TOPRAK BİLGİSİ VE BİTKİ BESLEME

Su molekülünde oksijen atomunun iki yanında yer alan hidrojenlerin 103°- 106° (ortalama 104.5°) açı yapacak şekilde yerleşmesiyle dipol (polar, iki kutuplu) bir yapı oluşmuştur.

Endotermik, gerçekleşirken dışarıdan ısı formunda enerji alan işlem veya tepkimedir. Suyun buharlaşması buna örnektir.

Su molekülleri taşıdıkları polar özellik nedeniyle, yabancı moleküllerle sıkı bağlantı kurabilmekte yani adhezyon gücü yüksek bulunmaktadır. Canlı dokularda yer alan nişasta, protein ve selülozu ıslatması bu gücü doğrulayan önemli bir kanıttır.

İki çözeltinin osmotik basınçları birbirlerine eşit ise bunlara izotonik çözeltiler denir.

Şişme, başlangıçta hızla ortaya çıkacak, zamanla yavaşlayacak ve duracaktır. Sonradan hızlanması söz konusu değildir.

Genç bir kökün uç kısmından boyuna kesiti incelenirse; en uçta mekanik yıpranmaları engelleyen kök başlığı (kaliptra) görülür. Onun ardında yer alan meristematik yörede hücrelerin hızla bölünmesiyle kök ucuna doğru büyüme sağlanmaktadır.

Bitki besin elementlerinin bitki kökleri tarafından alınabilmeleri için kökün etki alanına, yani rizosfere ulaşmaları gerekmektedir.

Kontakt Değişim Kuramı, toprak kollidlerinin yüzeyinde adsorbe edilmiş bulunan besin maddelerinin değinim sonucunda, kök yüzeyi tarafından doğrudan alındığını savunmaktadır.

Işık, su, tuz ve sıcaklık stresi, bitkinin besin elementi alımını etkileyen stres etmenleri arasındadır. Gürültü bu etmenlerden biri değildir.

İyonların bağımsız olarak hareketini sağlayan protoplazma sisteminin tümüne simplast adı verilmekte, bu yolla aktif taşınma sağlanmaktadır.

Ekzotermik; gerçekleşirken dışarıya ısı formunda enerji salan işlem veya tepkimedir. Doğru cevap D'dir.

Adhezyon; Farklı iki madde arasında var olan ve bu iki maddenin birbirine tutunmasını sağlayan çekim kuvvetidir. Su molekülleri taşıdıkları polar özellik nedeniyle, yabancı moleküllerle sıkı bağlantı kurabilmekte yani adhezyon gücü yüksek bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Suyun çözgen özelliği bitkilerin çeşitli besin elementlerini almasında olduğu gibi, bunların bitkide taşınmasında; sentezlenmiş çeşitli organik maddelerin gerekli organlara ulaşmasında önemli role sahiptir. Doğru cevap E'dir.

Diffüzyonun özel hali olan osmoz, bitkilerin yaşamında ayrı bir öneme sahip bulunmaktadır. Bir çözeltide, çözünen madde miktarının artmasıyla, birim hacimde yer alan çözgen miktarına düşen pay azalır. Doğada ve yaşamsal olaylarda çözgen madde çoğunlukla sudur. Sadece suyun geçmesine izin veren seçici geçirgen (yarı geçirgen, semipermeabl) bir zarla ayrılmış ortamın iki yanındaki çözeltilerde çözünmüş madde miktarları farklı oranlarda ise, su konsantrasyonları da farklı olacaktır. Bu koşullarda, seçici geçirgen zarın her iki yanına da geçebilecek özelliğe sahip bulunan su, potansiyellerini eşitlemek eğilimiyle, diffüzyon kurallarına uygun şekilde, su konsantrasyonu yüksek olan taraftan diğer tarafa doğru geçmeye başlayacaktır. Açıklanan bilgilerin ışığında, “Osmoz, sadece suya geçirgen olan, yani seçici geçirgen bir zarla ayrılmış ortamda, suyun konsantrasyonunun fazla olduğu yönden az olduğu yöne doğru, su potasiyellerini eşitleme eğilimiyle geçişidir” şeklinde tanımlanabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

İki çözeltinin osmotik basınçları birbirlerine eşit ise bunlara izotonik çözeltiler denir. Eğer birbirinden farklıysa, osmotik basıncı yüksek olan hipertonik, düşük olan hipotonik sözcükleriyle isimlendirilir. Doğru cevap D'dir.

Genç bir kökün uç kısmından boyuna kesiti incelenirse; en uçta mekanik yıpranmaları engelleyen kök başlığı (kaliptra) görülür. Onun ardında yer alan meristematik yörede hücrelerin hızla bölünmesiyle kök ucuna doğru büyüme sağlanmaktadır. Üzerinde uzama yöresi (genişleme) yer alır. Kökün boyuna büyümesi burada meydana gelir. Doğru cevap C'dir.

Sıcaklığın uygun sınırların üstünde ve altında bulunması, hem pasif, hem de aktif besin element alınımını olumsuz etkilemektedir. Yüksek sıcaklıkta enzimlerin yapısal bozulması ve solunumun yavaşlamasıyla aktif alınım, membranların geçirgenliğinin azalmasıyla da pasif alınım güçleşir. Doğru cevap E'dir.

Kurak ve yarı kurak bölgelerde, drenaj koşullarının uygun olmadığı sulanabilir arazilerde, deniz suyunun etkisi altında ve sulama suyunun tuzlu sınıfa girmesi halinde bitkilerde tuz stresine rastlanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

İyonların bağımsız olarak hareketini sağlayan protoplazma sisteminin tümüne simplast adı verilmekte, bu yolla aktif taşınma sağlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Besin elementlerinin aşağıya doğru taşınmalarında asal rolü floem iletim sistemi oynamaktadır. Bu yönde ksilemin rolü yok denilecek ölçüde azdır. Doğru cevap A'dır.