TÜKETİM BİLİNCİ VE BİLİNÇLİ TÜKETİCİ - Deneme Sınavı - 9

Doğal Kaynakların Azaltılması
Canlı hayatının devamı için gerekli olan kaynaklar su, toprak, hava ve ormanlardır. Bu kaynakların tümü, zaman içinde kendini yenileyebilme özelliğine sahiptir. Ancak bu kaynakların tüketiminde dengesizlik ya da aşırılık olursa bu kaynakların “tümden tükenme” tehlikesi oluşur.

Küresel Isınmanın Olası Etkileri
Küresel ısınmanın küresel çaptaki olası etkileri şu şekilde sıralanabilir;
Yükselen deniz seviyesi
Çölleşme
Hastalıkların yayılması
Kötü hasat
Değişen iklim örtüleri
Jeopolitik istikrarsızlık

Yeşil Yeşilciler: Çevresel sorunlarda daha az aktif olmalarına karşın yeşil ürünlere daha fazla istek gösterirler. Çevreyle belirli bir kapsamda ilgilenirler. Eğitim seviyesi ve gelir seviyesi gerçek mavi yeşillere göre düşüktür.

Klasik kahverengiler: Bu gruptakiler hiçbir şekilde çevre ile ilgilenmezler. Onlara göre çevre sorunu diye bir şey yoktur. En az eğitimli ve en az gelir seviyesine sahip tüketicilerdir.

Su tasarrufu: Günlük hayatta alınabilecek basit tedbirlerle su savurganlığının önüne geçilebilir. Hem birey hem de ülke olarak ekonomik kazanca büyük katkılar sağlanabilir
(Çetinavcı,2008:15):
• Evde sızdıran sifonlar ve damlayan musluklar tamir edilmelidir. Saniyede bir damla akan su, yılda üç metreküplük yani üç tonluk bir tüketime karşılık gelir.
• Diş fırçalama sırasında musluk açık bırakılmamalıdır.
• Bulaşık ve çamaşır makineleri tam dolmadan kullanılmamalıdır. Çamaşır ve bulaşık makineleri bir defada ortalama 40 litre su tüketmektedir.
• Banyo yerine duş, tercih edilmelidir. Bir duşta ortalama 50 litre su, bir banyoda 150 litre su tüketilir.
• Yeni teknolojiler sayesinde standart modellere göre yüzde 60 daha az su tüketen klozetler bulunmaktadır. Rezervuarların boyu küçültülmeli, 12-20 litrelik yerine 6-7 litrelik ve kademeli rezervuarlar tercih edilmelidir.
• Meyve ve sebze yıkanan su ile çiçekler sulanmalıdır.
• Çamaşır makinasından çıkan su gibi kullanılmış sular balkon ve tuvalet temizliğinde kullanılmalıdır.
• Kapı önü, balkon, teras gibi yerlerin temizliğinde hortumla su tutmak yerine süpürge kullanılmalıdır.
• Araba yıkarken kova ve sünger kullanılmalı, hortumla yıkama yapılmamalıdır.
• Bahçe sulamasında, buharlaşmanın az olduğu sabah ve akşam üstü saatlerini tercih edilmelidir.
• Suyun çeşmeden içildiği yerlerde boruda ısınan su nedeniyle su soğuyuncaya kadar boşa akıtılır. Suyu boşa akıtmak yerine soğutmak için buz kullanılmalıdır.
• Evlerde su tasarrufu sağlayıcı özellikte armatürler kullanılmalıdır.
• Sokak çeşmeleri, amaçları dışında kullanılmamalıdır.
• Yollarda görülen her türlü içme suyu arızaları, altyapı kuruluşlarına haber verilmelidir.
• Binalar terk edilirken muslukların kapalı olduğundan emin olunmalıdır.
• Eğer evden uzun süre ayrı kalınacak ise su vanalarının kapalı olduğundan

Örgütlenme ve Temsil Edilme (Sesini Duyurma) Hakkı Tüketiciyi bir güç olarak tanımlamak ve etkin hale getirmek için tek yol olarak görülen örgütlenme, demokrasinin vazgeçilmez bir öğesidir. Tüketici örgütleri kurmak, desteklemek, güçlendirmek ve tüketicilerin ilgili yerlerde temsil edilmelerini, görüşlerinin alınabilmesini sağlamak, bu hakkın temelidir. Ayrıca örgütlenme ve temsil edilme hakkı, tüketicilerin hak ve çıkarlarıyla doğrudan veya dolaylı olarak kendilerini ilgilendiren kanunî, idarî, teknik, ticarî, ekonomik, sosyal ve siyasi her konuda düşünce ve görüşlerini belirtebilmeleri, kamuoyu oluşturabilmeleri ve çeşitli kuruluşlarca alınan kararlara örgütleri aracılığı ile demokratik şekilde katılabilmelerini ifade eder. Doğru cevap A’dır.

Tüketici eğitiminin temel amaçları:

•  Tüketicinin kendi değer sistemini anlamasını, •  Karar verme yeteneklerini geliştirmesini, • Pazarda bilgi ve seçenekleri değerlendirmesini, • Satın alma işleminden tatmin  olmasını, • Hak ve sorumluluklarının bilincine varmasını sağlamaktır. Doğru cevap C’dir.

Şikâyet Hakkı Tüketicinin karşılaştığı herhangi bir olumsuz durumda, konuyla ilgili yetkili kurumlara başvurma hakkını içerir. Doğru cevap C’dir.

Eyleme geçme davranışı ise etken ve edilgen olmak üzere iki boyutta ele alınır. Edilgen davranışlar; •Aynı markayı  bir daha satın almamak, • İşletmeyi boykot etmek, • Yakınlarını uyarmak olarak kendini gösterir.   Doğru cevap B’dir.

Kampanyalı satışlarda malın teslim ya da hizmetin gerçekleşme süresi 12 ayı aşamaz. Konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallar için bu süre 30 aydır. Doğru cevap D’dir.

Onarım süresi ise 30 gündür ve onarımda geçen süre garanti süresine eklenir. Eğer ayıp 30 gün içinde giderilemezse, tüketiciye benzer malın verilmesi gerekmektedir. Doğru cevap E’dir.

Sırasıyla mal veya hizmeti satın aldığı işletme, sonra Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri, sorunun çözümlenememesi halinde ya da uygulanması amacı ile tüketici sorunlarına bakmakla görevli Tüketici Mahkemelerine veya görevli Asliye Ticaret veya Asliye Hukuk Mahkemelerine başvurulabilir. Başvuru sırasında hakem heyeti tarafından alınan kararın da sunulması önemlidir. Doğru cevap E’dir.

Kapıdan satışlarda tüketicilerin almış oldukları maldan  7  gün içerisinde neden belirtmeden cayma hakkı bulunur. Doğru cevap B’dir.

Tüketici hakları için 175 ALO  Tüketici Hattı numarası aranmalıdır. Doğru cevap C’dir.

Görünür Ayıplar: Derinlemesine inceleme yapılmasına gerek olmadan kolaylıkla anlaşılabilen ayıplardır. Doğru cevap C' dir.

Tüketici bilincinin oluşturulması beş farklı açıdan değerlendirilir (Fazal ve Singh,1991:13);
Farkında Olma: Tüketiciler ihtiyaçlarını isteklerinden ayırt edebilmeyi öğrenmeli ve
mal ve hizmetlerin kalitesi, uygunluğu ve fiyatlar hakkında bilgilendirilmelidir.
Etki-Tepki: Tüketiciler eğitim sonrasında aldıkları bilgilerin güvenilir olduğunu günlük yaşamlarında da görmek istemektedir.
96 Tüketim Bilinci ve Bilinçli Tüketici
Sosyal Sorumluluk: Sosyal sorumlu tüketim, tüketicilerin mevcut kaynaklar arasından seçim yapması, satın alma kararlarını vermesi ve tüketim davranışlarında bulunması,
yalnız kendi ihtiyaçlarını giderme isteği ile motive olmayan, kararlarının ve davranışlarının olası sonuçlarını dikkate alan bir tüketim biçimidir. Tüketiciler, davranışlarının
toplumun diğer bireyleri üzerindeki etkisini de düşünerek duyarlı ve hassas davranmaya
yönlendirilmelidir.
Ekolojik Sorumluluk: Tüketiciler satın alma sırasında karar verirken hem fiziksel
çevreye, hem de bilinçsiz tercihleri ile dünyanın yok olmasına katkıda bulunduklarının
farkında olmalıdır.
Dayanışma: Tüketici hareketleri, toplumdaki tüm grupların katılımıyla daha etkili
olabilmektedir. Tüketiciler, büyük bir grup olarak hareket etmelerinin, seslerini duyurmada çok daha etkili olacağı bilincini taşımalıdır.

Farkında Olma: Tüketiciler ihtiyaçlarını isteklerinden ayırt edebilmeyi öğrenmeli ve
mal ve hizmetlerin kalitesi, uygunluğu ve fiyatlar hakkında bilgilendirilmelidir.
Etki-Tepki: Tüketiciler eğitim sonrasında aldıkları bilgilerin güvenilir olduğunu günlük yaşamlarında da görmek istemektedir.
96 Tüketim Bilinci ve Bilinçli Tüketici
Sosyal Sorumluluk: Sosyal sorumlu tüketim, tüketicilerin mevcut kaynaklar arasından seçim yapması, satın alma kararlarını vermesi ve tüketim davranışlarında bulunması,
yalnız kendi ihtiyaçlarını giderme isteği ile motive olmayan, kararlarının ve davranışlarının olası sonuçlarını dikkate alan bir tüketim biçimidir. Tüketiciler, davranışlarının
toplumun diğer bireyleri üzerindeki etkisini de düşünerek duyarlı ve hassas davranmaya
yönlendirilmelidir.
Ekolojik Sorumluluk: Tüketiciler satın alma sırasında karar verirken hem fiziksel
çevreye, hem de bilinçsiz tercihleri ile dünyanın yok olmasına katkıda bulunduklarının
farkında olmalıdır.
Dayanışma: Tüketici hareketleri, toplumdaki tüm grupların katılımıyla daha etkili
olabilmektedir. Tüketiciler, büyük bir grup olarak hareket etmelerinin, seslerini duyurmada çok daha etkili olacağı bilincini taşımalıdır.

Tüketicileri bilgilendirme hakkının dört temel amacı bulunmaktadır;
• Tüketicilere satın aldıkları mal ve hizmetlerin niteliği, kalitesi, miktarı ve fiyatı
hakkında temel bilgileri vermek,
• Tüketicilere rekâbet halindeki mal ve hizmetler arasından sağlıklı bir seçim yapabilme olanağı sağlamak,
• Tüketicilerin bu mal ve hizmetleri güvenle ve kendi isteklerine uygun olarak kullanabilmelerini sağlamak,
• Tüketicilerin kendilerine sunulan mal ve hizmetlerin kullanımından doğacak zarar
nedeniyle tazminat talep etmelerini sağlamaktır.

Tüketici eğitiminin temel amaçları şunlardır (Yener, 1990:20);
• Tüketicilerin seçimlerini yönlendirmek olmayıp mevcut seçenek ve olanaklardan
tüketiciyi haberdar ederek, tüketicinin amacına en uygun olanı seçmede ona yardımcı olmaktır,
• Tüketicileri, mal ve hizmetler hakkında mümkün olan en yüksek düzeyde bilgi
sahibi yapmaktır,
• Tüketicileri mal ve hizmetleri ne zaman ve nereden satın alacakları konusunda
bilgilendirmektir,
• Mal ve hizmetlerin kalitelerini nasıl belirleyecekleri ve fiyatları konusunda bilgilendirmek ve uyarmaktır,
• Mal ve hizmetlerle ilgili tahlil ve deney sonuçlarını tüketicilere iletmektir

Hak ve sorumluluklarının tanıtılması, öğretilmesi ve böylece bilinçlendirilerek
umursamazlıktan kurtarılması,
•