi, Tur operatörlerinin destinasyonlar ve işletmeler hakkındaki deneyimi ve bilgisi,  Seyahat organizasyonu için harcanacak zamandan tasarruf, Yabancı bir ülkede kendini güvende hissetme ihtiyacı,   Modaya uygun olarak prestij kazanma ihtiyacı, Farklı yas gruplarının beklentileri. Olumsuz yönleri ise; Paket turun oluşumunda turistin katkısının bulunmaması, Paket turlarda esnekliğin olmaması, Grupla seyahat etmenin zorluklarıdır.

İşletmelerden kaynaklanan sorunlar söyle sıralanabilir :

            Tüketicinin kendi algıları doğrultusunda geliştirdiği beklentiler, Paket turun kendine has özelliklerinden kaynaklanan olumsuzluklardandır.