TÜKETİM SOSYOLOJİSİ

Kapitalist üretim biçimi, Marx’ın çözümlemesine bağlı olarak “özel sermaye mülkiyeti ile mülksüz emek arasındaki ilişki merkezinde yoğunlaşmış bir meta üretimi sistemidir; bu ilişki bir sınıf sisteminin ana eksenini oluşturur.”

Kapitalist üretim sisteminde mekânsal örgütlenme, tarihsel bir gereksinim olagelmiştir ve sermaye için dolaşım, üretim, değişim ve tüketim açısından verimli mekânsal biçimleri yaratma ihtiyacı doğmuştur (Harvey, 2012: 108).

Yeni tüketim araçları ve tüketim katedralleri kavramları, birbirlerinin yerine kullanılabilir, her ikisi de mal ve hizmet aldığımız yeni ortamlara gönderme yapar (Ritzer, 2011: 28). Fast food restoranlar, zincir mağazalar, alışveriş merkezleri, yolcu gemileri veya kumarhaneleri tüketim katedralleri olarak görmek mümkün olduğu gibi stadyumlar, lüks siteler veya müze gibi ortamlar da tüketim araçları olarak görülebilir.

Featherstone’a (1996: 159) göre, modern öncesi ve modern kent kültürü nosyonları, yerlerini postmodern kente bırakmaktadır. Modern öncesi kentler, mekân duygusu yaratan ve kolektif kimlik sağlayan ünlü binaları ve dönüm noktalarını barındırmakta, bu anlamda “gelenek, tarih ve sanat içinde” yaşayan kentler olarak nitelenmektedir. Modern kentler ise, ‘kültürden arındırılmış’ mekânsal biçimi katı bir planın ve yüksek modernist mimarinin egemenliği altında olan, modernist işlevsel-iktisadi kent anlayışının görüldüğü yerleşimler olarak tanımlanmaktadır. Bu kent nosyonlarına karşın postmodern kent, “çok daha fazla imajdır ve kültürel özbilince sahiptir; hem kültürel tüketim hem de genel tüketim merkezidir.”

Featherstone’a (1996: 159) göre, modern öncesi ve modern kent kültürü nosyonları, yerlerini postmodern kente bırakmaktadır. Modern öncesi kentler, mekân duygusu yaratan ve kolektif kimlik sağlayan ünlü binaları ve dönüm noktalarını barındırmakta, bu anlamda “gelenek, tarih ve sanat içinde” yaşayan kentler olarak nitelenmektedir. Modern kentler ise, ‘kültürden arındırılmış’ mekânsal biçimi katı bir planın ve yüksek modernist mimarinin egemenliği altında olan, modernist işlevsel-iktisadi kent anlayışının görüldüğü yerleşimler olarak tanımlanmaktadır. Bu kent nosyonlarına karşın postmodern kent, “çok daha fazla imajdır ve kültürel özbilince sahiptir; hem kültürel tüketim hem de genel tüketim merkezidir.”

Featherstone’a (1996: 159) göre kentler, farklı düzeylerde ayırt edici kültür ürünleri, yapıntılar, binalar üretmişler ve bu anlamda daima kültürlere sahip olmuşlardır. Kentler, modernlik sonrası mekânsal değişim sürecinde, daha iktisadi ve işlevsel bir yapıdan, daha kültürel ve estetik bir yapıya doğru kaymaktadır.

Disneyland deneyimini açıklığa kavuşturmak için “hem bu kurgu çevrenin maddi gerçekliğini hem de bu ortamla kullanıcılarının günlük deneyimi arasındaki bağlantı”yı inceleyen Gottdiener (2005: 155-166), Disneyland ile Los Angeles kenti arasındaki farklılıkları kavramaya çalışır.

Robert Hewison (1987), tarihin ve kültürel biçimlerin ticarileşmesini/ metalaşmasını miras endüstrisi olarak ifade etmektedir.

Zeugma Mozaik Müzesi’nin bulunduğu şehir Gaziantep’tir.

Urry (1999: 252-253), turistlerin coğrafi olarak yoğunlaşmalarının yarattığı temel sorunlardan bazılarını şöyle sıralar: Temiz su sıkıntısı, altyapısal hizmet sorunu, kıyısal deniz yaşamının doğal habitatına zarar verilmesi, uygunsuz ve çirkin yüksek otellerin yapılması; özellikle turist akışının mevsimsel doğası nedeniyle yerel istihdam örüntülerinin çarpıtılması ve ‘ev sahipleri’ ile ‘konuklar’ arasındaki kültürel farklılıklardan dolayı toplumsal gerginlikler.

David Harvey

Kentsel Yapılı Çevre

Esnek birikim rejimine geçiş

Ulusal gelir içinde tüketicilerin yaptığı harcamaların oranının artması

Kapitalizmin yarattığı boş zaman endüstrisi

Alışveriş merkezlerinin büyülü niteliklerine

Birbirine geçme

Yer İmajı

Minnesota-1956

Galleria