TOPRAK BİLGİSİ VE BİTKİ BESLEME

Bitkilerde gerekli olan “iz elementler” veya “mikro besin elementleri” demir (Fe), mangan (Mn), bor (B), çinko (Zn), bakır (Cu) ve molibden (Mo)’dir. Bu elementlerden demir (Fe)’in alınım formları bitki kuru maddesinde 50-250 mg/kg aralığında olması gerekmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kileyt Yunanca kerpeten anlamına gelen kelimeden türemiştir. Demir bitki kökleri tarafından iyonik formda (Fe+2, Fe+3) absorbe edilebildiği gibi karmaşık organik tuzlar (şelat/kileyt) şeklinde de alınabilmektedir. Kileytler organik bileşiklerdir ve Fe gibi metaller ile birleşince immobil hale geçseler bile suda çözünebilirlikleri kaybolmaz. Doğru cevap C seçeneğidir.

Toprakta fazla miktarda P’un bulunması Fe alımını engellerken, aynı şekilde Mn, Cu, Zn ve ağır metallerin fazla miktarda bulunması da bitkilerin Fe absorbsiyonunu olumsuz olarak etkilemektedir. Ortamda yeterince K ve Ca’un bulunmaması halinde de bitkiler Fe’den yeterince yararlanamamaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Farklı bitkilerin Fe içeriklerinin değerlendirilmesi ve sınır değerleri farklılık gösterebilir. Buna göre pamuğun örnekleme zamanı çiçeklenme sonu, şeker pancarının Haziran – Temmuz, domatesin çiçeklenme ortası ve patatesin gelişme dönemi ortasıyken kayısının örnekleme zamanı Temmuz – Ağustos aylarında gerçekleştirilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bitkilerin kökleri ile toprak çözeltisi arasında yoğun etkileşimlerin ve reaksiyonların olduğu alana denir. Bitkilerin kök yapısı, kök değinim yüzeyi Zn alımında çok etkili olduğu gibi rizosfer koşulları da dikkate alınmalıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kültür bitkilerinin Zn kapsamları genellikle kuru madde ilkesine göre 15-200 mg kg-1 arasında değişmektedir. Bitkilerin farklı organlarında birikebilen Zn’un en fazla kökte bulunduğu da bilinmektedir.

Çinko (Zn) örneklemesi bitkilerin farklı bölümlerinden yapılabilmektedir. Mısırın örneklemesi toprak üstü organlarından, pamuğun yeşil gövdesinden, domatesin tepe sürgünü yanındaki bileşil yapraklarından ve lahananın sarılmış yapraklarından yapılırken limonun Zn örneklemesi meyvesiz yapraklarından yapılmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bitkilerde Mn noksanlığının giderilmesi için piyasalarımızda inorganik ve organik Mn içeren bileşikler mevcuttur. Mangan’lı gübreler içerisinde en fazla MnSO4 kullanılmaktadır. Ayrıca MnO, MnCl2, Mn frit ve Mn kileytler de sık tüketilen Mn içerikli gübreler arasında bulunmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Elma ve kiraz en fazla 50 mg/kg Cu tolere edebilirken bu değer tütün için 60, ıspanak içinse 25’tir. Limon en fazla Cu tolere edebilen bitkilerdendir ve 100 mg/kg Cu tolere edebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Bir bitkinin protoplastları, plazmodezmlerle müşterek bir yapı oluşturur. Buna simplast denir. Klor bitki kökleri ile alındıktan sonra simplast ile iletim borularına taşınır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Süregelen çalışmalarda, bitkilerin metabolik süreçlerinde ve enzim faaliyetlerinde
görev alan diğer bazı önemli iz elementler de bulunmuştur. Bunlardan bazıları
klor (Cl), kobalt (Co), selenyum (Se) ve nikel (Ni) olarak belirlenmiştir. Buna göre doğru cevap A'dır.

Bitkilerin demir kapsamları üzerine;
a. Toprak tepkimesi
b. Toprağın kireç içeriği
c. Toprak sıcaklığı
d. Bitkinin türü
e. Bitkinin yaşı
f. Toprak çözeltisindeki ağır metallerin cins ve miktarı
g. Topraktaki P kapsamı etki yapmaktadır. 

Buna göre doğru cevap E'dir.

Toprakta fazla miktarda P’un bulunması Fe alımını engellerken, aynı şekilde
Mn, Cu, Zn ve ağır metallerin fazla miktarda bulunması da bitkilerin Fe absorbsiyonunu olumsuz olarak etkilemektedir. Ortamda yeterince K ve Ca’un bulunmaması halinde de bitkiler Fe’den yeterince yararlanamamaktadır. Buna göre doğru cevap A'dır.

Bakır elementi immobil olduğu için noksanlık belirtileri öncelikle bitkinin genç
yapraklarında başlamaktadır. Bodur büyüme, genç yaprakların kıvrılıp ölmesi, genç yapraklarda solma noksanlığın en tipik belirtilerindendir. Yapraklarda solma Cu noksanlığına bağlı olarak ksilem iletim borularında yeterli lignifikasyonun oluşamamasından ve hücre duvarında ortaya çıkan hassasiyetten ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Bor elementi bitkilerin normal gelişimi için gerekli olan sekiz mikro elementten
biridir. Mikro bitki besin elementleri içerisinde metal olmayan tek elementtir.
Bor, 20. yüzyılın başlarında bitkiler için vazgeçilmez bir element olarak tanımlanmaya başlanmıştır. Doğru cevap D'dir.

Ortamda bulunan N, K ve Ca elementleri ile bitkilerin B alımı arasında da önemli ilişkiler saptanmıştır. Bunların dışında toprak tekstürü, toprak rutubeti ve ışık intensitesinin bitkiye yarayışlı B içeriğine etki eden etmenler arasında olduğu bilinmektedir. Doğru cevap A'dır.

Kobalt baklagil bitkileri üzerinde ortak yaşam bulan Rhizobiyum bakterilerinin büyümeleri ve daha fazla N2 fikse etmeleri için önemlidir. B12 vitamini ve
koenzim kobalamin üzerine de olumlu etkiye sahip olduğu bilinmektedir. Buna göre doğru cevap A'dır

Mutlaka gerekli “iz elementler” veya “mikro bitki besin elementleri” olarak isimlendirilen bu elementler demir (Fe), mangan (Mn), bor (B), çinko (Zn), bakır (Cu) ve molibden (Mo)’dir. Süregelen çalışmalarda, bitkilerin metabolik süreçlerinde ve enzim faaliyetlerinde görev alan diğer bazı önemli iz elementler de bulunmuştur. Bunlardan bazıları klor (Cl), kobalt (Co), selenyum (Se) ve nikel (Ni) olarak belirlenmiştir. Doğru cevap C'dir.

Toprakta fazla miktarda P’un bulunması Fe alımını engellerken, aynı şekilde Mn, Cu, Zn ve ağır metallerin fazla miktarda bulunması da bitkilerin Fe absorbsiyonunu olumsuz olarak etkilemektedir. Ortamda yeterince K ve Ca’un bulunmaması halinde de bitkiler Fe’den yeterince yararlanamamaktadır. Buna göre doğru cevap A'dır.

Kayısıdaki Fe içeriği, Temmuz Ağustos döneminde 70 ile 150 (mg kg-1) olduğundan doğru cevap E'dir.