TÜKETİM BİLİNCİ VE BİLİNÇLİ TÜKETİCİ - Deneme Sınavı - 13

İnsanın, insan olmaktan doğan ve yaşamını sürdürebilmesi için gereken ihtiyaçlarını karşılayabileceğini belirten bu hak, tüketicinin en temel hakkıdır. Gelişen ve değişen dünya şartları içerisinde; beslenme, barınma, ısınma, aydınlanma, içecek su bulma, ulaşım ve haberleşme gibi bütün ihtiyaçlar tüketicinin en temel haklarıdır. Bu hakların talep edilebilmesi ve ulaşılabilir olması, her tüketici için mümkün olmalıdır. Bu temel hak içinde yer alan gıda hakkı; “Cinsiyeti ve yaşı ne olursa olsun, her insanın, sürekli, yeterli, güvenli ve kültürel tercihine uygun gıdaya veya gıda üretmek için gerekli araçlara ulaşma hakkı anlamı taşır. İnsanlar, gıda ihtiyaçlarını kendi kontrollerinin dışında, engelli, yaşlılık, ekonomik yetersizlik, hastalık, felâket veya ayrımcılık gibi durumlarda karşılayamadıkları zaman, gıda ihtiyaçları devlet tarafından karşılanmalıdır.” 1966 yılında kabul edilen Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi’nde geçen bu paragraf; içerisinde tüm temel sorunları ve çözüm yollarını barındırmaktadır.                                                               

Güvenlik ve güven duyma hakkı;                                                       

Tüketicilerin doğrudan sağlıkları ile ilgili olan bu hak, tüketiciye sunulan ve tüketicinin aldığı mal ve hizmetlerin, tüketicinin yaşamını ve sağlığını tehlikeye düşürmeyecek ve güvenliğine zarar vermeyecek derecede güvenilir ve kaliteli olması gerekliliğini içermektedir.                                                                       Ekonomik çıkarlarının korunması hakkı;                                                           

 Ekonomik çıkarların korunması hakkı, tüketicinin mal ve hizmet alımı için yaptığı ödemenin karşılığını tam olarak alabilmesidir. Bu hak, tüketicilerin çeşitli mal ve hizmetler arasında gelir düzeylerine uygun şekilde kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmesi, istedikleri mal ve hizmetleri ucuz ve kaliteli olarak alabilmesi ve seçeneklerin artırılmasını ifade eder.                                                               

Zararların karşılanması (tazmin edilmesi) hakkı;                                               

Satın alınan mal veya hizmetlerin öngörülen nitelikte olmaması, ayıplı veya hatalı çıkması durumunda; ayıplı malın geri alınması, değiştirilmesi, ayıplı hizmetin yeniden görülmesi vb. gibi ayıpların ve neden oldukları her türlü maddi, hukuki ve ekonomik zararların karşılanmasıdır.                                                  Örgütlenme ve temsil edilme hakkı;                                                                 

Tüketiciyi bir güç olarak tanımlamak ve etkin hale getirmek için tek yol olarak görülen örgütlenme, demokrasinin vazgeçilmez bir öğesidir. Tüketici örgütleri kurmak, desteklemek, güçlendirmek ve tüketicilerin ilgili yerlerde temsil edilmelerini, görüşlerinin alınabilmesini sağlamak, bu hakkın temelidir.

 Bilgilendirme ve Eğitim Hakkı; Tüketicinin eğitimi; bireyin ekonomik faaliyetlerini yönlendirme, ihtiyaçlarını karşılama ve pazarı etkileme gücünü artırmayı hedef alan, eğitim ve bilgilendirme yatırımı olarak tanımlanabilir. Tüketicinin eğitimi, hem tüketicilerin korunması, hem de bilgilendirilmesi açısından önem taşır. Tüketicilerin bilinçli olabilmesi için eğitilme ve bilgilendirilme hakkı vardır. Tüketici haklarını bilme, kullanma ve arama konularında eğitilmeli; mal ve hizmetlerin seçimi, satın alımı, kullanımı ve elden çıkarılması gibi konularda bilgilendirilmelidir.                                                     Şikayet Hakkı; Tüketicinin karşılaştığı herhangi bir olumsuz durumda, konuyla ilgili yetkili kurumlara başvurma hakkını içerir.                                                   

Örgütlenme ve Temsil Edilme (Sesini Duyurma) Hakkı; Tüketiciyi bir güç olarak tanımlamak ve etkin hale getirmek için tek yol olarak görülen örgütlenme, demokrasinin vazgeçilmez bir öğesidir. Tüketici örgütleri kurmak, desteklemek, güçlendirmek ve tüketicilerin ilgili yerlerde temsil edilmelerini, görüşlerinin alınabilmesini sağlamak, bu hakkın temelidir.                                                   

Sağlıklı Bir Çevreye Sahip Olma Hakkı; Birey; sosyal, fiziksel çevresiyle bir bütündür. Çevrenin korunmasında, sağlıklı ve dengeli bir yaşam için tüketiciye önemli sorumluluklar düşmektedir. Çevreyi koruma ve çevresel tehlikelerden korunma, bu hak kapsamındadır. Sağlıklı bir çevreye sahip olma hakkı, sağlık şartlarına uygun, ekolojik dengenin bozulmadığı, temiz hava, yeterli ve temiz su, daha çok yeşil alan, sağlıklı ve kaliteli alt yapı hizmetlerinin bulunduğu, bir yaşama ortamının tüketicilere ve gelecek nesillere sağlanmasını ifade eder.

Mal ya da hizmetteki ayıbı (kusuru) düzeltme ile ilgili eylemler. Onarım ya da ürün değişimini talep etmek, para iadesi istemek, 

Yasal yollara başvurma. Ticaret ya da tüketici mahkemelerine başvurarak, zararın ödenmesini talep etme,

Şikayet merkezlerine başvurmak. Ürünün satıcı ya da üreticisine başvurmak, tüketici derneklerine, ticaret odalarına, ticaret müdürlüklerine konuyu aktararak durumun düzeltilmesini istemek. 

'' A-B-C'' şıkları edilgen davranışlardır.

Tüketici onarım hakkını kullanmasına karşın malın tüketiciye teslim edildiği tarihten itibaren, belirlenen garanti süresi içinde kalmak şartıyla, bir yıl içerisinde; aynı arızanın ikiden fazla tekrarlanması ya da farklı arızaların dörtten fazla meydana gelmesi ya da belirlenen garanti süresi içerisinde farklı arızaların toplamının altıdan fazla olması ve bu arızaların maldan yararlanamamayı sürekli kılması durumunda, malın onarımı için gereken en uzun sürenin aşılması halinde, firmanın hizmet istasyonunun, hizmet istasyonunun olmaması halinde ise sırasıyla satıcısı, bayii, acentesi, temsilciliği, ithalatçısı veya imalatçı- üreticisinden birisinin düzenleyeceği raporla arızanın onarımının mümkün olmadığının belirlenmesi durumunda, tüketici malın ücretsiz değiştirilmesini, bedel iadesini ya da ayıp oranında bedel indirimi yapılmasını talep edebilir.

Bu durumda doğru cevap "b" seçeneğidir.

Bu durumda doğru cevap "b" şıkkıdır.