TOPRAK BİLGİSİ VE BİTKİ BESLEME

Kil mineralleri, kayaçlardaki minerallerin ayrışması sonucu oluşmuş inorganik kolloidlerdir ve kil taneleri, gerçek çözeltilerde olduğu gibi iyon veya moleküllerden oluşmaz. Doğru cevap B’dir.

Genişleme yeteneği olmayan tek kil türü, potasyumca zengin illit mineralidir. Doğru cevap A’dır.

Killi topraklara organik madde karıştırılması onların yapışkanlığını azaltır. Doğru cevap E’dir.

Organik bileşiklerin on binlere varan sayıları onları gruplandırmayı zorlaştırsa da, yapı maddeleri karbonhidratlar, proteinler ve yağlar olarak üç başlık altında toplanabilmektedir. Toprak organik maddesi sürekli değişim halindedir ve mikroorganizmalar bu değişimde etkili olan faktörlerden biridir. Doğru cevap E’dir.

Toprakta organik maddenin varlığıyla plastiklik azalırken esneklik artırmaktadır. Doğru cevap E’dir.

6,5-7,5 pH aralığına sahip topraklar nötr reaksiyonlu kabul edilir. Doğru cevap C’dir.

Toprakta gereğinden fazla miktarda bulunan kireç, bitki besin maddelerinin yarayışlılığını sınırlandırır, bitkide madde değişimi bozukluklarına yol açar, toprakta sert katman oluşturabilir ve toprağa büyük hacimlerde verildiğinde, bitkileri şoka sokabilir. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler toprakta uygun miktarda bulunan kirecin etkileridir. Doğru cevap D’dir.

Katyon değişim kapasitesi (bu değer daha çok toprağın kil ve humus kapsamı ile birlikte artar) düşük olan topraklarda daha az kireçleme materyaliyle sonuç alınır. Doğru cevap D’dir.

Toprak canlıları, besin maddeleri döngüsünü hızlandırmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Toprak oluşumunun hızlı olduğu bölgelerde killer de yaşlanarak, önce 1:1 tipine sonra da demir-alüminyum silikatlara dönüşür. Kaolinit, bilinen en yaygın 1:1
tipi kildir. Silisyum ve alüminyum levhalarının arasında kalan boşluklar, aradaki
güçlü hidrojen bağlarından dolayı dar ve katıdır, esnemez. Doğru cevap D'dir.

Genç killerin büyük bölümü 2:1 tipi olup, ülkemiz toprakları da bulunduğumuz
ılıman ve yarı kurak coğrafya nedeniyle genellikle gençtir, üstelik killerin önemli
bölümü ortamdan yıkanıp uzaklaşma fırsatı bulamamıştır. Yani Türkiye topraklarında özel alanlar dışında kil oranı yüksek olup, bunların da önemli bölümü 2:1 tipi killerdir. Buna göre doğru cevap B'dir.

•İyi havalanma,
• Bol su tutma,
• Su ve hava iletkenliği,
• Erozyona karşı direnç,
• Yapının gelişmesi ve işlemenin kolaylaşması,
• Besin maddelerinin bitkilere hazır durumda tutulması,
• Zehirlere ve asitlik-alkaliliğe karşı tamponluk
gibi görevlerde organik maddenin payı büyüktür. Buna göre doğru cevap E'dir.

Ahır gübresi büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar ile, kümes hayvanlarının katı ve
sıvı dışkılarına yataklıklarıyla birlikte verilen addır. Çiftlik gübresi terimi ise ahırdaki bu organik gübrelerin yanı sıra mutfak artıkları, dökülen yapraklar, işletme sırasında açığa çıkan posa ve kabuklar gibi diğer organik ürünleri de kapsar, daha geniş bir kavramdır. Buna göre doğru cevap A'dır.

Yapraklar, talaş, posa, meyve, sebze kabukları, biçilmiş çim vb ürünler bir çukura doldurulup çürümeye bırakılır. Başlangıçta ortamın asitliğini gidermek için bir miktar toz kireç serpmek, mikropların daha etkili çalışmasını sağlamak için de azotlu gübre uygulamak daha iyi sonuç sağlar. Yığın arada bir karıştırılarak, yanmaya fırsat verilmez. Kompost denen bu organik gübre, ahır gübresi kadar değerli bir organik madde kaynağı olacaktır. Doğru cevap B'dir.

Uygun düzeydeki kirecin yararları şunlardır:
• Mikrobiyel etkinliklerin düzenlenmesi, mikropların gerek duyacağı besin maddelerinin yarayışlılığı, yararlı mikroorganizma sayısında artış,
• Fiziksel özelliklerin düzenlenmesi, toprak tanelerinin paketlenmesi, çimentolanması, yumak oluşumu vb,
• Zehirli bileşiklerin nötrleştirilmesi, yıkanmasının kolaylaşması,
• Bitki hastalıklarının azalması,
• Bitki besin maddelerinin yarayışlılığının artması,
• Toprak reaksiyonunun düzenlenmesi, asitliğin önlenmesi, tamponluk,
• Dezenfeksiyon.

E şıkkındaki ifadede yararlı mikroorganizma ifadesi kullanılmadığından doğru cevap E'dir.

Fazla kirecin olası zararları aşağıdaki gibidir:
• Bitki besin maddelerinin yarayışlılığı sınırlanır.
• Bitkilerde madde değişimi (metabolizma) bozuklukları görülebilir. Örneğin kökler tarafından alınan kimi besin maddeleri, toprak üstü organlara
yeterince taşınamaz.
• Toprakta sert katman oluşabilir.
• Toprağa tek seferde büyük miktarda kireç eklenirse, bitkiler şoka girebilir.
• Kireçleme yapılan topraklarda uzun dönemde nitrat kayıplarının artması,
fosforun alınabilirliğinin azalması gibi sorunlar da yaşanabilmektedir.
• Öte yandan çoğu ot öldürücü ilacın etkinliği asit ortamlarda sınırlıdır. Kireçleme ile toprak pH’sının yükseltilmesi, bu ilaçların etkinliğini artırarak,
ürünün zarar görmesine yol açabilir.

Buna göre doğru cevap B'dir.

Baklagil bitkileri için, toprak pH’sının 6,8’e veya daha üstüne çıkarılması
gerekir. Aksi taktirde, bu bitkiler için yaşamsal önemi olan rhizobium bakterileri
sağlıklı gelişemez. Buna göre doğru cevap A'dır.

Azotun başlıca kaynakları organik madde ve azotlu gübrelerdir. Rhizobium bakterileri, baklagil bitkilerinin köklerinde yaşayıp, orada mini yumrular oluşturur. Bu yumrucuklar, bakterilerin havadan bağladıkları azotça zengindir.

Doğru cevap C'dir.

Son araştırmalara göre bitkilerin yüzde 90 kadarı yaşamını çeşitli mantar gruplarıyla ortak olarak sürdürmekte olup, bu olaya simbiyoz (ortak yaşam) adı verilir. Yine yakın zaman önce, bu mantarların glomalin adı verilen salgılarının kil tanelerini birbirine yapıştırarak agregat oluşumunu sağladıkları, böylece toprağın fiziksel özelliklerini geliştirdiği anlaşılmıştır. Buna göre doğru cevap B'dir.

Killer, nemliyken çoğunlukla plastik, kuruyken serttir. Yedi yüz derecenin üzerine ısıtıldıklarında, seramikleşme denen, kalıcı yapısal, kimyasal ve mineralojik değişikliklere uğrarlar. Tıpta ve yapı işlerinde kullanılmalarının yanı sıra;
• Seramik,
• Kâğıt,
• Kozmetik,
• Çimento,
• Endüstriyel filtreleme,
• Tarım ilaçlarının yapımı gibi endüstriyel amaçlara da hizmet etmektedirler