TÜKETİM BİLİNCİ VE BİLİNÇLİ TÜKETİCİ

1.durum: Dürtü kontrol bozukluğu- 2.durum:Takıntılı alışveriş davranışı

Alışveriş takıntısı sadece fizyolojik ihtiyaçların sebep olduğu bir durumdur.

Alışverişe bağımlı olma durumu bir hastalık değildir.

Enoughizm

Satın Alma Dürtüsü

Piyasa araştırması yaparak ürün ve fiyatlar hakkında bilgi edinmek

Ürünleri, etiket üzerinde yer alan bilgileri ve kullanma kılavuzlarını dikkate alarak kullanmak

Kapıdan ve mesafeli satışlarda tüketicinin satın almaktan vazgeçme hakkı bulunmamaktadır.

Alışveriş isteğini erteleyebilmek

Takıntılı Alışveriş Durumu

Bu çerçevede şekillenen bilinçli alışveriş, toplumun daha iyi bir yaşam standardına ulaşması için akılcı davranarak planlı alışveriş yapmak, sağlıklı, güvenli, topluma ve çevreye duyarlı, kaliteli mal ve hizmetleri satın alarak daha iyi bir yaşam standardına ulaşmaktır.

Tüketicileri mal ya da hizmet satın almaya yönelten üç temel etken söz konusudur.
Bunlar (Ünsalver, 2011: 17,18);
1. İşlevsellik etkeni (ekonomik ve işe yararlılık),
2. Duygusal ve sosyal etkenler (duygusal bağ kurma ve sosyal etkileşim),
3. Kimlik ile bağlantılı etkenler (ideal benlik ya da kendini ifade etme biçimi).

Takıntılı alışveriş durumunun dört aşaması söz konusudur (Ünsalver, 2011: 26)
1. Beklenti: Belli bir ürüne sahip olmak ya da alışveriş eylemi ile ilgili düşünce, arzu
ya da bilişsel düşünme dönemi.
2. Hazırlanma: Tüketicinin alışveriş yapmak için ne zaman, nereye gidebileceğini,
hangi kredi kartlarını kullanabileceğini düşündüğü ve para harcamaya hazırlandığı dönem.
3. Alışveriş: Alışverişin yapıldığı ve özellikle de takıntılı alışveriş bozukluğu olan kişiler için yoğun heyecanın duyulduğu dönem.
4. Para Harcama: Tüketici tarafından ürünün satın aldığı ve alım sonrası hayal kırıklığı, pişmanlık ya da coşku ve mutluluk gibi duyguların yaşandığı dönemdir.

Alışveriş bağımlılığı, Internet bağımlılığı, egzersiz bağımlılığı, patolojik kumar gibi davranışsal bağımlılıklar içerisinde yer alan, içinde belli bir madde olmadan (alkol, sigara vb.) davranışı yaparak rahatlama ve huzur hissedilen durumu ifade eder.

Biyolojik Nedenler: İnsanın çevresel uyarıcılarla etkileşimi sonucu, beş duyu organı ile algılanan duyumlar, beyin tarafından yorumlanır, anlamlı hale getirilir ve içsel-dışsal bir tepkiye yol açar. Örneğin, eski bir dost görüldüğünde duygulanır hatta sarılarak hasret giderilebilir. Diğer tüm davranışlarda olduğu gibi tüketicinin satın alma davranışı da beynin bir işlevinin sonucudur. Beyinde bu davranışı tetikleyen veya sınırlayan anatomik yapılarla birlikte nörokimyasalların dengesinin bozulması, aşırı veya takıntılı alışveriş ile sonuçlanabilir.

Alışveriş Öncesi Aşama: İhtiyacı ortaya çıkan tüketici, bu ihtiyacını giderecek mal
ve/veya hizmet hakkında bilgi arayışına girer. Bilinçli tüketici bu aşamada, satın alacağı
mal ve/veya hizmette bulunması gereken özellikler ve yararlar konusunda derinlemesine araştırmalar yapar. Öncelikle kendi bilgi ve deneyimlerinden yararlanır. Eğer kendi bilgi ve deneyimi yeterli olmazsa, arkadaş çevresine ve tanıdıklarına danışarak bilgi edinmeye çalışır ve elde ettiği seçenekleri değerlendirir.

Alışveriş Sonrasında İzlenmesi Gereken İlkeler
Alınan malların bilgilendirici etiketleri, ambalajlar üzerinde yer alan bilgileri ve Türkçe
tanıtma ve kullanma kılavuzları mutlaka okunmalı ve kullanım sırasında aynen uygulanmalıdır.

Alışveriş sırasında;
Satıcının davranışlarına dikkat edilmeli ve alışveriş sırasında uyanık ve bilinçli hareket edilmelidir. Satıcının ve eğer varsa alışverişe birlikte çıkılan kişilerin sözleri dikkatle karşılanmalıdır. Satıcının söylediklerinin yanı sıra tüketicinin kendi değerlendirmelerinin önemli olduğu unutulmamalıdır.
Satın alınacak malların çeşidine göre markası, kalitesi, kullanım ve bakım özellikleri yanında maldan beklenen yarar ve hizmet de daima ön planda tutulmalıdır.

Satış sonrası hizmet ve bakım gerektiren mallarda, yaygın servis ağı bulunanlar tercih edilmelidir.

CE (Conformité Européenne) işareti; ürünün amacına uygun olarak kullanılması halinde; insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki yaşam ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması açısından en az güvenlik koşullarına uygun olduğunu gösterir.

Alışveriş Öncesi Aşama: İhtiyacı ortaya çıkan tüketici, bu ihtiyacını giderecek mal
ve/veya hizmet hakkında bilgi arayışına girer. Bilinçli tüketici bu aşamada, satın alacağı
mal ve/veya hizmette bulunması gereken özellikler ve yararlar konusunda derinlemesine araştırmalar yapar. Öncelikle kendi bilgi ve deneyimlerinden yararlanır. Eğer kendi bilgi ve deneyimi yeterli olmazsa, arkadaş çevresine ve tanıdıklarına danışarak bilgi edinmeye çalışır ve elde ettiği seçenekleri değerlendirir