TOPRAK BİLGİSİ VE BİTKİ BESLEME

Başkalaşım (Metamorf) kayaçları, bir volkanik veya tortul kayacın, sonradan yüksek sıcaklık, yüksek basınç gibi ikinci bir etmenle özellik değiştirmesi sonucu oluşur. Örneğin granit yüksek sıcaklık ve basınçla gnaysa, bazalt ve şeyller (canlı varlıklarla birlikte taşlaşan killer) şistlere, kireçtaşı ise mermere dönüşür. Buna göre doğru cevap A'dır.

Toprak çözeltisinde en bol bulunan ve hemen her yerde rastlanan katyonlar kalsiyum (Ca+2), magnezyum (Mg+2), sodyum (Na+) ve potasyum (K+); anyonlar ise karbonat (CO3-2), bikarbonat (HCO3-), sülfat (SO4-2) ve klorür (Cl-) dür. Kalsiyum dışında şıklarda bulunan mineraller anyon olduğundan doğru cevap E'dir.

Organik ürünlerin mikroorganizmalar başta olmak üzere biyokimyasal olaylarla ayrıştırılması dolayısıyla da, toprak havası amonyum, metan, kükürtlü hidrojen, çeşitli alkoller gibi değişik gazlarca zenginleşir. Bu gazların bir bölümü buldukları çatlak ve yarıklardan atmosfere karışır. Toprak havasındaki oksijen kapsamı % 10 düzeyinin altına indiğinde, bitki gelişimi yavaşlamaya başlar. Doğru cevap B'dir.

Alüvyalların aşınma ve uzaklardan taşınıp gelmeleri iri tanelerin yok denecek kadar az olmasına sebep olmaktadır. Buna göre doğru cevap E'dir.

"Akarsular taşıdıkları materyalin birbirine sürtmesi sonucu ufalanmalarında etkilidir." ifadesi fiziksel bir olaydır. Diğer şıklarda yazılan olaylar kimyasal olaylardır. Bu nedenle doğru cevap A'dır.

Toprak oluşumu sırasında hidrolize uğrayan alkali hidroksitler, ortamdaki karbondioksit ile tepkimeye girip, karbonatları oluşturur.

2KOH + CO2 = K2CO3 + H2O ve Ca(OH)2 + CO2 = CaCO3 + H2O

İkinci denklemin solunda yer alan kalsiyum hidroksit sönmüş kireç olarak bilinir ve yapılarda harç, sıva ve badana yapımında kullanılır. Bina bekledikçe, atmosferden alınan karbondioksitle, sönmüş kireç kireçtaşına (CaCO3) dönüşerek sertleşir. Bu tepkimede su açığa çıktığı için, halk buna “yeni bina terler” demektedir. Hemen her zaman, karbonatlaşan mineralin dış etmenlere karşı direnci düşer. Buna göre doğru cevap A'dır.

Ortam çok kireçliyse kalsimorfik, su baskınına sık uğruyorsa hidromorfik, tuzlar egemense halomorfik topraklar görülür. Doğru cevap C'dir.

Ana kayadan ayrışma sırasında serbest kalan besin maddeleri azsa ve bitkilerden
sağlanan katyon miktarı yetersizse, yıkanma etkisi dengelenemez. Bu koşullarda
toprak kümeleri parçalanıp, killer serbest kalır. İşte bu killerin toprak profili boyunca kimyasal değişikliğe uğramadan suyla aşağılara taşınmasına luvileşme denir. Doğru cevap A'dır.

Yaşlı topraklar, yağışın fazla, sıcaklığın yüksek olduğu tropikal bölgelerde
yaygındır. Düz arazilerde, yani zaman içinde erozyonla toprak kaybı olmuyorsa,
kalınlıkları birkaç metreye ulaşabilir. Horizonlar çok net, çoğu zaman sayıca fazla
ve kalındır. Toprak verim gücünü büyük ölçüde yitirmiştir. Ana materyalde bulunan pek çok bileşik ve ürün yıkanıp ortamdan uzaklaşmış, geriye kalan minerallerin ve elementlerin yüzdeleri artmıştır. Doğru cevap A'dır.

Toprak, karaların üzerinde ince bir örtüdür. Bitki gelişimi için yeterli toprak derinliği 1-1,5 metre kabul edilmekte olup, bu değer jeolojik katmanların kalınlığı ile karşılaştırıldığında yer kabuğunda zar kadar yer tutmaz. Türkiye topraklarının üçte ikiden fazlasının 50 cm den de sığ olduğu göz önüne alındığında ise, erozyon başta olmak üzere, toprağın dış etkilere karşı ne denli korumasız olduğu daha iyi anlaşılır. Doğru cevap C'dir.

Toprak, katılar ve boşluklar olmak üzere iki bölümden oluşur. Katılar, inorganik
taneler ve organik madde olup, boşluklarda da hava ve su bulunur. Doğru cevap C'dir.

Toprakta organik madde kapsamının en fazla olduğu alan, hemen her zaman yüzeye en yakın bölümdür. Çünkü köklerin büyük bölümü burada gelişir, üstten düşen organik artıklar da yüzeyde bulunur. Doğru cevap A'dır.

Hidrasyon (Bünyeye Su Alma), bir mineralin bünyesine su alması olayıdır.Hidrasyon genellikle minerali genişletip gevşetir, bozunmaya, ayrışmaya yatkınlığını artırır. Hidrate mineral suyunu yitirdiğinde, yeniden eski durumuna dönebilir. Doğru cevap E'dir.

Yaşlı topraklar, yağışın fazla, sıcaklığın yüksek olduğu tropikal bölgelerde yaygındır. Düz arazilerde, yani zaman içinde erozyonla toprak kaybı olmuyorsa, kalınlıkları birkaç metreye ulaşabilir. Doğru cevap D'dir.

Toprakların oluşup gelişmesinde en etkili iklim etmenleri yağış ve sıcaklıktır.Yağış, toprakta suyun başlıca kaynağıdır.Sıcaklık da, toprakların oluşup olgunlaşmasında önemlidir. Doğru cevap B'dir.

Ana kayadan ayrışma sırasında serbest kalan besin maddeleri azsa ve bitkilerden sağlanan katyon miktarı yetersizse, yıkanma etkisi dengelenemez. Bu koşullarda toprak kümeleri parçalanıp, killer serbest kalır. İşte bu killerin toprak profili boyunca kimyasal değişikliğe uğramadan suyla aşağılara taşınmasına luvileşme denir. Doğru cevap A'dır.

Üstteki organik katman yüksek verimli olsa da, podzol toprakları genellikle verimsizdir, bitki gelişim yelpazeleri sınırlıdır. Türkiye’de podzollaşma etkisinde oluşan topraklara Trakya’da Yıldız Dağlarının kuzeyinden başlayıp, Karadeniz Dağlarının kuzeyi boyunca uzanan arazilerde rastlanır.Doğru cevap C'dr.

Tuzlu topraklara, yarı kurak iklimin egemen olduğu İç Anadolu, Doğu Anadolu, Göller Bölgesi, Güneydoğu Anadolu gibi bölgelerimizde sık rastlanır.Doğru cevap e'dir.

Granit, bazalt, andezit, trakit, gabro, dasit, diyorit birer püskürük kayaç örneğidir. Doğru cevap B'dir.

Granit, bazalt, andezit, trakit, gabro, dasit, diyorit birer püskürük kayaç örneğidir. Gnays ise başkalaşım kayaç örneğidir. Doğru cevap E'dir.