TUR PLANLAMASI VE YÖNETİMİ

Turizm talebi, turizm endüstrisinin kendine has özelliklerinden ve ürünün yapısından etkilenmektedir. Turizm endüstrisinde talep, turizm endüstrisinin kendine has özellikleri ile birlikte, özellikle ekonomik, sosyal, çevresel, politik koşullardan kolaylıkla etkilenebilen bir yapıya sahiptir. Büyük yatırımlar ile aşırı esnek talebin riski altında çalışmak durumunda olan turizm işletmeleri için turizm talebini ve oluşum sürecini anlamak son derece önemlidir. Dolayısıyla sorunun cevabı A'dır.

Turizm talebi; "yeterli satın alma gücüne ve boş zamana sahip olup, belirli bir zaman diliminde ve belirli bir hedef doğrultusunda turistik mal ve hizmetlerden faydalanan ya da faydalanmak isteyen kişi ya da kişiler topluluğu" olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla sorunun cevabı D’dir.

Gerçek talep, halihazırda turistik ürünleri satın alanları ifade ederken; potansiyel ve ertelenmiş talep unsurları, henüz talebin oluşması için gerekli şartları (harcanabilir gelir, boş zaman ve satın alma isteği) sağlayamadığı için “bastırılmış talep” olarak değerlendirilmektedir. Dolayısıyla sorunun cevabı C'dir.

Seyahat isteğinde olan ancak zaman ve maddi kısıtlamalar nedeniyle bu seyahatleri gerçekleştiremeyen kişiler potansiyel talep olarak değerlendirilir. Gerekli boş zamana ve yeterli gelire sahip olduklarında bu kişilerin gerçek (efektif) talebe dönüşmeleri beklenir. Soruda verilen örnekte kişinin boş zamanı olmadığı ifade edilmektedir. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı B'dir.

Turizm endüstrisini büyüten ve turizm talebini hızlandıran faktörler şöyle açıklanabilir :
• Dağıtım kanallarının gelişmesi ve herkes için erişilebilir hale gelmesi ile özellikle seyahat acentaları ve tur operatörleri daha yenilikçi ve rekabetçi ürünler, paketler sunmaya başlamıştır. Sunulan ürünler hem çeşitlilik açısından hem de ödeme kolaylıkları ve fiyat seçenekleri açısından zenginleşmiştir. Bu sayede farklı beklentiler ve imkanlara sahip tüketiciler için yeni fırsatlar ortaya çıkmıştır.
• Havayollarında fiyatların serbestleşmesi ile gelişen rekabetçi ortam, tüketicilere önemli fiyat avantajları sunmaktadır. Özellikle düşük maliyetli ve dolmuş (charter) havayolu sayısının artması seyahat olanaklarını arttırmıştır.
• Paket tur ile konaklama, ulaşım, gezi ve yeme-içme olanaklarının bir bütün olarak pazarlanması, özellikle az deneyimli tüketicilerin seyahat endişelerini azaltmıştır. Paket turun toptan satın alma sayesinde maliyetleri ve dolayısıyla satış fiyatlarını azaltması da gerçek (efektif) talebi geliştiren bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.
• Turizm sektöründe değişen tüketici ihtiyaçları karşısında pazarda ortaya çıkan rekabet, işletmelerin büyümesine, yatay ve dikey bütünleşmeler ile güçlenmelerine neden olmuştur. Teknolojik yenilikler ile birlikte turizm piyasası değişmeye devam etmektedir.

Sosyal medyanın gelişimi bu faktörlerden biri değildir. Dolayısıyla sorunun cevabı D'dir.

Turizm ürününün faydası, sunduğu tatmin ve deneyimler tüketicinin özelliklerine göre değişkenlik gösterir. Aynı hizmeti alan farklı yaş gruplarındaki ya da farklı seyahat amaçlarına sahip tüketiciler farklı deneyimler yaşar ve farklı memnuniyet düzeyine ulaşırlar. Bununla birlikte benzer sosyo-ekonomik ya da demografik özelliklere sahip tüketiciler için de farklı kişilik özellikleri elde edilecek fayda açısından farklılık yaratabilir. Bu nedenle turizm ürünü homojen değil, heterojen bir yapıya sahiptir. Dolayısıyla sorunun cevabı A'dır.

Turizm ürününün bütünleşik olma özelliği; ürünün tek bir mal ya da hizmetin özelliklerine değil, bir arada sunulan tüm mal ve hizmetlerin bir bütün olarak sahip olduğu özelliklere bağlı olmasını ifade eden özelliktir. Bunların uyumu ve bir arada sundukları fayda ön plandadır. Ulaşım, konaklama, yeme-içme gibi hizmetlerin kalitesi, sunumu, özellikleri tüketicinin memnuniyet düzeyini ve deneyimini bir bütün olarak etkiler. Dolayısıyla sorunun cevabı E'dir.

Modern dönemde turizm talebinin özellikleri beceriklilik, heterojenlik, doğallık, öngörülemezlik, bağımsızlık ve bireysellik olarak sıralanmaktadır. Dolayısıyla sorunun cevabı A'dır.

Genel olarak turizm talebinin oluşum sürecinde karar aşamaları öncelikle seyahat amacının belirlenmesi, sonrasında buna uygun seyahat yerinin seçimi ile devam eder. Seyahat yerinin mesafesine göre seyahat aracına karar verildikten sonra, gidilecek yerdeki konaklama imkanları ve çekiciliklere karar verilir. Son aşamada ise satın alma yöntemi yani bireysel satın alma ya da seyahat aracılarını kullanarak satın alma gibi seçenekler arasından karar verilir. Dolayısıyla sorunun cevabı D'dir.

Fiziksel ihtiyaçlar ve güvenlik ihtiyacı insanların en temel ihtiyaçlarıdır. Bunları karşıladıktan sonra, sosyalleşme ihtiyacı ortaya çıkar ve turizm ihtiyacı da bu sosyal ihtiyaçlardan biri olarak değerlendirilir. İnsanların ihtiyaçları ve bunlara bağlı olarak seyahat motivasyonları turizm talebinin oluşumu açısından önemli bir rol oynar. Dolayısıyla sorunun cevabı C'dir.

Turizm talebinin üç temel unsuru bulunmaktadır (Cooper vd., 1999; Bahar ve Kozak,
2015): Gerçek (Efektif) Talep, Potansiyel (Baskı Altındaki) Talep, Ertelenmiş (Çarpıtılmış) Talep.

Turizm talebinin üç temel unsuru bulunmaktadır (Cooper vd., 1999; Bahar ve Kozak,
2015):
Gerçek (Efektif) Talep: Turistik merkezlere seyahat etme istek ve tercihinde olan ve gittikleri destinasyonlardaki hizmet ve tesisleri kullanma hakkına sahip kişileri ifade eder.

Potansiyel (Baskı Altındaki) Talep: Seyahat isteğinde olan ancak zaman ve maddi kısıtlamalar
nedeniyle bu seyahatleri gerçekleştiremeyen kişilerdir. 

Ertelenmiş (Çarpıtılmış) Talep: Seyahat etmeye motive olduğu takdirde seyahat edebilecek olan, ancak bilgi, fırsat veya her ikisinin birden eksikliği nedeniyle bunu gerçekleştiremeyen
kişilerden oluşur.

Turizm endüstrisi tarafından bir bütün olarak tüketiciye sunulan turizm ürününün ayırt edici özelliklerini şöyle sıralanabilir:Dokunulmazlık, Ayrılmazlık, Heterojenlik, Dayanıksızlık, Bütünleşik olma.

Dokunulmazlık: Hizmetlerin temel özelliği olan dokunulmazlık, ürünün önceden elle
tutularak incelenememesi, deneyerek anlama ve karar verme olanağı sunmamasını ifade
eder. Turizm ürünü ancak ve ancak satın alındıktan sonra ve kullanılırken denenebilir.

Modern dönemde turizm talebinin özellikleri şunlardır (Pavlic,
2009: 701);
Beceriklilik: Turistler artık bilgiye ulaşmak, seçenekleri değerlendirmek konusunda
daha fazla araca ve tecrübeye sahiptir.
Heterojenlik: Her turistin turizm ürününden farklı beklentileri ve değer algıları vardır.
Doğallık: Turistler artık planlamak yerine hayatın doğal akışı içinde anlık olarak karar
vermektedir.
Öngörülemezlik: Turizm talebini önceden tahmin etmek, turistin kararını etkileyen
faktörleri belirlemek zorlaşmıştır.
Bağımsızlık: Turistler bağımsız olmayı, kendi istek ve beklentilerine göre karar vermeyi
ve bu kararları uygulamayı tercih etmektedir.
Bireysellik: Bireysel kararlar ile birlikte bireysel seyahatler ön plana çıkmıştır.

Turizm talebinin oluşum süreci açısından en temel iki karar seyahat amacının ve seyahat yerinin seçimi üzerinde yoğunlaşmaktadır.

Seyahat yerine karar verildikten sonra, sıra seyahat aracının
seçilmesine gelir. Burada seçilen seyahat yerinin uzaklığı belirleyici rol oynar.

Turizm talebinin belirleyicileri olarak nitelendirebileceğimiz faktörler seyahat motivasyonları olarak adlandırabileceğimiz, insanları seyahate iten talep yönlü faktörlerdir.

Seyahat motivasyonları şu şekilde sıralanabilir :
• Merak: Başka ülkeleri, yaşam tarzlarını, kültürleri tanımak,
• Sağlık: Stresten uzaklaşmak, daha sağlıklı olmak, iyileşmek için çevre değişikliği
yapmak,
• Zevk ve Eğlenme İsteği: Hayattan zevk almak, rutinin dışına çıkarak kaygısızca eğlenmek,

• Spor: Sportif faaliyetlere aktif olarak, seyirci olarak ya da her iki amaçla birden
katılmak,
• Meslek: İş ya da mesleki gelişim amacıyla seyahat etmek,
• Kültür ve Eğitim: Kültürel deneyim kazanmak, farklı kültürleri oluşturan fiziksel ve
manevi unsurları tanımak, eğitim almak,
• Tarihsel Bağlar: Tarihsel ya da ailevi bağları olan ülkeleri ya da bölgeleri ziyaret
etmek.
• Din: Hac, dinî toplantılar, dinî merkezlerin ziyaret edilmesi, tarihsel ve dinî açıdan
önem taşıyan bölgelerin gezilmesi ve dinî etkinliklere katılmak,
• Prestij (İtibar): Diğer insanları etkilemek için ünlülerin tercih ettiği destinasyonları,
moda olan yerleri ziyaret etmek.

Talep yeterli harcanabilir gelir ile desteklenmiş satın alma isteğidir. Talep, diğer değişkenler sabit olmak kaydıyla (ceteris paribus ilkesi), belirli bir dönem içinde satın alma gücüne sahip tüketicilerin piyasada farklı fiyat düzeylerinde satın almak istedikleri mal veya hizmet miktarı olarak açıklanabilir.