TOPRAK BİLGİSİ VE BİTKİ BESLEME

• Her şeyden önce çeşitli kirlilik yükleri toprak tarafından giderilip, doğaya geri kazandırılır. Toprak, üzerine gelen kirlilik yüklerini süzer, tamponlar, içindeki kimyasal bileşikler ve canlılar aracılığıyla zararsız, hatta çoğunlukla yararlı duruma getirip, yeniden doğanın hizmetine sunar.

Canlıların varlıklarını sürdürmede bir yanda üremeleri, diğer yanda ise ölen canlıların toprak aracılığıyla doğaya geri çevrilmesi süreçleri yer alır.

Granit, bazalt, andezit, trakit, gabro, dasit, diyorit birer püskürük kayaç örneğidir. Bunların ortak özelliği, mutlaka silikat mineralleri içermeleridir.

Bir volkanik veya tortul kayacın, sonradan yüksek sıcaklık, yüksek basınç gibi ikinci bir etmenle özellik değiştirmesi sonucu oluşur. Örneğin granit yüksek sıcaklık ve basınçla gnaysa, bazalt ve şeyller (canlı varlıklarla birlikte taşlaşan killer) şistlere, kireçtaşı ise mermere dönüşür.

Volkan püskürmesi, depremler, yer kabuğunun sıkışma, kıvrılma ve bükülmeleri gibi iç etmenler, dağları ve tepeleri, çukurları, vadileri oluşturur, yani yüzey şekillerinin kıvrımlılığını artırırlar.

Toprak çözeltisinde en bol bulunan ve hemen her yerde rastlanan katyonlar kalsiyum (Ca+2), magnezyum (Mg+2), sodyum (Na+) ve potasyum (K+); anyonlar ise karbonat (CO3-2), bikarbonat (HCO3-), sülfat (SO4-2) ve klorür (Cl-) dür.

Kolüvyalların belirgin özellikleri köşeli, büyüklü küçüklü parçalar, düzlükte daha kalın birikme ve katmanlaşmanın yokluğudur.

Hidrasyon genellikle minerali genişletip gevşetir, bozunmaya, ayrışmaya yatkınlığını artırır.

Yaşlı topraklar, yağışın fazla, sıcaklığın yüksek olduğu tropikal bölgelerde yaygındır.

Bilim dalı olarak da yer bilimleriyle biyoloji bilimlerini birbirine bağlayan bir köprüdür. Coğrafya değil. Doğru cevap E seçeneğidir.

Toprağın başlıca işlevlerinden biri de, biyoçeşitliliğin korunmasında doğal gen
bankası görevi yapmasıdır. Genetik mühendisliği değil. Doğru cevap E seçeneğidir.

Diğer tüm seçeneklerdekiler toprağı oluşturan unsurlar iken, bitki örtüsü toprağın üzerindeki bir oluşumdur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Volkan püskürmesi, depremler, yer kabuğunun sıkışma, kıvrılma
ve bükülmeleri gibi olaylar iç etmenlerdir. Akarsular ise bir dış etmendir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Volkan püskürmesi, depremler, yer kabuğunun sıkışma, kıvrılma
ve bükülmeleri gibi iç etmenler, dağları ve tepeleri, çukurları, vadileri oluşturur,
yani yüzey şekillerinin kıvrımlılığını artırırlar. Akarsular ise bir dış etmendir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yıkanma olayları, daha çok A harfiyle gösterilen üst horizonlarda egemendir.

Bu koşullarda toprak kümeleri parçalanıp, killer serbest kalır. İşte bu killerin toprak profili boyunca kimyasal değişikliğe uğramadan suyla aşağılara taşınmasına luvileşme denir.

Akarsular, rüzgârlar, dalgalar gibi dış etmenler yer kabuğunu aşındırıcı, yani düzleştirici etkide bulunurlar. Doğru cevap B seçeneğidir.

Volkan püskürmesi, depremler, yer kabuğunun sıkışma, kıvrılma
ve bükülmeleri gibi iç etmenler, dağları ve tepeleri, çukurları, vadileri oluşturur,
yani yüzey şekillerinin kıvrımlılığını artırırlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sulama suları, iyi nitelikte olsa da, önceden çözdükleri birtakım katıları sürekli
toprağa taşıyarak tuzluluğu artırır. Bitki kök derinliğini etkileyecek düzeyde
yükselen taban sularında bu etki daha belirgindir. Toprakta bu artan tuzluluğun
zararsız düzeyde tutulması için akaçlama (drenaj = fazla suyun dışarı atılması)
ile birlikte yağışların yıkayıcı etkileri görev yapar. Doğru cevap A seçeneğidir.

Toprağın oluşumu çok sayıda fiziksel, kimyasal ve biyolojik olayı içinde barındıran bir dinamik
süreçtir. Zehirlenme bu süreçlerden biri değildir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Türkiye’de podzollaşma etkisinde oluşan topraklara Trakya’da Yıldız Dağlarının kuzeyinden başlayıp, Karadeniz Dağlarının kuzeyi boyunca uzanan arazilerde rastlanır. Çünkü toprağın olgunlaşma süreçlerinden podzollaşmanın ön koşulu, serin ve bol yağışlı iklimdir. Doğru cevap A seçeneğidir.