TÜKETİM BİLİNCİ VE BİLİNÇLİ TÜKETİCİ

Çevre sorunları, sınırlı olan doğal kaynaklara karşın, insanların giderek artan ve çeşitlenen mal ve hizmet taleplerini karşılamak için yapılan ekonomik faaliyetlerin yarattığı baskıya ve doğanın kendini yenileyebilme kapasitesini aşan miktarlarda doğaya bırakılan her türlü atığın yarattığı kirlenmeye bağlı gelişmektedir. Öte yandan düzensiz kentleşme ve nüfusun hızlı bir şekilde artışı ise üretim ve tüketim faaliyetlerinin artmasıyla doğal kaynaklar üzerinde yoğun bir baskıyı beraberinde getirmektedir.  Doğru yanıt B’dir.

Doğal çevre, belli bir sınıra kadar, kendi içinde düzenleyici mekanizmalarla kendini yenileme kapasitesine sahiptir. Bununla beraber bu sınır aşıldığında, çevre sorunları ve çevre kirliliği ile karşılaşılmaktadır. Dolayısıyla çevre sorunlarının ve kirliliğinin temel nedeni, insandır.

Türkiye’de toplamda belediye atıklarının yüzde 15-20’si geri dönüşüm ve geri kazanım olarak değerlendirilmektedir. Geri dönüştürülen atıkların yüzde 43’ünü kâğıt, yüzde 27’sini plastik, yüzde 12’sini cam, yüzde 8’ini tekstil ürünleri, yüzde 4’ünü de metal oluşturmaktadır. Doğru yanıt E’dir

Son yıllarda dünyanın çeşitli yerlerinde şiddetli rüzgârlar, hortumlar, sel baskınları, aşırı kuraklık, aşırı sıcaklıklar veya mevsimi olmadığı halde aşırı soğuklar gibi doğal felaket diyebileceğimiz doğa olayları yaşanmaktadır.

İnsanoğlunun ateşi kullanmaya başlaması ile birlikte insan ve doğa ilişkisinde değişim başlamış, bu değişimle birlikte insan, yaşam kalitesini yükseltebilmek için doğaya hükmetmeye çalışmıştır. S

Bilimsel araştırmalara göre yeryüzü karasal alanının yüzde 15'i insanların yarattığı sorunlardan dolayı zarar görmüştür. Karasal alanların yüzde 55.7'si su erozyonu, yüzde 28'i rüzgar erozyonu, yüzde 12.5'i kimyasal değişimler (besin kaybı, tuzlanma, kirlenme, asitleşme), yüzde 4.2'si fiziksel değişimler (su baskını, sıkışma, çökme vb.) ile zarar görmüştür. Doğru yanıt A’dır.

Gelişmiş ülkelerde, çevre sorunları “bolluk kirliliği” olarak adlandırılır.

Örneğin, sanayinin kullanımı nedeniyle ortaya çıkan su kirliliği, yine bu kuruluşların atmosfere bıraktığı kirleticiler nedeniyle oluşan hava kirliliği, motorlu taşıtlardaki artışla birlikte gürültü kirliliği ve katı atık miktarındaki artış, gelişmiş ülkelerin başta gelen çevre sorunlarını oluşturmaktadır.

Küresel ısınma etkisine bağlı olarak oluşabilecek jeopolitik istikrarsızlık sonucu, sınırlanacak olan tarım, su ve enerji kaynaklarını koruma iç güdüsü ortaya çıkabilir. Bu nedenle insanların birbirleriyle savaşmasına yol açabilir, uluslararası çekişmeler yaşanabilir. İnsanlar iklim değişimine uyum sağlayacakları topraklara kitlesel olarak göç edebilirler. Doğru yanıt B’dir.

Gelişmekte olan ülkelerin karşı karşıya olduğu çevre sorunları ise “yokluk kirliliği” olarak adlandırılan, belirli ölçülerde gelişen sanayinin yarattığı sorunların yanısıra daha çok az gelişmişlikten kaynaklanan sorunlardır.

Çevre sorunlarının temelde iki farklı biçimde ortaya çıktığı gözlemlenmektedir.

Çevre sorunlarının oluşmasındaki temel nedenler arasında düzensiz sanayileşme, çarpık kentleşme ve nüfus oranındaki artış ifade edilmektedir.

Gelişen çevre bilinci doğrultusunda özellikle çevre konusunda daha hassas öncü tüketicilerin, çok tüketme yerine, kaliteli ve çevreye duyarlı ürün satın alma, çevre dostu ambalajlı ürünleri tercih etme, tüketim eylemlerinde kısa dönemli düşünceden uzun dönemli düşünmeye başlama, daha düşük risk içeren ürünlere yönelme gibi sosyal, çevreye duyarlı ve ahlâki davranışlar içine girdikleri bir gerçektir. Yeşil tüketiciler, çevrenin korunması için çevreye dost ürünleri tercih ederek, sadece ihtiyaçları kadar satın alımda bulunur. Yeşil tüketici fabrikada üretilen ürünlerin üretim şeklinin çevreye zararlı olup olmadığına dikkat eder ancak fabrikada üretilen ürünleri hiç satın almama yeşil tüketici özelliklerinden değildir. Doğru yanıt C ’dir.

Yeşerenler, çevreye uyumlu yaşamanın gerekliliğini belirtirler, ancak bireysel olarak katkıda bulunabileceklerine inanmazlar. Çevreyle ilgili faaliyetlere katılırlar ancak yeşil ürünlere fazla bütçe ayırmazlar. Ekonomi ve çevre ikileminde hangi tarafı seçeceklerine karar verememişlerdir. İyi eğitimli ve orta gelir seviyesinde yer alan bu grup çevre konusunda kararsızdır. Doğru yanıt C’dir.

Genel anlamda sanayileşmeye paralel giden kentlerdeki hızlı nüfus artışının getirdiği başlıca sorunlar; hava kirliliği, trafik, yetersiz altyapı, konut, ulaşım, sağlık, eğitim, çevre, tarihi ve kültürel mirasın korunamaması, ekonomik ve yönetimsel sorunlardır. D seçeneğindeki miras yanlıştır.

Dünyada rezervleri oldukça azalan kobaltın atık pillerden geri kazanım yoluyla elde edildiği bilinmektedir. Doğru yanıt D’dir.

Gürültünün insanlar üzerindeki olumsuz etkilerine bakıldığında; işitme sistemine etkileri (fiziksel etki), fizyolojik etki, psikolojik etki ve performans etki olmak üzere temel dört etki üzerinde durulmaktadır.

Çinko karbon, alkali mangan, lityum piller şarjsız, nikel kadmiyum, nikel metalhidrit ve lityum iyon piller ise şarjlı grupta yer alır. Doğru yanıt E’dir.

Kadmiyum kemik hastalıklarını, akciğer ve prostat kanserini getirebilir. Doğru yanıt C’dir.

Fırın ve ocakların kullanımında tasarruf için yiyecekler düz tabanlı tencerelerde ve tepsilerde pişirilmelidir. Tencere, tava ve çaydanlık tabanını aşan her alev, enerji savurganlığıdır. Tencere ve tepsilerin kapakları sıkıca kapalı olmalı, yemek pişerken fırın kapağı gerekmedikçe açılmamalıdır. Sebzeli yemek pişirilirken, az miktarda su kullanılmalıdır. Doğru yanıt D’dir.