TÜKETİM BİLİNCİ VE BİLİNÇLİ TÜKETİCİ

Tüketici satın alma karar süreci, öncelikle sorunun belirlenmesi ile başlar. Sorunun tüketici tarafından belirlenmesi, satın alma karar sürecinin başlaması için gereklidir. Sonraki aşamada tüketici, kendisini seçeneklerin değerlendirilmesi aşamasına götürecek olan bilgi araştırması aşamasına geçer. Bilgi araştırması, sorunun olası çözümlerine ilişkin olarak birey tarafından yapılan araştırmadır. Söz konusu araştırma kapsamında tüketiciler mevcut sorunlarına çözüm getiren seçenekler hakkında bilgi edinirler. Seçenekler hakkında bilgi edinmek, satın alma kararının oluşabilmesi için yeterli değildir. Bu nedenle satın alma karar sürecinde tüketici tarafından elde edilen bilgiler, seçeneklerin değerlendirilmesinde kullanılır. Mevcut sorunun çözümüne yönelik seçenekleri değerlendiren tüketici, uygun bulduğu birini seçer. Bu eylem satın alma karar sürecinde, satın alma kararının oluşumu anlamına gelir. Ancak satın alma eyleminin gerçekleşmesi ile satın alma karar süreci sona ermez. Satın alma kararından sonra tüketici, bir sonraki satın alma davranışını etkileyecek olan satın alma sonrası değerlendirmelerde bulunur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Amaç, belirli bir satın alma davranışını etkileyen önemli bir faktördür. Satın alma amacı, aynı ürün kategorisindeki satın almalarda bile farklı seçim ölçütlerinin kullanılmasına neden olur. Örneğin, bir başka kişiye hediye almak için yapılan satın almanın sonucu, bireyin kendi kullanımına yönelik satın almanın sonucu olan marka ile aynı olmayabilir. Birey, kendi kullanımı için ortalama düzeyde olan marka ve ürünleri tercih edebilirken, bir başkasına hediye alma durumunda ise daha pahalı ve prestij sahibi marka ve ürünleri tercih edebilir, ya da tam tersi. Doğru cevap C seçeneğidir.

Tüketicinin belirli bir markayı sürekli tercih etmesinin temelinde, söz konusu
markanın işlevsel (somut özellikler: kalite, başarı vb.) ve sembolik (soyut özellikler:saygınlık, statü vb.) açıdan kendine fayda sağladığına olan inancı yatmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Ürün ilgilenimi, bir tüketicinin belirli bir durumda, belirli bir ürüne verdiği kişisel önemdir.Örneğin bir tüketicinin belirli bir ürüne karşı ilgilenim düzeyi yüksek ise o ürün hakkındaki geçmiş bilgi ve deneyimlerinden dolayı deneyimsiz olan kişilere oranla çok daha kolay satın alma kararı alabilir. Çevremizde belirli ürünler hakkında bizden daha fazla bilgisi olan kişilerin satın alma tercihlerinde daha isabetli kararlar aldığını görebiliriz. Hatta bu kişiler, birçok kişinin de satın alma kararlarında danıştığı kimseler olmaktadır.Doğru cevap B seçeneğidir.

Alışılmış karar alma eylemi içinde yer alan yeniden satın almalar, ilgili ürüne ve dolayısıyla ürün grubunda bulunan markalara tüketici tarafından fazla önem verilmediği durumlarda söz konusu olur. Bu tür satın almalarda, tüketici önceden tercih ettiği herhangi bir markadan memnun kalmış ise bir sonraki alışılmış karar alma eyleminde yine o markayı tercih edebilir. Ancak bu konuda önem taşıyan nokta, tüketicinin o markaya yönelik olarak tam anlamda sadakat duymamasıdır. Bu nedenle davranış da zaman içinde değişebilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sorunun belirlenmesi sürecinin anlaşılmasında, sorunun ortaya çıkmasının belirleyici etmenleri önem taşımaktadır. Sorunun belirlenmesi sürecinde
tüketicinin şimdiki durumu ve arzulanan durumundaki değişikliklerin, gösterilen belirleyiciler tarafından oluşabileceği vurgulanmıştır. Şimdiki durumdaki değişmeler; eldekilerin azalması, eldekilerden hoşnutsuzluk, finansal durumdaki bozulma ve düzelmedir. Yeni ihtiyaç koşulları, yeni istek koşulları, yeni ürün fırsatları ve diğer ürünleri satın alma durumları ise arzulanan durumdaki değişmeleri belirleyen faktörlerdir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Tüketicilerin dışsal bilgi kaynakları; kişisel kaynaklar (arkadaşlar ve akrabalardan edinilen öneriler), tarafsız kaynaklar (tüketici rehberleri ve acentaları), pazarlama kaynakları (basılı ve elektronik medyada yer alan reklâmlar ve broşürler) ve deneyimsel kaynaklar (deneyimler, satın alma öncesi ziyaretler) olmak üzere dört grupta toplanır. Rastgele edinilen bilgiler ise içsel kaynaklardandır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Tüketiciler, ürün ve markaları değerlendirirken, önceliği değerlendirme ölçütlerine verir. Bu ölçütler arzulanan faydalar, kullanım özellikleri ve sorun çözme kapasitesi gibi özellikler olabilir. Ancak bu ölçütlerin tamamı, tüketici açısından aynı derecede öneme sahip değildir. Bu nedenle tüketici, bir ürün ya da markada
bulunmasını istediği özellikleri önem sırasına koyar. Sonraki aşamada, kendi kişisel özelliklerine ve çevre faktörlerine bağlı olarak dikkate alacağı seçenekleri belirler ve bunları değerlendirir. Daha sonra bu değerlendirmenin sonucuna göre seçeneklerden bir tanesini seçer.

Satın alma sonrası tüketici davranışının son aşaması olan tatmin düzeyinde ise, ürünün tüketici tarafından kullanılması sonucunda alınan tatmin düzeyine ilişkin sonuçlar meydana (tüketici sadakati, tekrar satın almalar, kullanımın artması, marka değişimi, kullanımın sonlanması) gelir.Doğru cevap D seçeneğidir.

Ürünün kullanımından sonra tatmin olmayan tüketiciler, eyleme geçme ve pasif davranarak eylemsiz kalma olmak üzere iki tür davranış sergileyebilir. Eylemsizlik durumu, şikâyet konusunda tüketici tarafından hiçbir şeyin yapılmamasıdır. Ancak tüketiciler, o ürün ve marka hakkında bir sonraki satın alma davranışlarını etkileyecek uygunsuz tutumlar edinirler. Eyleme geçme ise edilgin ve etkin olmak üzere iki şekilde gerçekleşir. Edilgin davranışlar, aynı markayı bir daha satın almamak, işletmeyi boykot etmek ve söz konusu markanın niteliği hakkında yakınlarını uyarmak olarak kendini gösterir. Etkin davranışlar ise satın alma sonrasında memnuniyetsizlik derecesi yüksek olan tüketicilerde görülür. Etkin davranışlara örnek olarak mal ya da hizmet kusurunun düzeltilmesini istemek, yargı yollarına başvurmak ve şikâyet merkezlerine başvuruda bulunmak sayılabilir.

Tüketicilerin satın alma kararı; öncesi ve sonrası olan, aşamalar halinde gerçekleşen bir
davranışdır. Bu nedenle tüketici satın alma kararı bir süreç olarak değerlendirilir. Tüketici
satın alma ihtiyacını bir sorun olarak algılar. Örneğin, kış mevsimi geldiğinde soğuk ve
yağışlı havalarda giymek üzere bir paltosu olmayan bir kimse için bu bir sorundur. Bu
sorun o kimse için bir gerginlik hali yaratır. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Tüketici satın alma karar süreci, öncelikle sorunun belirlenmesi ile başlar. Sonraki aşamada tüketici, kendisini seçeneklerin değerlendirilmesi aşamasına götürecek olan bilgi araştırması aşamasına geçer. Daha sonra tüketici seçenekleri değerlendirir ve satın alma aşamasına geçer. Satın almanın gerçekleşmesiyle süreç sona ermez. Satın alma sonrası değerlendirme sürecin son aşamasıdır. Buna göre süreç beş aşamadan oluşmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Genel anlamda satın alma durumunda tüketiciyi etkileyen
her türlü durum olarak da tanımlanabilecek olan faktörler beş grup altında incelenebilir.Bunlar: fiziksel etkiler, sosyal ortam, zaman ,amaç ve  duygusal durum olarak sıralanabilir. Yanlış olarak verilen şık B seçeneğinde verilen Kültürel ortam olduğu için cevap B seçeneğidir.

Tüketicilerin satın alma kararlarını etkileyen faktörleri sadece durumsal koşullar ile açıklamak mümkün değildir. Karar alma sürecinin karmaşık bir yapıda olmasının yanı sıra
bireylerin, satın alma durumlarınında farklı davranışlar sergilemesi, diğer birçok faktörün
etkisiyle oluşmaktadır. Bu kapsamda tüketici satın alma davranışının ve satın alma karar
sürecinin etkileyen diğer faktörler de şu şekilde sıralanabilir: 

Algılanan Satın Alma Riski 

Marka Sadakati

Satın Alma İlgilenimi

Ürün İlgilenimidir.

Alışılmış karar alma eylemi tüketici karar çeşitleri arasında yer aldığından cevap A seçeneğidir.

"Bu otomobil bu kadar az benzin yakıyor mu acaba sorusu" performans riskiyle alakalıdır. Acaba taksitleri ödeyebilecek miyim? finansal risk, Acaba güvenli mi? fiziksel risk, Bu ürünü aldım diye etrafımdakiler bana güler mi? sosyal risk, Bu tatil iyi gitmezse bir yıl daha para toplamam gerekecek zaman riski ile alakalı sorulardır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Tüketiciler günlük yaşamlarında çok çeşitli satın alma durumları ile karşı karşıya kalır.
Çok çeşitli ürün ve markanın tüketici tarafından değerlendirildiği bu durumlar, satın
alma karar süreçlerinin farklılaşmasına neden olur. Bu nedenle tüketici satın alma karar
süreci, her zaman beş aşamada gerçekleşmez. Bu aşamalar alınan kararın ve satın alınan
ürüne verilen öneme göre değişkenlik gösterir. Tüm bu durumlar, tüketicilerin satın alma
davranışlarının “alışılmış, sınırlı ve kapsamlı karar alma eylemi” olmak üzere üç bölümde
incelenmesine olanak sağlar. Doğru cevap B seçeneğidir.

Satın Alma İlgilenimi
Tüketicinin satın alma sürecine olan ilgi düzeyidir. Satın alma ilgilenimi, kişiye göre değişkenlik gösterir Ürün ilgilenimi kavramı ise satın alma kavramından farklı bir anlam içermektedir. Ürün
ilgilenimi, bir tüketicinin belirli bir durumda, belirli bir ürüne verdiği kişisel önemdir  .Marka sadakati, bir markaya yönelik olarak tesadüfen gerçekleşmeyen
ve ön yargılara dayanan, taraflı ve uzun süreli satın almaya yönelik davranışa dayalı tepki
olarak tanımlanır .Algılanan Satın Alma Riski, tüketicilerin belirli satın alma durumlarını farklı risk düzeylerinde algılarmasıdır. Buna göre cevap C seçeneğidir.

Tüketicilerin satın alma
davranışlarının “alışılmış, sınırlı ve kapsamlı karar alma eylemi” olmak üzere üç bölümde incelenebilir.Alışılmış karar alma eylemi, çoğunlukla algılanan risk düzeyi düşük olan satın almalarda
görülür ve rutin karar alma eylemi olarak bilinir. Tüketici tarafından bir sorunun fark
edilmesiyle başlayan satın alma karar süreci, kapsamlı değerlendirme yapılmaya ihtiyaç
duyulmadan bir markanın seçimi ile sonuçlanır. Ancak satın alma sonucunda tüketici,
üründen beklediği başarıyı elde edememiş ise bir değerlendirme yapar. Doğru cevap E seçeneğidir.

Otomobillerde kullanıma bağlı olarak yakıtın azalması eldekilerin azalması, Artık giyilemeyecek duruma  gelen giysiler eldekilerde hoşnutsuzluk ,kişisel bilgisayarların
kullanımının cazip hale gelmesi yeni ürün fırsatları,  bilgisayar satın alınması durumunda gerekli donanım parçalarının da ( yazıcı,güç kaynağı gibi) satın alınması, diğer ürünleri satın alma, Eldeki harcanabilir geliri etkin kullanmak amacıyla; uygun fiyatlı ve ödeme koşullu ürünler finansal durumdaki bozulmaya örnek olarak verilebilir. Buna göre cevap D seçeneğidir.

Satın alma eylemi iki belirleyici bileşenden oluşur. Bunlardan ilki, satın alma niyeti, ikincisi ise durumsal etkiler olarak gruplandırılabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.