TÜKETİCİ HUKUKU - Deneme Sınavı - 20

kırk sekiz

kırk beş

Uçak bileti

Avrupa Birliği’nde tüketiciler için en önemli gündem maddelerinden biri de gıda güvenliğidir. Bu konuda 2000 yılında Beyaz Kitap yayınlanmıştır.

1985 yılına gelinceye kadar Türkiye’de tüketiciyi koruyucu hükümler başlangıçta genel hukukun bir parçası olarak çeşitli kanun, tüzük ve yönetmeliklerde yer almıştır. Daha sonraları, özellikle Türkiye ile Avrupa Birliği arasında kurulan Gümrük Birliğinin 1997 yılında yürürlüğe girmesinden önce, mevzuatın Avrupa Birliği mevzuatına uyumlu hale getirilebilmesi için bir takım düzenlemelere gerek duyulmuştur. Tüm bu gelişmeler sonucunda Türkiye’de 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hazırlanmış ve 1995 yılında kabul edilmiştir. Tüketici hukukunun gelişimi de 4077 sayılı bu Kanun’un yürürlüğe girmesi ile başlamıştır. Kanun, ayıplı mallardan tüketici kredilerine, taksitli satışlardan satış sonrası hizmetlere kadar birçok konuyu düzenlemiştir. Bu Kanunla birlikte, Türk Hukuk Sistemi; tüketici mahkemeleri, tüketici sorunları hakem heyetleri, tüketici konseyi gibi yeni kurumlarla tanışmıştır. Daha da önemlisi bu Kanun ile tüketici haklarının ne olduğu ve bu hakların nasıl kullanılacağı ortaya konulmuştur. Bu Kanunda zaman içinde değişiklikler yapılmıştır. Daha sonra 4077 Kanunu yürürlükten kaldıran ve 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kabul edilerek Avrupa Birliği düzenlemeleri ile de uyumlu yeni düzenlemelere yer verilmiştir. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un gerekçesinde belirttiği gibi, “23/2/1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat 1995 yılında yürürlüğe girdiğinden bu yana tüketicinin korunması hukuku Türkiye’de önemli bir gelişme kaydetmiş; 2003 yılında gerçekleştirilen kapsamlı değişiklikler de tüketici hareketine ek bir ivme kazandırmıştır. Ancak bu düzenlemelerin tümünün, Avrupa Birliği (AB) mevzuatı ile tam uyumunun sağlanması için gözden geçirilmesi ve kısmen yeniden kaleme alınması ihtiyacı özellikle AB-Türkiye tarama toplantıları çerçevesinde kendisini göstermiştir. Kanun değişikliğine gidilmesinin en temel amaçlarından birisi, AB’nin son dönemde çıkardığı ve henüz mevzuatımıza aktarılmamış olan, 2002/65/AT sayılı Finansal Hizmetlerin Mesafeli Satışı, 2005/29/ AT sayılı Haksız Ticari Uygulamalar, 2008/48/AT sayılı Tüketici Kredileri Sözleşmeleri, 2008/122/AT sayılı Devre Tatil, Uzun Süreli Tatil Ürünü, Yeniden Satım ve Değişim Sözleşmeleri, 2001/83/EU sayılı Tüketici Hakları Yönergelerinin iç hukukumuza aktarılması olmuştur. Diğer taraftan, bu Tasarı hazırlanırken tüketicinin korunması alanında AB tarafından çıkarılmış olan bütün Yönergeler incelenmiş ve iç hukukumuzdaki değişiklikler ona göre şekillendirilmiştir. 6502 sayılı Kanun ile AB Yönergeleri ve AB Tavsiyeleri iç hukukumuza aktarılmıştır.

Tüketici hukukunun amacına ve tüketici kanunu düzenlemelerine baktığımızda tüketici hukuku kurallarının bazı özellikler taşıdığını görürüz. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz: 1. Tüketici hukuku bağımsızdır. 2. Tüketici hukuku kuralları emredicidir. 3. Tüketici hukuku kurallarına ilişkin boşlukların doldurulmasında genel hükümlere başvurulur. 4. Tüketici hukuku kendine özgüdür. 5. Tüketici lehine yorum yöntemi geçerlidir.

Tüketici hukuku bağımsızdır; amacı tüketiciyi korumak olan Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kabul edilmiş olduğu için tüketici hukuku diğer hukuk dallarından bağımsızdır. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da yer alan hükümler, üretim ve ticarî faaliyetler açısından tüketici lehine denetim ve sınırlamalar içermektedir. Örneğin tüketicilerin taraf olduğu bazı sözleşmelerde tüketicinin korunmasına yönelik hükümlere yer verilmiştir. Aynı şekilde, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’u uygulayacak idarî yapı ve Kanunun uygulamasından doğacak uyuşmazlıkların çözümü için genel mahkemelerden ayrı bir tüketici mahkemeleri ve ayrıca bir hak arama yolu olarak Tüketici Hakem Heyetlerine yer verilmiştir.

Kitabınıza göre, her alıcı tüketici sayılmaz. Bir kimse, kişisel gereksinimleri dışında, belirli bir meslek icrası, belirli bir üretimde kullanma, yeniden satış, ticari olarak kullanma vs. gibi amaçlarla hareket ediyorsa bu kişi tüketici olarak kabul edilmeyecektir.

Tüketicinin temel haklarını şu şekilde sayabiliriz:

Ayıplı malın yenisi ile değiştirilmesini talep hakkı evrensel nitelikteki temel tüketici hakkı olmayıp, TKHK gereğince malın ayıplı çıkması durumunda kullanabileceği seçimlik haklarından birisidir.  Doğru yanıt (C) seçeneğidir.

Yaptırım=Müeyyide: Kanun, ahlak gibi
kurumların buyruklarının yerine getirilmesini sağlama.

Reklam Kurulunun görevleri şunlardır:
a. TKHK’da belirtilen esaslara uygun olarak ticari reklamlarda uyulması gereken ilkeleri belirlemek ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik düzenlemeleri yapmak ve Bakanlık aracılığıyla duyurmak,
b. Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapmak,
c. İnceleme veya denetim sonuçlarına göre Kanunun 61’inci ve 62’nci maddelerinde belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında idari yaptırımları uygulamak.

İdari para cezaları uygulanırken aşağıdaki kriterler esas alınır:

1. Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca ulusal yayın lisansı veya yayın izni verilen kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirilmiş yayınlardaki aykırılıkların ülke genelinde yapıldığı kabul edilir.
2. Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca kablo, bölgesel ve yerel yayın lisansı veya izni verilen kuruluşlar ile uydu üzerinden yayın yapan kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirilmiş yayınlardaki aykırılıkların yerel düzeyde yapıldığı kabul edilir.
3. Dağıtıldığı illerin nüfusunun toplamı, ülke nüfusunun en az yüzde yetmişini oluşturan süreli yayınların ülke genelinde dağıtıldığı kabul edilir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Reklam Kurulu Yönetmeliği’ne göre, Kurul Başkan ve üyelerinin aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:
a. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
b. En az iki yıllık yüksekokul mezunu ya da
denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından
kabul edilen yurt dışındaki öğretim kurumlarından mezun olmak,
c. 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin
(A) bendinin (5) numaralı alt bendinde düzenlenen şartları taşıyor olmak,
ç. Kamu haklarından mahrum bulunmamak.

Huzur Ücreti: Bir kurulun üyelerine bu görevlerinden dolayı verilen bir miktar
para

Verilen ifadeleri hepsi Tüketici Konseyinin görevlerindendir.

Yukarıdakilerin hepsi Tüketici Konseyi üyelerindendir.

Yukarıdakilerin hepsi Reklam Konseyinin görevlerindendir.

Tüketici Hakem Heyeti üyelerinin en az dört yıllık fakülte mezunu olmaları gerekmektedir.

6502 sayılı yeni TKHK’da, 4077 sayılı mülga Kanun zamanında olduğu gibi, reklamlarla ilgili düzenlenen önemli bir husus, 63’üncü maddede hüküm bulan Reklam Kurulu’dur. TKHK m.63/1’e göre; Ticari reklamlarda uyulması gereken ilkeleri belirleme ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik düzenlemeleri yapma, bu hususlar çerçevesinde inceleme ve gerektiğinde denetim yapma, inceleme ve denetim sonucuna göre durdurma veya aynı yöntemle düzeltme veya idari para cezası veya gerekli görülen hâllerde de üç aya kadar tedbiren durdurma cezası verme hususlarında görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur.