TÜKETİM BİLİNCİ VE BİLİNÇLİ TÜKETİCİ - Deneme Sınavı - 6

Çevre sorunlarının kaynağı; insanların ihtiyaçlarını karşılamak üzere çeşitli üretim ve tüketim faaliyetlerini gerçekleştirirken, doğal çevreyi dikkate almamaları ve toplumsal faaliyetlerle doğal çevre üzerinde kurulan baskının çevrenin taşıma kapasitesini aşması sonucu olduğu görülmektedir.

Gelişmiş ülkelerin sosyal ve ekonomik düzeyleri ile çevre sorunlarının ortaya çıkma süreci arasında bir paralellik ve doğrudan ilişki bulunmaktadır. Gelişmiş ülkelerde, çevre sorunları “bolluk kirliliği” olarak adlandırılan, daha çok sanayileşme ve kentleşmeye paralel olarak gelişen üretim ve tüketim faaliyetlerinin artışlarından kaynaklanmaktadır.

• Kentleşme bir değişim sürecidir. Devletin yüklendiği hizmetler açısından faaliyetlerde bulunmasını gerektiren ekonomik, sosyal, fiziki ve nüfus alanlarındaki değişikliklerdir.

• Kentler gelişirken ortaya koydukları değişmeler çok yönlüdür ve ülkenin ekonomik ve sosyopolitik yapısını etkileme gücüne sahiptir. Bu nedenle kentleşme ve bununla ilgili hukuki düzenlemeler devlet tarafından yapılmalıdır.

• Devlet kentleşme nedeniyle karmaşık ve teknik nitelik taşıyan sorun ve görevlerle karşılaşır. Taşımacılık, mesken, salgın hastalıkların önlenmesi ve denetimi, çevre kirliliğinin önlenmesi, enerji, altyapı, eğitim-kültür ve sosyal hizmetleri yürütme durumunda kalır. Ancak bu hizmetler kentleşmeden dolayı giderek karmaşık bir hal alacağından, çeşitli kaynakların koordinasyonu ve planlanması zorunlu olur ve teknik donanımı gerektirir.

Hava kirliliğine neden olan kaynaklar; doğal ve yapay kaynaklar olmak üzere ikiye ayrılır. Doğal kaynaklar; yanardağ faaliyetleri, insan kaynaksız oluşan orman yangınları, çöl tozları, açık arazideki hayvan türlerinin ve bitki örtüsünün bozulması gibi bazı doğa olayları sebebiyle havayı kirleten maddelerdir. Bu tip kirleticiler
atmosferde uzun süre kalmazlar. İnsanın ısınma, ulaşım ve sanayileşme için gerçekleştiridği faaliyetler nedeniyle doğanın dengesini olumsuz etkileyerek havanın kirlenmesine sebep olması da yapay kaynaklara örnektir.

Dünya üzerindeki yaklaşık 80 ülkede nüfusun yüzde 40’ı su talebini karşılayamamaktadır. Gelişmiş ülkelerde nüfusun yüzde 99’u güvenli suya ulaşabilirken, Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkelerinde bu oran yüzde 77, Asya ve Pasifik ülkelerinde yüzde 63, Afrika ülkelerinde ise yüzde 38’dir.

Gürültünün insanlar üzerindeki olumsuz etkilerine bakıldığında; işitme sistemine etkileri (fiziksel etki), fizyolojik etki, psikolojik etki ve performans etki olmak üzere temel dört etki üzerinde durulmaktadır.

Çevre sorunlarının oluşmasındaki temel nedenler arasında düzensiz sanayileşme, çarpık kentleşme ve nüfus oranındaki artış ifade edilmektedir. Küresel ısınma bir çevre sorunudur. Doğru cevap E’dir.

Hava kirliliğinin sonuçları asit yağmurları, küresel ısınma, ozon tabakasının zarar görmesi ve sis oluşumudur. Radyoaktif ışınlar hava kirliliğinin nedenlerinden biridir. Doğru cevap B’dir.

Hava kirliliği çeşitleri temelde üç sınıfta incelenmektedir: ısınma kaynaklı hava kirliliği, ulaşım kaynaklı hava kirliliği ve endüstri kaynaklı hava kirliliği. Doğru cevap D’dir.

Ülkeler su varlığına göre sınıflandırıldığında; kişi başına düşen ortalama kullanılabilir su miktarı yılda 1000 m3’ten az olan ülkeler “su fakiri”, 2000 m3’den az olan ülkeler “suyu az ”, 8000-10000 m3’ten fazla olan ülkeler ise “su zengini” olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap A’dır.

Türkiye, 1955 yılında kişi başına düşen içilebilir su miktarı 8509 m3 ile su zengini kategorisinde yer alırken, 1990 yılında bu rakam 3626 m3’e düşmüş, 2005 yılında ise kişi başına kullanılabilir yıllık su miktarı 1500 - 1735 m³’e ulaşmıştır. Bir başka deyişle; Türkiye artık suyu az olan bir ülke konumundadır. Doğru cevap C’dir.

Karasal alanların yüzde 55.7'si su erozyonu, yüzde 28'i rüzgar erozyonu, yüzde 12.5'i kimyasal değişimler (besin kaybı, tuzlanma, kirlenme, asitleşme), yüzde 4.2'si fiziksel değişimler (su baskını, sıkışma, çökme vb.) ile zarar görmüştür. Doğru cevap D’dir.

Tüketiciler için çevrecilik 1960’lı yıllarda bir “uyanma zamanı”, 1970’lerde “harekete geçme dönemi”, 1980’lerde “hesaplı olma zamanı” ve 1990’larda “pazardaki güç” olarak tanımlanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Klasik kahverengiler, bu tüketici sınıfına verilen addır. Doğru cevap E’dir.

Pil ya da bataryaların yakılarak bertaraf edilmeleri çözüm değildir. Çünkü yanma sonucunda kurşun, cıva ve kadmiyumun daha da zehirli olan oksitleri gaz halinde oluşmakta ve solunan havaya karışmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Pencerelerden güneş çekildiği zaman, ısının kaçmasını önlemek için perdeler kapatılmalıdır. Kapalı ve uygun perdeler, pencerelerden ısı kaybını yüzde 25 oranında önler. Kış aylarında pencereye güneş ışınları değdiği zaman perdeler açılmalıdır. Bu durum, evin ısınmasına yardımcı olur. Doğru cevap D’dir.

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve Valiliklerin işbirliği ile bütün tren ve lokomotifler ile demiryollarında ses ölçümlerinin yapılması ve standartların uygulanması yönünde Gürültü Kontrol Yönetmeliği Md 13/3 uyarınca uygulamalar gerçekleştirilmektedir.

Canlı hayatının devamı için gerekli olan kaynaklar su, toprak, hava ve ormanlardır. Bu kaynakların tümü, zaman içinde kendini yenileyebilme özelliğine sahiptir.

1960’lı yıllarda bir “uyanma zamanı”, 1970’lerde “harekete geçme dönemi”, 1980’lerde “hesaplı olma zamanı” ve 1990’larda “pazardaki güç” olarak tanımlanmıştır. Özellikle bu son dönemde tüketiciler, doğal kaynakları kullanmanın sınırları olduğunun ve düşünülenden çok daha hassas gerçeklerin bulunduğunun farkına varmışlardır. Tüketicilerin artan çevre bilinç düzeyi, pazarlama yönetiminde bölümlendirme stratejileri yapılırken “yeşil tüketici”nin hedeflenmesini ve “yeşil tüketiciler”in tanımlanmasını getirmektedir.

Yeşil Tüketicilerin Sınıflandırılması:

Gerçek Mavi Yeşiller

Yeşil Yeşilciler

Yeşerenler

Umursamayanlar

Klasik kahverengiler