TÜKETİCİ HUKUKU - Deneme Sınavı - 19

Reklam Kurulu Yönetmeliği’ne göre, Kurul Başkan ve üyelerinin aşağıdaki şartları taşıması zorunludur: 

a. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, 

b. En az iki yıllık yüksekokul mezunu ya da denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt dışındaki öğretim kurumlarından mezun olmak, 

c. 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinin (5) numaralı alt bendinde düzenlenen şartları taşıyor olmak, 

ç. Kamu haklarından mahrum bulunmamak.

TKHK’nun 64’üncü maddesi gereğince, tüketici sorunlarının ve ihtiyaçlarının belirlenmesi ile çıkarlarının korunmasına ilişkin gerekli tedbirleri araştırmak ve bu Kanunun uygulanmasına yönelik tedbirlere dair görüşleri öncelikle ele alınmak üzere ilgili mercilere iletmek amacıyla yılda en az bir kez Bakanlığın koordinatörlüğünde Tüketici Konseyi toplanmaktadır.

Tüketici Konseyinin görevleri şunlardır (Tüketici Konseyi Yönetmeliği m.7):

 a. Tüketicinin ihtiyaçlarının karşılanması ve çıkarlarının korunmasına ilişkin alınacak tedbirler konusunda araştırma ve çalışmalarda bulunmak,

b. Tüketicinin sorunlarının evrensel tüketici hakları doğrultusunda çözülmesi amacıyla alınacak tedbirler ile Kanunun uygulanmasına yönelik tedbirlere dair görüşleri karara bağlamak ve öncelikle ele alınmak üzere ilgili mercilere aktarmak, 

c. Tüketicinin korunması ile ilgili kanun teklifleri, yönetmelik ve tebliğler hakkında görüş oluşturmak ve önerilerde bulunmak, 

ç. Tüketicinin korunması alanındaki gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek, 

d. Tüketicinin eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi amacıyla yazılı veya görsel materyaller hazırlanması konusunda önerilerde bulunmak, 

e. Konseye katılan tüketici örgütleri temsilcileri arasından Reklam Kurulunda görevlendirilecek üyeyi seçmek, 

f. Kuruluş amaçları doğrultusunda diğer görevleri yapmak.

Tüketicinin korunmasına yönelik piyasa denetim mekanizmaları içinde Reklam Konseyi büyük bir önem taşımaktadır. 6502 sayılı Kanun ile getirilmiş olan yeni bir kuruluştur. Kanunun 65’nci maddesi kapsamında düzenlenen bu Konsey; reklam politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak çağdaş iletişim uygulamalarını takip etmek, reklam sektörünün ve reklam denetim işlevinin geliştirilmesine yönelik araştırma ve çalışmalar yapmak, bu alanda görüş ve önerilerde bulunmak ve bu görüş ve önerileri ilgili mercilere iletmek amacıyla yılda en az bir kez Bakanlığın koordinatörlüğünde toplanmaktadır.

Reklam Konseyinin görevleri şunlardır: 

a. Reklam ve pazarlama iletişimi alanlarına ilişkin çağdaş ve uluslararası gelişmeleri ve yargı kararlarını izleyerek, bu alanlarda düzenleme ve denetim işlevinin geliştirilmesi ile ilgili görüş ve önerilerde bulunmak, 

b. İhtiyaç halinde çalışma grupları kurmak ve çalışma gruplarına başkanlık edecek üyeleri belirlemek, 

c. Çalışma gruplarının raporlarını incelemek ve görüşmek, 

ç. Reklam ile ilgili konularda kamuoyunda farkındalığın arttırılmasına yönelik önerilerde bulunmak, 

d. Tüm mecra ölçümlerinin sağlıklı bir şekilde yapılması amacıyla öneriler geliştirmek,

 e. Yukarıdaki hususlarda belirlenen görüş ve önerilerle ilgili olarak yapılan çalışmaları izlemek, sonuçlarını değerlendirmek, kamuoyunu bilgilendirmek, gerektiğinde bu çalışmaları yayınlamak ve kılavuzlar oluşturmak.

Tüketici sorunlarının çözümünde klasik yargı mercilerinin ve yargılama yönetmelerinin etkili olmadığının görülmesi üzerine, TKHK tüketici sorunlarının çözümünü kolaylaştırma ve böylece tüketicilerin haklarını aramalarını teşvik etmek amacıyla Tüketici Hakem Heyetleri (THH) kurulmasını istemiştir.

Tüketici hakem heyetlerine yapılacak başvurularda değeri İki bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyeti görevlidir.

Tüketici hakem heyetlerine yapılacak başvurularda değeri Büyükşehir statüsünde olan illerde iki bin Türk Lirası ile üç bin Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyeti görevlidir.

Yönetmelik m.17 gereğince tüketici hakem heyeti başkan ve üyeleri aşağıdaki uyuşmazlıklarla ilgili toplantılara katılamazlar: 

a. Aralarında evlilik bağı kalksa bile eşin taraf olduğu uyuşmazlıklar, 

b. Kendisi veya eşinin altsoy veya üstsoyunun taraf olduğu uyuşmazlıklar, 

c. Nişanlısının taraf olduğu uyuşmazlıklar, 

ç. Kendisi ile arasında evlatlık bağı bulunanın taraf olduğu uyuşmazlıklar, 

d. Üçüncü derece de dâhil olmak üzere kan veya kendisini oluşturan evlilik bağı kalksa dahi kayın hısımlığı bulunanların taraf olduğu uyuşmazlıklar,

 e. İki taraftan birinin vekili, vasisi, kayyımı veya yasal danışmanı sıfatıyla hareket ettiği uyuşmazlıklar,

 f. Aynı uyuşmazlıkla ilgili bilirkişi olarak dinlendiği veya hakem sıfatıyla hareket etmiş olduğu uyuşmazlıklar, 

g. Kendisinin taraf olduğu veya doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili olduğu uyuşmazlıklar.

Mal ile hizmet arasındaki nitelik farkı gereğince, tüketicilere mal sunan gerçek veya tüzel kişiler için “satıcı” kavramı kullanılırken, hizmet sunan gerçek veya tüzel kişiler için “sağlayıcı” kavramı kullanılır (Bkz. TKHK. m. 3/ı, i).

Ayıplı mal veya hizmet nedeniyle sorumlu olan yukarıda sayılan kişiler, tüketiciye karşı müteselsilen sorumludurlar. Dolayısıyla tüketici, müteselsil sorumlu olan kişilerden dilediğine başvurabilir. Satılan malın veya sunulan hizmetin ayıplı olduğunun sorumlular tarafından bilinmemesi bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz. Birden çok borçlunun her birinin, alacaklıya karşı borcun tamamından sorumlu olduğu, alacaklının borcun tamamının veya bir kısmının ifasını, dilerse borçluların hepsinden, dilerse yalnız birinden isteyebileceği sorumluluk türüne müteselsil sorumluluk denir.

Tüketici kuruluşları, tüketicilerin haklarının korunması alanında çeşitli ve farklı görevler üstlenmiştir. Bunlardan, Reklam Kurulu, ticari reklamlara ilişkin denetim yapma ve idari ceza verebilme yetkisine sahiptir. Tüketici Konseyi, tüketici sorumlarının ve ihtiyaçlarının belirlenmesi ile çıkarlarının korunmasına ilişkin gerekli tedbirleri araştırmak ve TKHK’nun uygulanmasına yönelik tedbirlere dair görüşleri öncelikle ele alınmak üzere ilgili mercilere iletmek amacıyla faaliyet yürütmektedir. Reklam Konseyi ise, Reklam politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak çağdaş iletişim uygulamalarını takip etmek, reklam sektörünün ve reklam denetim işlevinin geliştirilmesine yönelik araştırma ve çalışmalar yapmak, bu alanda görüş ve önerilerde bulunmak ve bu görüş ve önerileri ilgili mercilere iletmek amacıyla hareket etmektedir. Tüketici Hakem Heyeti ile Tüketici
Mahkemeleri de uyuşmazlıkların çözümünde karar verici konumunda hüküm tesis etmektedir. Kanunda tanımlandığı ve çerçeveleri çizildiği oranda bu kuruluşların tüketicilerin karşılaştığı sorunlara çeşitli açılardan çözüm getirdiği ve bu sorunların ortadan kaldırılması amacıyla faaliyet yürüttükleri görülmektedir. Kanun eliyle kurulan bu kuruluşlar haricinde tüketici haklarını korumakla görevli başka kuruluşlarında bulunduğu dikkate alınırsa, tüketicilerin çok değişik açılardan korunmaya, gasp edilen haklarını elde etmeye ve meydana gelen uyuşmazlıklara çözüm bulunmaya çalışıldığı görülmektedir.

Ticari reklam ve haksız ticari uygulamaları, belirlenen ilkeler çerçevesinde incelemek ve gerektiğinde denetim yapma, Reklam kurulunun görevleri arasında yer alır.

Reklam Kurulu on dokuz üyeden oluşmaktadır. Kurulun başkanlığını Gümrük ve Ticaret bakanının görevlendirdiği ilgili Genel Müdür yürütmektedir.

Konsey, Başkanın çağrısı üzerine yılda en az bir kez toplanır. Başkanın gerekli görmesi veya üyelerin en az dörtte birinin Başkana yapacağı gerekçeli ve yazılı başvuru üzerine de olağanüstü toplanır.

Tüketicinin korunması alanındaki gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek ile Tüketicinin korunması ile ilgili kanun teklifleri, yönetmelik ve tebliğler hakkında görüş oluşturmak ve önerilerde bulunmak, Tüketici Konseyinin görevleri arasında yer alır.

Tüketicinin korunması ile ilgili kanun teklifleri, yönetmelik ve tebliğler hakkında görüş oluşturmak ve önerilerde bulunmak, Reklam Konseyinin değil, Tüketici Konseyinin görevleri arasında yer alır.

Tüketici hakem heyetleri başkan dahil beş üyeden oluşur. Başkanlığı illerde ticaret il müdürü, ilçelerde ise kaymakam veya bunların görevlendireceği bir memur yürütür.

Dört yıllık fakülte mezunu olma şartını taşıyan üye bulunamayan yerlerde, üyeler illerde yüksekokul veya lise, ilçelerde ise en az ilköğretim mezunları arasından görevlendirilir.

Taraflar, tüketici hakem heyetinin kararlarına karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde tüketici hakem heyetinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine itiraz edebilir. İtiraz, tüketici hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak talep edilmesi şartıyla hâkim, tüketici hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla durdurabilir.